* Έρευνα της "DEEP REPORTING", της νέας ομάδας ερευνητικής δημοσιογραφίας της 24 Media

Το Tax Justice Network, o πιο έγκυρος παγκόσμιος μη κυβερνητικός οργανισμός για την φορολογική δικαιοσύνη και τους φορολογικούς παραδείσους, μόλις εξέδωσε την νέα λίστα του 2018 για τις χώρες με την μεγαλύτερη μυστικότητα που επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία. Στην πρώτη τριάδα βρίσκονται η Ελβετία, οι ΗΠΑ =λόγω συγκεκριμένων πολιτειών που προσφέρουν υπηρεσίες ανωνυμίας-και οι Νήσοι Κέιμαν.

Το News247.gr, το Ραδιόφωνο 247 και το Έθνος εξασφάλισαν τα στοιχεία του Tax Justice Network πριν αυτά δημοσιευθούν, ερεύνησαν και ανέλυσαν τα δεδομένα από τρεις διαρροές για offshore εταιρείες (τα Paradise Papers, τα Panama Papers και τα Offshore Leaks) και τα συνδύασαν με τη νέα λίστα μυστικότητας.

Όπως φαίνεται από την έρευνα, την τελευταία 20ετία οι Έλληνες προτιμούν για τις offshore τους τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους, τον φορολογικό παράδεισο που τοποθετείται σήμερα στην 16η θέση με την μεγαλύτερη μυστικότητα: σύμφωνα με τα συνδυαστικά στοιχεία των τριών διαρροών 165 offshore εταιρείες συνδέονταν με 187 Έλληνες.

Ωστόσο η μυστικότητα των Βρετανικών Παρθένων Νήσων και ο αντίκτυπός της στην παγκόσμια οικονομία ωχριά μπροστά στα παραδείσια Κέιμαν, όπου η έρευνα έδειξε ότι 46 πρόσωπα από την Ελλάδα συνδέονταν με 34 offshore.

Τα κράτη που αποτυγχάνουν να περιορίσουν την οικονομική μυστικότητα στερούν από πολίτες άλλων χωρών ανθρώπινα δικαιώματα και επιδεινώνουν την παγκόσμια ανισότητα

Σύμφωνα με την νέα λίστα Χρηματοοικονομικής Μυστικότητας (Financial Secrecy Index, FSI) του Tax Justice Network, η Ελβετία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Νήσοι Κέιμαν είναι οι μεγαλύτεροι συνεισφέροντες διεθνώς στην οικονομική μυστικότητα - με τα Κέιμαν πλέον να έχουν ταυτιστεί με τον μεγαλύτερο φορολογικό παράδεισο στον πλανήτη. Η οικονομική μυστικότητα αποτελεί βασικό μέσο διευκόλυνσης του οικονομικού εγκλήματος και των παράνομων χρηματοοικονομικών ροών, συμπεριλαμβανομένων του ξεπλύματος χρήματος, της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής. Όπως αναφέρει το Tax Justice Network, «τα κράτη που αποτυγχάνουν να την περιορίσουν (σ.σ. την οικονομική μυστικότητα) στερούν από πολίτες άλλων χωρών κάποια ανθρώπινα δικαιώματά τους και επιδεινώνουν την παγκόσμια ανισότητα».

Από τις τρεις πρώτες σε μυστικότητα χώρες, στις διαρροές των στοιχείων offshore που έχει δημοσιεύσει η Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ.org) από το 2013 και μετά περιλαμβάνονται αρκετά στοιχεία για τον φορολογικό παράδεισο των Κέιμαν και μάλιστα με έντονο ελληνικό ενδιαφέρον: ανάμεσα στα πρόσωπα που συνδέονταν με offshore στον φορολογικό παράδεισο της Καραϊβικής, φιγουράρουν η Μαρέβα Γκραμπόφσκι, μέλη της οικογένειας Αλαφούζου, εφοπλιστές όπως ο Γιάννης Αγγελικούσης και ο Θεόδωρος Βενιάμης, και πολλοί ακόμα -  στο σύνολο εντοπίστηκαν περί τα 46 φυσικά πρόσωπα. Μάλιστα, η οικονομική αδιαφάνεια των Κέιμαν φαίνεται να αυξάνει τα τελευταία χρόνια: από την 5η θέση που κατείχαν στη λίστα του Tax Justice Network το 2015, πλέον έχουν «κερδίσει» δύο θέσεις.

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στις Νήσους Κέιμαν

Για να γίνεται κατανοητός ο αντίκτυπος που έχει η μυστικότητα στην πραγματική οικονομία, το Tax Justice Network ανέπτυξε τον Δείκτη Χρηματοοικονομικής Μυστικότητας (FSI). Ο συγκεκριμένος δείκτης προκύπτει συνυπολογίζοντας τον «Βαθμό Απορρήτου» μια δικαιοδοσίας, που δείχνει απλά πόσο μια χώρα ενθαρρύνει τη μυστικότητα στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, με το «Παγκόσμιο Ειδικό Βάρος» της χώρας, που αντιπροσωπεύει τον όγκο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που αυτή προσφέρει σε μη κατοίκους της. Η στάθμιση γίνεται επειδή στόχος του FSI είναι να καταδείξει τα κράτη εκείνα για τα οποία είναι πιο επιτακτική η ανάγκη να αναθεωρηθεί το πλαίσιο μυστικότητας που διέπει τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, καθώς αυτές επηρεάζουν σημαντικά τα παγκόσμια οικονομικά μεγέθη.

Αν εστίαζε κανείς αποκλειστικά στην μυστικότητα, θα παρατηρούσε ότι οι δέκα χώρες με τον υψηλότερο Βαθμό Απορρήτου αντιπροσωπεύουν παγκοσμίως μόλις το 0,35% των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που παρέχονται σε μη κατοίκους τους. Δηλαδή ακόμα και αν οι χώρες αυτές (Βανουάτου, Αντίγκουα, Μπαχάμες, Παραγουάη, Μπρουνέι, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μαλδίβες, Βολιβία, Κένυα, Ταϊλάνδη) καταργούσαν πλήρως το καθεστώς μυστικότητας, ο πραγματικός αντίκτυπος σε παγκόσμιο επίπεδο θα ήταν αμελητέος.

Αντίθετα, ο FSI συνδυάζει τη μυστικότητα μιας χώρας με το ειδικό της βάρος ως προς το πόσο συχνά χρησιμοποιείται σαν φορολογικός παράδεισος. Έτσι, οι πρώτες δέκα χώρες στην κατάταξη του Δείκτη Χρηματοοικονομικής Μυστικότητας, ενώ εξακολουθούν να έχουν μεγάλο (αλλά όχι τον μεγαλύτερο) Βαθμό Μυστικότητας, αντιπροσωπεύουν παγκοσμίως περίπου το 60% των υπεράκτιων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που παρέχονται. Έτσι, αν χώρες όπως η Ελβετία, οι ΗΠΑ, οι Νήσοι Κέιμαν, το Χονγκ Κονγκ, η Σιγκαπούρη, το Λουξεμβούργο κ.ά. γίνονταν πιο διαφανείς, ο αντίκτυπος θα ήταν κάτι παραπάνω από αισθητός σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η νέα λίστα μυστικότητας του Tax Justice Network

Αν και τα Κέιμαν, εντάσσονται πλέον στην πρώτη τριάδα μυστικότητας που αφήνει έντονο το αποτύπωμά της στην παγκόσμια οικονομία, από την ανάλυση των στοιχείων των διαρροών του ICIJ προκύπτει ότι οι περισσότερες ελληνικών συμφερόντων offshore εντοπίζονται την τελευταία 20ετία στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους (BVI), που εντοπίζονται πλέον στην 16η θέση μυστικότητας της νέας λίστας. Πρόκειται για 165 πρόσωπα που συνδέονταν με 187 υπεράκτιες εταιρείες. Κάποια ονόματα γνωστών Ελλήνων που βρέθηκαν στα Paradise Papers με offshore στα BVI περιλαμβάνουν αυτά μελών των εφοπλιστικών οικογενειών Προκοπίου και Οικονόμου, ενώ στα Panama Papers συναντώνται o Πάνος Γερμανός, μέλη των οικογενειών Στασινόπουλου και Δασκαλόπουλου, ο Θεόδωρος Φέσσας, ο πρώην πρόεδρος του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου Παναγιώτης Τσουπίδης και άλλοι.

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους

«Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την αντιμετώπιση της εγχώριας οικονομικής μυστικότητας. Για παράδειγμα, έχει δημιουργήσει δημόσιο μητρώο πραγματικής ιδιοκτησίας εταιρειών. Ωστόσο, η κυβέρνηση εξακολουθεί να διατηρεί τις φορολογικές εξαιρέσεις για τα βρετανικά υπερπόντια εδάφη, όπου λαμβάνει χώρα μεγάλο μέρος της επιλήψιμης δραστηριότητας πριν φτάσει στο Λονδίνο. Σε αυτά τα εδάφη περιλαμβάνονται μερικές από τις πιο γνωστές περιοχές οικονομικής αδιαφάνειας, όπως οι Νήσοι Κέιμαν, #3 στην κατάταξη του 2018 και οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, #16 στην ίδια κατάταξη. Παρά τις προσπάθειες που έγιναν από το βρετανικό κοινοβούλιο ώστε να δημιουργηθούν μητρώα πραγματικής ιδιοκτησίας στα υπερπόντια εδάφη, οι προσπάθειες αυτές ανακόπηκαν από τις αιφνίδιες εκλογές του 2017. Άλλη μία απόπειρα να επιβληθούν κανόνες μέσω του νομοθετικού σώματος το 2018 απέτυχε,  όταν συνάντησε αντιδράσεις από την πλευρά της βρετανικής κυβέρνησης», σημειώνει στην ανακοίνωσή του για την νέα λίστα μυστικότητας του 2018 το Tax Justice Network.

Με βάση τα στοιχεία από τις τρεις διαρροές του ICIJ, ο δεύτερος πιο δημοφιλής προορισμός ελλήνων για να ιδρύσουν offshore είναι οι Βερμούδες. Εκεί εντοπίστηκαν 79 πρόσωπα που συνδέονταν με 29 συνολικά εταιρείες. Σημειώνεται ότι οι Βερμούδες καταλαμβάνουν την 36η θέση στη λίστα των δικαιοδοσιών που με τη μυστικότητά τους επηρεάζουν την οικονομία του πλανήτη, ενώ στις διαρροές περιλαμβάνονται τα ονόματα των Ιωάννη Αλαφούζου (τρεις φορές), Βίκτορα Ρέστη (δύο φορές), Γιάννη Αγγελικούση, Νίκου Τσάκου, Φωκίωνα Καραβία, του αποβιώσαντος Ανδρέα Βγενόπουλου και άλλων.

Την τρίτη θέση δημοφιλίας όσον αφορά τον αριθμό των συνδεόμενων προσώπων από την Ελλάδα που εντοπίστηκαν στις διαρροές καταλαμβάνουν οι Σεϋχέλλες οι οποίες μετεξελίχθηκαν σε υπεράκτιο οικονομικό κέντρο και μάλιστα ένα από τα λίγα που παρά τις μεγάλες πιέσεις του ΟΟΣΑ επέτρεπε την σύσταση offshore με ανώνυμες μετοχές. 

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στις Σεϋχέλλες

Αμέσως μετά ακολουθούν τα Κέιμαν, ως ο τέταρτος πιο δημοφιλής φορολογικός προορισμός Ελλήνων, αλλά υψηλότερα απ’ όλους τους παραδείσους στη λίστα με τους Δείκτες Χρηματοοικονομικής Μυστικότητας (FSI). Στην πέμπτη θέση εντοπίζεται ο Παναμάς με 27 συνδεδεμένα πρόσωπα σε 23 offshore και στην έκτη οι Μπαχάμες με 24 πρόσωπα σε 18 offshore. Σχετικά μεγάλος αριθμός offshore αλλά μικρός συνδεόμενων προσώπων εντοπίζεται στην περίπτωση της Νήσου του Μαν, η οποία αποτελεί και τον πρώτο προορισμό σε ευρωπαϊκό έδαφος. Όσον αφορά στην Ελλάδα, η χώρα μας εντοπίζεται στην 80η θέση της λίστας FSI, κάτω από την Κροατία και επάνω από την Σαμόα.

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στον Παναμά

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στη Νήσο του Μαν

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στη Σαμόα

Όλα τα ονόματα των Ελλήνων που εντοπίστηκαν ανά δικαιοδοσία και ανά διαρροή δημοσιεύονται στις επισυναπτόμενες λίστες, ακριβώς όπως αναγράφονται στα στοιχεία των διαρροών Paradise Papers, Panama Papers και Offshore-Leaks, που δημοσιεύθηκαν από το ICIJ.

Υπάρχουν νόμιμες χρήσεις για υπεράκτιες εταιρείες και trust. Η δημοσίευση των δεδομένων δεν έχει σκοπό να υποδείξει ή να υπονοήσει ότι κάποια άτομα, εταιρείες ή άλλες οντότητες που περιλαμβάνονται στα αρχεία, δεν έχουν συμμορφωθεί με τον νόμο ή ενήργησαν με άλλον τρόπο παράτυπα. Πολλά φυσικά και νομικά πρόσωπα έχουν τα ίδια ή παρόμοια ονόματα. Προτείνουμε να επιβεβαιώσετε την ταυτότητα οποιουδήποτε ατόμου ή οντότητας που βρίσκεται στη βάση δεδομένων offshoreleaks.icij.org βάσει διευθύνσεων ή άλλων αναγνωρίσιμων πληροφοριών. Τα στοιχεία των τριών διαρροών Paradise Papers, Panama Papers και Offshore-Leaks αντλήθηκαν από το ICIJ (την Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων) και την ειδικά διαμορφωμένη βάση δεδομένων στην διεύθυνση offshoreleaks.icij.org όπου φαίνονται οι συνδέσεις μεταξύ φυσικών προσώπων και offshore.

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στις Μπαχάμες

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στις Βερμούδες

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στη Βρετανική Αγκουίλα

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στις Νήσους Κουκ

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στο Τζέρσι

Τα στοιχεία για offshore Ελλήνων στον Μαυρίκιο

ΟΙ ΗΠΑ, Η ΕΛΒΕΤΙΑ ΚΑΙ Η ΜΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η Ελβετία, η παγκόσμια πρωτεύουσα της τραπεζικής μυστικότητας, διατηρεί τη χειρότερη κατάταξη και οι ΗΠΑ έχουν κινηθεί σε σχέση με τη λίστα του Tax Justice Network του 2015 προς τα επάνω. «Η άνοδος των ΗΠΑ στις βαθμολογίες FSI 2018 αποτελεί μέρος μιας ανησυχητικής τάσης. Αυτή είναι η δεύτερη συνεχόμενη φορά που οι ΗΠΑ αύξησαν την βαθμολογία τους στον Δείκτη Χρηματοοικονομικής Μυστικότητας. Το 2013 ήταν στην 6η θέση και το 2015 τοποθετήθηκαν στην 3η. Το 2015 οι ΗΠΑ ήταν μία από τις λίγες χώρες που αύξησαν την βαθμολογία μυστικότητας. Φέτος η περαιτέρω άνοδος στην κατάταξη οφείλεται στην τεράστια αύξηση του μεριδίου τους στην αγορά των υπεράκτιων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που δεν “εξουδετερώθηκε” από σημαντική μείωση της μυστικότητας τους», επισημαίνει το Tax Justice Network. Όπως αναφέρει ο διεθνής μη κυβερνητικός οργανισμός, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν δικαιοδοσία μυστικότητας διότι αρνούνται να συμμετάσχουν σε διεθνείς πρωτοβουλίες ανταλλαγής φορολογικών στοιχείων με άλλες χώρες και δεν κατάφεραν να καταργήσουν την ανωνυμία σε εταιρείες και σε trust – υπηρείσες που λανσάρονται επιθετικά σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ. «Τώρα υπάρχει πραγματική ανησυχία για τις ζημίες που προκαλεί αυτή η προώθηση των επιλήψιμων χρηματοοικονομικών ροών στην παγκόσμια οικονομία», σημειώνει το Tax Justice Network.

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ TAX JUSTICE NETWORK

Το Tax Justice Network (www.taxjustice.net) είναι ένα ανεξάρτητο διεθνές δίκτυο που ιδρύθηκε το 2003. Ασχολείται με την έρευνα και ανάλυση στον  τομέα της φορολόγησης και των διεθνών πτυχών των δημοσιονομικών κανονισμών. Χαρτογραφεί, αναλύει και εξηγεί τον ρόλο της φορολόγησης και τις επιζήμιες επιπτώσεις της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής, του φορολογικού ανταγωνισμού και των φορολογικών παραδείσων. Βασικοί στόχοι του είναι να βοηθήσει στην κατανόηση και τον διάλογο και να προωθήσει την αναθεώρηση των πολιτικών αυτών, ιδίως στις φτωχότερες χώρες, ενώ δεν χρηματοδοτείται από κανένα πολιτικό κόμμα.