Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου
Πώς αποτιμάτε το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής;
Αν εξετάσουμε τόσο σε αριθμητικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής μπορούμε να βγάλουμε ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα. Καταρχάς, σε πολιτικό επίπεδο, πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ψηφοφόροι θέλησαν να υποστηρίξουν την αυτονομία του ΠΑΣΟΚ και να αρνηθούν την ενσωμάτωσή του σε ένα άμορφο σχήμα, όπως είναι ο υπό αναζήτηση νέος φορέας. Περισσότερο θα λέγαμε ότι ήταν μια διαδικασία εσωτερικής μορφής, παρά η εκδήλωση μιας δυναμικής πολιτικής τάσης απέναντι στις εξελίξεις ή μια εναντίωση που στρέφεται κατά της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ερμηνεύτηκε από πολλούς. Το δεύτερο που μπορούμε να παρατηρήσουμε, εστιάζοντας στους δύο υποψήφιους του δεύτερου γύρου, είναι ότι αυτές οι υποψηφιότητες εκφράζουν μια εσωτερική αντίθεση. Με κάποιο τρόπο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αντίθεση του 2007 μεταξύ Βενιζέλου και Παπανδρέου, επαναδιατυπώνεται στους μνημονιακούς χρόνους μέσα από την αντίθεση Γεννηματά-Ανδρουλάκη. Επομένως, πρώτον η προοπτική του νέου σχήματος είναι μια ομοσπονδία ή συνομοσπονδία, με τη διατήρηση των κομμάτων που υπάρχουν σήμερα και δεύτερον, στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Ανδρουλάκης θα διεκδικήσει προφανώς μια ισχυρή πολιτική θέση για να παρέμβει στο συνέδριο και στις διαδικασίες του νέου φορέα. Οπότε, περισσότερο θεωρώ ότι θα παρακολουθήσουμε από δω και πέρα μια εσωστρεφή κίνηση του σχήματος που αυτοαποκαλείται «Κεντροαριστερά», παρά θα δούμε μια παρέμβαση στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις. Θα πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε ότι το σχήμα απαρτίστηκε από πρόσωπα ή κινήσεις, που είχαν χαλαρούς μάλλον δεσμούς ή περιστασιακούς με το όλο εγχείρημα, όπως είναι η υποψηφιότητα του κ. Καμίνη. Στην περίπτωσή του, το πιο πιθανό είναι να εγκαταλείψει το εγχείρημα και να επιστρέψει στα καθήκοντά του. Από την άλλη, το Ποτάμι εξουδετερώθηκε πολιτικά και είναι πιο πιθανό το κόμμα αυτό να αυτοδιαλυθεί και ένα τμήμα του να ακολουθήσει τη μεταρρυθμιστική, φιλελεύθερη πορεία προς τη Νέα Δημοκρατία. Επομένως, οι εκλογές όχι μόνο δεν απέδειξαν μια συσπείρωση, αντίθετα φανέρωσαν αντιφάσεις και αδυναμίες του νέου εγχειρήματος. Δηλαδή, ήταν μια αμυντική στάση και όχι μια επιθετική παρέμβαση, όπως θέλει να παρουσιάζεται.
Χωρίς δυναμική
Ωστόσο, η αποτίμηση που γίνεται είναι θετική αφού η προσέλευση ξεπέρασε κάθε προσδοκία, ξεπερνώντας τις 200.000 που ήταν ο στόχος για να είναι επιτυχής η προσπάθεια. Κατά τη γνώμη σας, η συμμετοχή δεν αποδεικνύει ότι υπάρχει κόσμος που επιμένει να στηρίζει αυτόν τον χώρο;
Ακόμα και αν σταθούμε στην ανάλυσή μας αυστηρά στα αριθμητικά δεδομένα, θα δούμε ότι ο αριθμός των 200.000 δεν είναι υπερβολικός, ούτε φανερώνει μια δυναμική. Το άθροισμα των κομμάτων και των φορέων στις προηγούμενες εκλογές, χωρίς να συνυπολογίζουμε τη συνεισφορά του κ. Καμίνη, υπερβαίνει κατά πολύ αυτό το ποσοστό που θεωρήθηκε μεγάλη επιτυχία. Είναι ένα απλώς ικανοποιητικό ποσοστό, ειδικά από τη στιγμή που οι εκλογές έγιναν σε συνθήκες εσωτερικής συσπείρωσης και ολόπλευρης στήριξης και προβολής από τα ΜΜΕ. Επομένως, αφενός θα υπάρξουν τάσεις αποσυσπείρωσης στο όλο εγχείρημα, αφετέρου αυτοί οι αριθμοί δεν είναι ικανοί να κλονίσουν το υπάρχον πολιτικό σκηνικό και να δημιουργήσουν νέα δεδομένα. Έπειτα υπάρχει ένα ερώτημα για το ποιοι προσήλθαν και ψήφισαν. Γίνονται υποθέσεις ότι ορισμένοι από αυτούς μπορεί να ήταν κατευθυνόμενοι από τη Νέα Δημοκρατία, η οποία πανηγύρισε στην ανακοίνωση του αποτελέσματος. Και θα πρέπει να υπενθυμίσω, τέλος, ότι δεν έχει ανακοινωθεί επισήμως από τον κ. Αλιβιζάτο το τελικό ποσοστό της εκλογικής αναμέτρησης. Γιατί άραγε;
Από τα ποιοτικά στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα, φαίνεται πως η πλειονότητα των ψηφοφόρων έχει ζήσει τις ένδοξες μέρες του ΠΑΣΟΚ. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι συνεχίζουν, κατά τη γνώμη σας, να το στηρίζουν;
Πράγματι πρόκειται για πολίτες που έχουν δώσει κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες τις δεκαετίες ’60, 70 και 80. Κατά τη γνώμη μου, κανένας από αυτούς δεν θέλει να παραδεχτεί ότι η επιλογή που έκανε ήταν ένα λάθος. Θέλει να προασπίζει τις ίδιες αξίες και πρεσβεύει ότι αυτό το σχήμα, με όλα του τα δεινά, αποτελεί μια ανάμνηση που πρέπει να διατηρηθεί. Είναι, λοιπόν, περισσότερο ψυχο-κοινωνιολογικοί οι λόγοι της ψήφου, παρά η πίστη ότι αυτός ο χώρος έχει προοπτική ή ότι είναι μια συνέχεια των δημοκρατικών αγώνων που έδωσε τις πρώτες δεκαετίες της παρουσίας του. Και αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι οι νέες γενιές, που επιζητούν τον πολιτικό λόγο, τη συνέγερση, την προοπτική, την ελπίδα, απουσιάζουν από αυτή τη διαδικασία.
Προκαθορισμένη η πορεία του εγχειρήματος
Δεν είναι η πρώτη προσπάθεια διεύρυνσης του ΠΑΣΟΚ. Προηγήθηκε η πρωτοβουλία των τεσσάρων, των 58, η Ελιά, η Δημοκρατική Συμπαράταξη. Και μάλιστα, γίνεται παραδόξως δίνοντας προτεραιότητα στην ηγεσία, χωρίς να έχει υπάρξει ένα πρόγραμμα, μια ιδεολογική βάση ή ακόμα και μια πολιτική συμμαχιών. Αυτές οι διαδικασίες, όμως, από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί η εκλογή αρχηγού, θα πρέπει να ξεκινήσουν. Κατά τη γνώμη σας πώς μπορεί να προχωρήσει το εγχείρημα;
Το σημείο εκκίνησης της συζήτησής μας πρέπει να είναι η 6η Μαΐου 2012, όταν καταγράφηκε η κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, σε εκλογικό και κοινωνικό επίπεδο. Έκτοτε προσπαθούν να οικοδομήσουν έναν ενδιάμεσο χώρο, ο οποίος πρέπει να επιτελεί δύο ρόλους ταυτόχρονα. Ο ένας είναι να αποτελέσει ανάχωμα στον ΣΥΡΙΖΑ,ώστε να μην μπορέσει να δημιουργήσει ιστορικές οργανικές σχέσεις με τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία που ψήφιζε ΠΑΣΟΚ. Ο δεύτερος είναι να κρατά ανοιχτές γέφυρες με τη Νέα Δημοκρατία. Αυτό δημιούργησε μια τεράστια αντίφαση. Από τη μια, πρέπει να απευθυνθούν σε μάζες που είχαν συνηθίσει σε έναν προοδευτικό αριστερό λόγο, ενώ από την άλλη να υπηρετήσουν τις επιταγές του νεοφιλελεύθερου προτύπου. Γι’ αυτό είδαμε όλους τους υποψήφιους πολιτικά άφωνους, δεν πήραν θέση για τίποτα. Είναι αδύνατο να καλύψουν την αντίφαση αυτή. Από εδώ και πέρα, η πορεία που θα ακολουθήσει αυτό το σχήμα εξαρτάται από τα δομικά του χαρακτηριστικά. Το σχήμα χτίστηκε πάνω σε τρεις βάσεις: Πρώτον, την αντιΣΥΡΙΖΑ στρατηγική, ότι δηλαδή η επιβίωσή του εξαρτάται από την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, τη νεοφιλελεύθερη πορεία που ακολούθησε αυτός ο χώρος τα μνημονιακά χρόνια. Και το νεοφιλελεύθερο πρότυπο έχει εγγραφεί πια ανεξίτηλα. Σας θυμίζω το Καστελόριζο, την κυβέρνηση Παπαδήμου, τη συγκυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία, το PSI κ.λπ., πολιτικές επιλογές, που δεν επιτρέπουν στο χώρο να επανακάμψει στις παραδοσιακές του θέσεις. Τρίτον, την πρόσδεση και εξάρτηση με τη διαπλοκή, με την ατζέντα του ΠΑΣΟΚ να ταυτίζεται πλήρως με αυτήν της Νέας Δημοκρατίας. Αυτά τα στοιχεία έχουν προκαθορίσει και την πορεία του εγχειρήματος.
Πάντως, η στρατηγική της συμμαχίας με τη Νέα Δημοκρατία δεν μπορεί να οδηγήσει την Κεντροαριστερά στις εκλογές, καθώς έτσι δεν θα έχει λόγο να ψηφιστεί από τον κόσμο. Επομένως, με ποιο σχέδιο θα φτάσει μέχρι τις εκλογές;
Κατά τη γνώμη μου πρέπει να απορρίψουμε τον όρο της Κεντροαριστεράς και να κατανοήσουμε ότι αυτά τα μορφώματα που δημιουργούνται σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης συμπόρευσης, ανήκουν στο «ακραίο νεοφιλελεύθερο κέντρο». Όπως θα είδατε και στον προεκλογικό αγώνα, έγινε προσπάθεια υποστήριξης της θεωρίας των ίσων αποστάσεων. Είπαν δηλαδή ότι μελλοντικά θα διαμορφώσουν το πρόγραμμά τους και θα θέσουν ως όρο κυβερνητικής συνεργασίας την ικανοποίησή του. Αυτά, όμως, τα θεωρώ προσχήματα άνευ πολιτικού αντικρίσματος, διότι σε μια ακραία πόλωση, όπως θα συμβεί στις επόμενες εκλογές, όπου θα δούμε την πιο καθαρή ταξική σύγκρουση που έχει πραγματοποιηθεί στην ελληνική κοινωνία μεταπολιτευτικά, τα ουδέτερα σχήματα δεν θα έχουν καμία τύχη. Οπότε εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι να μείνει ανοιχτή η γέφυρα προς τη Νέα Δημοκρατία. Γι’ αυτό στην πράξη η θεωρία των ίσων αποστάσεων εκφράζεται ως ακραία πολεμική κατά της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια επιχείρηση ουδετεροποίησης και εξαπάτησης των πολιτών. Όμως το παιχνίδι πλέον παίζεται «εν ου παικτοίς»…
