Συντρέχουν δυο δομικές συνθήκες, αναγκαίες μονάχα, όχι ικανές: η κεϋνσιανή οικονομική στροφή στις ΗΠΑ και η διαχρονική κεντροαριστερή πλειοψηφία στην Ελλάδα1. Για να εκπληρωθούν κι όσες λογίζονται ως ικανές, η ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα πρέπει να δράσει άμεσα, εκκινώντας αφενός τους απαραίτητους πολιτικούς και κοινωνικούς αναδιπλασιασμούς της, αφετέρου διακρίνοντας τις υφιστάμενες φορές συγκεκριμένων αιτιακών αλυσίδων.
Το τέλος του συνεδρίου, αρχή ισχυρής προεκλογικής παρουσίας
Η συνεδριακή διαδικασία έχει καθυστερήσει αδικαιολόγητα πολύ και μοιάζει με πολιτικό βαρίδι που τραβάει το κόμμα προς τα κάτω. Οι κρυφοφανερές εσωκομματικές ιδεολογικές συγκρούσεις, ο μη μερισμός της ευθύνης και της απόφασης, ο παλλόμενος ενδοκομματικός συσχετισμός δύναμης ανάμεσα στις τάσεις στο κατώτερο και μεσαίο επίπεδο τραυματίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Η διεξαγωγή του συνεδρίου εντός του 2021 με επαρκή χρόνο για όλα (απολογισμό, διάλογο, σύγκρουση, συνεννόηση, πρόγραμμα κ.ο.κ.) θα κλείσει την κουβέντα της (απαραίτητης ωστόσο) ενδοσκόπησης. Οι συσχετισμοί θα είναι φανεροί, πάνω στο τραπέζι, η εντολή από το σώμα των συνέδρων επίσης και η νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα φαίνεται και θα είναι έτοιμη και για τις εκλογές και για τη διακυβέρνηση.
Ισχυρή προεκλογική παρουσία σημαίνει και νέα πολιτικά πρόσωπα
Η προωθητική δύναμη του ανώτατου πολιτικού προσωπικού είναι σαφής και εντελώς απαραίτητη. Είναι αδύνατον χωρίς αυτούς, είναι όμως ταυτόχρονα κι ανεπαρκές. Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως οφείλει να αναδείξει από την πλούσια κομματική του Πνύκα αρκετά από τα μεσαία, ανώτερα και πολλά από τα άγνωστα στελέχη του. Αλλιώς, για να γίνει πιο κατανοητό. Μέχρι σχεδόν να εξαφανιστεί το ΠΑΣΟΚ, όπως σωστά είπε ένας σοφός φίλος, «έκαψε και τις φλάτζες του», δηλαδή αξιοποίησε ακόμη και παγκοσμίως άγνωστα στελέχη του από τις εφεδρείες που δε θα έμπαιναν πρώτη γραμμή ποτέ. Προσοχή, δε μπορεί να γίνει bypass σε αυτή τη διαδικασία με celebrities της αγοράς, της τέχνης ή άλλων κομμάτων. Η στελεχιακή ένδεια όχι απλώς δεν φτιασιδώνεται αλλά κι όταν δεν αξιοποιείται η όντως στελεχιακή επάρκεια, τότε γυρνάει και δαγκώνει. Ή αδιαφορεί κι αποσύρεται, που είναι και χειρότερο. Τούτο δε αφορά όλες τις φυλές του κόμματος, ένθεν κακείθεν.
Το προγραμματικό πρωτείο να σμίγει με την επικοινωνιακή επάρκεια
Στρατηγικό πολιτικό σχέδιο και προγραμματικό βάθος είναι προϋποθέσεις αξεπέραστες και διαρκείς. Όποιος επιθυμεί να τις προσπεράσει θα χάσει την υπερταχεία λοκομοτίβα της ιστορίας για να καβαλήσει ένα εξαιρετικά κομψό κι αστραφτερό…πατίνι. Εντούτοις, δεν τελειώνει εδώ η κουβέντα. Την εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού2 το παιχνίδι όχι απλώς δεν είναι στα ίσια αλλά η πιθανότητα να χάνεις επειδή δεν ακούγεσαι πουθενά παρότι γκαρίζεις είναι εξαιρετικά πιθανή. Επικοινωνιακή επάρκεια σημαίνει όλοι οι τρόποι μαζί και μεθοδικά: αξιοποίηση της συλλογικής διάνοιας των σόσιαλ μίντια, βαριά, παραδοσιακή κομματική προπαγάνδα αλλά κυρίως εύληπτη διακίνηση του προγραμματικού πλούτου στους πολλούς. Ένα παράδειγμα. Είναι εκλογικά εγκληματικό να μην γνωρίζει η συντριπτική πλειοψηφία της νεολαίας πως σκοπός του ΣΥΡΙΖΑ στην παιδεία είναι να γίνουν δωρεάν όλα τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών, όπως έγραψε ο Κώστας Γαβρόγλου στην κυριακάτικη «Αυγή».
Η εργατική τάξη χρειάζεται και τη «μεσαία τάξη» για διαρκή πλειοψηφία
Η μισθωτή εργασία είναι ο ταξικός αρμός της πολιτικής ενός αριστερού κόμματος, αλλιώς παύει να λογίζεται ως τέτοιο. Εντούτοις, αγρότες, αυταπασχολούμενοι και μικροί επιχειρηματίες αποτελούν μέρος της «ελληνικής ιδιοπροσωπίας»,3 δηλαδή των εκτεταμένων σχέσεων μη μισθωτής εργασίας της κοινωνίας μας που είναι από κουτό έως αδύνατον να αγνοηθούν. Στήριξη και των δυο ομαδώσεων δε σημαίνει πολύ νερό στο κρασί μας, αλλά αληθινή επινόηση ενός αφηγήματος με όραμα. Ο Ευκλ. Τσακαλώτος κρουστικά συμπυκνώνει μια τέτοια αφήγηση όταν αναφέρεται στην αναγκαιότητα του κοινωνικού κράτους και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων για την εργατική τάξη και τα μεσαία στρώματα ως την απαραίτητη ασφάλεια που τους οφείλουμε.
Αυτές οι τέσσερις διαδικασίες δεν είναι οι μόνες που είναι ανάγκη να έρθουν εις πέρας. Ας πούμε, η επίκληση της παραταξιακής ενότητας ενάντια στη δεξιά φαίνεται αληθινή μόνο όταν έχει προηγηθεί αυθεντική αυτοκριτική για τα πεπραγμένα αλλά κι όταν έπεται η έγκληση της ελάσσονος, μη δεξιάς αντιπολίτευσης να κάνει το καθήκον της. Έτσι, η δημογραφική συμπερίληψη και των νέων και των γηραιότερων πολιτών σε ένα αφήγημα απαιτεί διαφορετική πολιτική τεχνοτροπία από την ακολουθούμενη. Με αυτήν την έννοια, συνδικάτα και δήμοι δε θα έρθουν ουρανοκατέβατα επειδή θα χάνει η Δεξιά (όπως έγινε με τη ΝΔ επειδή έχανε ο ΣΥΡΙΖΑ), θέλει και τη δημιουργία του απαραίτητου μηχανισμού ο οποίος είναι αδύνατον να είναι έτοιμος τα επόμενα δυο χρόνια αλλά χρειάζεται από τώρα να δημιουργείται.
Ανακάλυψη αιτιωδών σχέσεων και αναδιπλασιασμοί, να τα δύσκολα της πολιτικής και τα όμορφα. Ας γίνει κατανοητό πως τα «by the book», τα «όπως το έκαναν οι αντίπαλοι» και τα «ώριμα φρούτα» άλλων χρόνων δεν τραβάνε στην εποχή μας.
Σημειώσεις:
1. Γι’ αυτό βλέπε ενδεικτικά και Ν. Σερντεδάκις & Β. Ρόγγας (2018), «Συγκρουσιακοί κύκλοι, εκλογικά και οικονομικά καθεστώτα στη μεταπολεμική Ελλάδα. Συμβολή σε μια σχεσιακή ανάλυση της μέσης διάρκειας», στο Γιάννης Ζαϊμάκης (επιμ.), Ερευνητικές διαδρομές στις κοινωνικές επιστήμες. Θεωρητικές-μεθοδολογικές συμβολές και μελέτες περίπτωσης, Πανεπιστήμιο Κρήτης, σελ. 299-329
2. S. Zuboff (2020), Η εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού, Ο αγώνας για ένα ανθρώπινο μέλλον στο μεταίχμιο της νέας εξουσίας, Αθηνα: Μεταίχμιο
3. Α. Λύτρας, Κοινωνικές Δομές στη Σύγχρονη Ελλάδα: Εργασία, Ιδιοκτησία και το Μικροαστικό Φαινόμενο, στο news247.gr
