to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Ο Τζον Όλιβερ και η επανάσταση στην πολιτική σάτιρα

Μέσα σε έξι μόλις εβδομάδες προβολής της εκπομπής «Last Week Tonight with John Oliver», ο βρετανός σατιρικός παρουσιαστής έχει εξελιχθεί σε αστέρα της αντικουλτούρας, βάζοντας στο στόχαστρο με σκωπτική διάθεση την FIFA και την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας — δοκιμάζοντας τα όρια της σάτιρας.


του Έντουαρντ Χέλμουρ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

8 selida

Πρώτα ήταν ο πρώην διευθυντής της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA), Κιθ Αλεξάντερ. Ρωτήθηκε αν θα στηρίξει τη μετονομασία της Υπηρεσίας Πληροφοριών σε Μr Tiggles (ένα καρτούν γάτας). Στη συνέχεια, ήρθε η σειρά της General Motors να κατηγορηθεί ότι θέτει σε κίνδυνο τους πελάτες της· μετά η ηλιθιότητα της άρνησης της κλιματικής αλλαγής· η θανατική ποινή· η ουδετερότητα του διαδικτύου (η αρχή ότι όλα τα δεδομένα στο διαδίκτυο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα)· η αγάπη του δικτάτορα της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ για το τραγούδι των Right Said Fred «I’m Too Sexy». Και, την περασμένη εβδομάδα, ένα δωδεκάλεπτο κατηγορώ εναντίον της FIFA, χαρακτηρίζοντάς τους ανθρώπους της ως «κακούς βγαλμένους από τα καρτούν» και συγκρίνοντάς την ίδια με ένα αηδιαστικό βίντεο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, το Two Girls One Cup.

«Ο Όλιβερ κάνει μια ρητή έκκληση για δράση η οποία είναι πρωτοφανής», λέει η Ντάναγκαλ Γιανγκ, η οποία διδάσκει σάτιρα και ψυχολογία του πολιτικού χιούμορ στο Πανεπιστήμιο του Delaware. «Αλληλεπιδρά με το κάθε θέμα· δεν περιορίζεται στον σχολιασμό ή την “έκδοση μιας απόφασης”».

Η Young λέει ότι οι σύγχρονοι σατιρικοί αποφεύγουν να μετακινηθούν από τη θέση αμέτοχου εξωτερικού παρατηρητή. Η πολιτική σάτιρα, επισημαίνει, είναι μια τέχνη που παραδοσιακά βρίσκεται εκτός του πολιτικού γίγνεσθαι. Αλλά, όπως υποστηρίζει, ο κόσμος της Αριστεράς είναι όλο και πιο απογοητευμένος με σατιρικούς όπως οι Στίβεν Κολμπέρτ και (το πρώην αφεντικό του Όλιβερ) Τζον Στιούαρτ, οι οποίοι είναι ειδικοί στο να αναγνωρίζουν τα προβλήματα, αλλά σπάνια καλούν σε δράση.

Τέσσερα χρόνια πριν, το 2010, οι Κόλμπερτ και Στιούαρτ διοργάνωσαν το «συλλαλητήριο για την επαναφορά της λογικής», το οποίο συγκέντρωσε 250.000 ανθρώπους στο εθνικό πάρκο της Ουάσιγκτον. Αλλά ενώ οι δεξιοί τηλεπαρουσιαστές σίγουρα θα είχαν χρησιμοποιήσει ένα τέτοιο γεγονός για να ξεσηκώσουν τα πλήθη, οι δύο οικοδεσπότες το άφησαν να περάσει ανεκμετάλλευτο. «Στην πραγματικά ήταν απλώς ένα φεστιβάλ μουσικής και κωμωδίας», λέει η Γιανγκ. «Οι άνθρωποι απογοητεύτηκαν. Περίμεναν να τους ζητήσουν να κάνουν κάτι. Οι Στιούαρτ και Κολμπέρτ είχαν συλλάβει κάτι που το κοινό λαχταρούσε: μια φωνή της λογικής, που λέει την αλήθεια στην εξουσία. Αλλά δεν ζήτησαν από τον κόσμο να κάνει κάτι, κι έτσι οι άνθρωποι ένιωσαν ξεκρέμαστοι.

Με μια καριέρα που χαρακτηρίζεται από τυχαίες συμπτώσεις, ο Όλιβερ έφτασε στο  κανάλι  HBO μετά από επτά χρόνια στο «The Daily Show», μεταξύ των οποίων τρεις μήνες στη θέση του Στιούαρτ ως οικοδεσπότης το περασμένο καλοκαίρι. «Έμαθε στο πλευρό του Στιούαρτ», λέει ένας άνθρωπος της τηλεόρασης. «Ο Όλιβερ ήταν κάτι περισσότερο από ένας φαρσέρ όπως ο Τζον — ένας φαρσέρ που απολαμβάνει να χρησιμοποιεί το βήμα του για να κατευθύνει τους θεατές του σε αταξίες». Η παρουσία του Όλιβερ ως οικοδεσπότη εντυπωσίασε τόσο τα αφεντικά του HBO, ώστε του πρόσφεραν χρόνο (μετά το Game of Thrones) χωρίς κανέναν από τους περιορισμούς επί του περιεχομένου που συνήθως επιβάλλονται στην τηλεόραση.

Το Last Week Tonight έχει κάνει την τηλεόραση τόσο σουρεαλιστική ώστε μόνο ως κωμωδία μπορεί να χαρακτηριστεί η σκηνή με τον Όλιβερ και τον στρατηγό Αλεξάντερ να φαίνονται εξίσου σαστισμένοι καθώς κοιτούν ο ένας τον άλλον. Ήταν ένα ασυνήθιστο «πλάνο» για τον Όλιβερ, καθώς και μια περίεργη επιλογή τόπου εμφάνισης για έναν αξιωματούχο που διοικούσε την NSA κατά τη διάρκεια της υπόθεσης Έντουαρντ Σνόουντεν.

Ο Όλιβερ ίσως είναι σε θέση να το τραβήξει περισσότερο, όχι μόνο γιατί είναι στο HBO, αλλά επειδή ως ξένος δεν θεωρείται ούτε αριστερός ούτε δεξιός. Η παιχνιδιάρικη διάθεση του Όλιβερ του δίνει τη δυνατότητα να ασκεί κριτική με τέτοιον τρόπο που με οικοδεσπότες όπως ο  Μπιλ Μάερ ή ο Πιρς Μόργκαν, θα περνούσε ως επιθετικότητα, ηθικολογία ή  πολιτική μεροληψία που ενίοτε ευνοεί τη μια πλευρά και ενίοτε κάποια άλλη. «Είναι μέρος της δύναμής του», λέει η Γιανγκ. «Δεν προκαλεί άμεσές ιδεολογικές αντιδράσεις των ανθρώπων. Μιλάει για ανθρώπους και εξουσία, όχι για πολιτική».

Πέρυσι στο The Daily Show, ο Όλιβερ είπε στην Guardian ότι θεωρεί πως δεν κάνει ούτε δημοσιογραφία ούτε κοινωνική κριτική, αλλά κάτι ενδιάμεσο. Πριν από τρεις εβδομάδες, μετέδωσε συνεχόμενα πλάνα αντρικών γεννητικών οργάνων, λέγοντας ότι συμβολίζουν τον Ρεμπουμπλικάνο γερουσιαστή, Mitch McConnell. «Η HBO είναι η ηθική άγρια ​​Δύση», δήλωσε ο Όλιβερ. Στη συνέχεια στράφηκε εναντίον της General Motors για την παράλειψη της να αναφέρει το πρόβλημα ανάφλεξης σε αυτοκίνητα της, κάτι που φαίνεται να είναι αιτία δεκάδων θανάτων. «To να κάνεις μια πολύ επιθετική εκπομπή [General Motors] πριν από μια έρευνα του Κογκρέσου, είναι ενδεχομένως πρόβλημα για την εμπορική τηλεόραση».

Σε μια πρόσφατη συνέντευξη του στο Hollywood Reporter, ο Όλιβερ, το μεγαλύτερο από τα τέσσερα παιδιά ενός ζεύγους δασκάλων, περιέγραψε τον εαυτό του ως παιδί της θατσερικής εποχής. «Νομίζω ότι είναι δύσκολο να μένεις απαθής όταν έχεις μεγαλώσει υπό την Μάργκαρετ Θάτσερ· Θα πρέπει να πάρεις θέση», είπε. Στο Cambridge, εντάχθηκε στην ερασιτεχνική θεατρική ομάδα φοιτητών Footlights, όπου, όπως ο ίδιος λέει «έμαθε πώς να αποτυγχάνει». Αργότερα, μετακομίζοντας στο Λονδίνο μαζί με τον συνάδελφο του Ρίτσαρντ Αγιέιντ, ο Όλιβερ συντηρούσε τον εαυτό του με δουλειές του ποδαριού, συμπεριλαμβανομένης και της εργασίας σε έναν άνθρωπο ο οποίος έκανε τον κλεπταποδόχο εξοπλισμών κουζίνας. Σε μια περίπτωση, τον είχαν στείλει στην άλλη άκρη του Λονδίνου με ταξί, κουβαλώντας περίπου £5.000 και ένα μαχαίρι. «Είπα, “Αν κάποιος προσπαθήσει να με ληστέψει, θα του δώσω τα χρήματα και το μαχαίρι”». “Νομίζω ότι απλώς με έβρισκε διασκεδαστικό. Οι ζωές μας δεν έπρεπε να είχαν διασταυρωθεί με κανένα τρόπο».

[...]

O Όλιβερ έκανε την πρώτη του εμφάνιση στην αμερικανική τηλεόραση σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή του στις ΗΠΑ. «Θυμάμαι τα πόδια μου να τρέμουν, και στη συνέχεια να σκέφτομαι: «Τι στο διάολο κάνεις; Είσαι έτοιμος να βρεθείς έξω σε ένα μεγάλο δρόμο». Αυτό δεν συνέβη τότε. Εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες και παντρεύτηκε μια αμερικανίδα στρατιωτική χειρουργό.

«Η δύναμή του έγκειται στην ικανότητά του να είναι διασκεδαστικός, να κάνει τον θεατή να αισθάνεται έξυπνος, να του εφιστά την προσοχή σε πράγματα που ίσως δεν έχει δώσει σημασία και να του δίνει τα εύσημα γι’ αυτό», λέει η Young. Ετοιμάζει κάτι μεγάλο και οι άνθρωποι θα θέλουν να τον ακολουθήσουν. Θα μείνουμε έκπληκτοι με το ποιος θα εμφανιστεί — έχω την αίσθηση ότι θα παίξει σημαντικό ρόλο».

Ο Edward Helmore είναι δημοσιογράφος. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην «Guardian», στις 15.6.2014

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)