Είναι γεγονός ότι το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών αποτελεί ήπια ήττα για τις δυνάμεις της αριστεράς και ιδίως για την κοινωνία, καθώς από τις πρώτες ημέρες τα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης καταδεικνύουν ότι είμαστε μπροστά στην απειλή κατεδάφισης όλων των μικρών ή μεγάλων κατακτήσεων της κυβέρνησης της Αριστεράς και την αποκατάσταση μίας ακραίας συντηρητικής πολιτικής, με έντονο το στοιχείο της καταστολής.
Στη διάρκεια της προσυνεδριακής διαδικασίας για το τακτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, θα έχουμε την ευκαιρία να ανοίξουμε και να εμβαθύνουμε τη συζήτηση σχετικά με τις αιτίες της ήττας στις τριπλές εκλογές του Μαΐου και του Ιουλίου, κάνοντας τον απολογισμό της κυβερνητικής θητείας, αλλά και πώς αυτή επηρέασε τη δράση και την λειτουργία του κόμματος. Θεωρούμε απαραίτητο ότι στη συνεδρίαση της ΚΕ στις αρχές του φθινοπώρου θα καθορισθεί ο χρόνος σύγκλισης του συνεδρίου.
Αναζητώντας νέες κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες
Στις νέες συνθήκες καλούμαστε να καθορίσουμε το πώς θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την επικείμενη επίθεση, σε δικαιώματα και κατακτήσεις , σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής. Σε αυτήν την κατεύθυνση επιβάλλεται η συγκρότηση ενός νέου ευρύτερου μετώπου κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, εντός και κυρίως εκτός του κοινοβουλίου. Στη σημερινή συγκυρία δεν χωρούν αμφίπλευροι αποκλεισμοί και δυσανεξίες. Οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ οφείλουν να πάρουν τις αντίστοιχες πρωτοβουλίες και να απευθυνθούν σε όλες τις κοινωνικές δυνάμεις, συνδικάτα, συλλογικότητες βάσης εργαζομένων, δομές αλληλεγγύης, φοιτητικές οργανώσεις, αγροτικούς συλλόγους.
Δεν αγνοούμε την κακή κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά από μία μακρά περίοδο κινηματικής ακινησίας, όμως δεν μπορούμε να ανακαλύψουμε άλλο τρόπο αντιμετώπισης της υφιστάμενης κατάστασης.
Παράλληλα, η απεύθυνση σε πολιτικο-κοινοβουλευτικό επίπεδο οφείλει να γίνεται σε όλες τις μη δεξιές κοινοβουλευτικές δυνάμεις, στο ΚΙΝΑΛ, στο ΜΕΡΑ 25, στο ΚΚΕ, όπως και σε μικρότερες δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και ειδικότερα σε αυτές τις δυνάμεις που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015, διατήρησαν όμως μία μετριοπαθή κριτική στάση απέναντι του σε όλο το προηγούμενο διάστημα.
Δεν αγνοούμε τις δυσκολίες του εγχειρήματος, ότι στον ευρύτερο πέραν της δεξιάς χώρο κυριαρχούν είτε απόψεις περί στρατηγικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, είτε η στενή σεχταριστική λογική της ηγεσία του ΚΚΕ.
Παράλληλα, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι τα ισχυρά αντιΣΥΡΙΖΑ αντανακλαστικά του ΚΙΝΑΛ ανατροφοδοτούσε η λογική απορρόφησης δυνάμεων από την κεντροαριστερά στον ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρώ ότι η προβληματική πολιτική γραμμή που ακολουθήσαμε, έως σήμερα έναντι του ΚΙΝΑΛ, στις νέες συνθήκες έχει φθάσει στα όρια της.
Το συμφέρον της κοινωνίας επιβάλλει να πολλαπλασιασθούν στο εσωτερικό του οι υπαρκτές φωνές που επιζητούν την προσέγγιση και τη συνεργασία με την αριστερά. Συνεπώς, η δική μας τακτική έναντι του ΚΙΝΑΛ οφείλει να αλλάξει ριζικά και να προσαρμοσθεί στην προοπτική διαμόρφωσης μίας ελληνικής εκδοχής του ευρωπαϊκού κοκκινο-κόκκινου–πράσινου συνασπισμού, πολύ περισσότερο που οι επικείμενες εκλογές, όποτε και εάν γίνουν, θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής.
Το κόμμα στις νέες συνθήκες
Σε αυτήν την ευρύτερη αντιδεξιά κοινωνική και πολιτική συμμαχία ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ηγεμονικός. Η συγκυρία έχει αναδείξει τις σημαντικές παθογένειες, αλλά και τα ισχυρά προτερήματα του κόμματος. Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να εκφράσουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στα μέλη και στους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ –Προοδευτική Συμμαχία για την τεράστια προσπάθεια που κατέλαβαν, ειδικά στις εκλογές του Ιουλίου. Η άνοδος της εκλογικής συσπείρωσης και το γεγονός ότι ό ΣΥΡΙΖΑ παραμένει βασικός πυλώνας της πολιτικής ζωής οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν τη προσπάθεια.
Στη σημερινή συγκυρία, όπου καλούμαστε να ασκήσουμε μαχητική, προγραμματική, τεκμηριωμένη αντιπολίτευση, η κοινωνία έχει ανάγκη από ένα μεγάλο, ανοικτό, ισχυρό κόμμα της σύγχρονης ριζοσπαστικής αριστεράς. Ένα κόμμα που με όρους «ηγεμονίας» και μεθοδικά θα αποκτήσει με ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς και θα υπερβεί για τον εαυτό του την κρίση πολιτικής εκπροσώπησης των πληβειακών κοινωνικών στρωμάτων. Ένα κόμμα που θα μπορεί να σπάσει την επιβολή των ΜΜΕ ,που στις σημερινές συνθήκες φαίνεται να λειτουργούν ως ο «κυρίαρχος ιδεολογικός μηχανισμός».
Η διαλεκτική επιβάλλει να υπερβούμε πλαστά διλήμματα, καθώς στη δική μας λογική δεν απαιτείται να επιλέξουμε ανάμεσα στη διεύρυνση και στην εμβάθυνση της ριζοσπαστικής της ταυτότητας, καθώς μπορούμε να συνδυάσουμε και τα δύο. Στη σημερινή συγκυρία, η κλιματική κρίση, η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και οι πολλαπλές επιδράσεις που αυτή έχει στην ανάπτυξη του σύγχρονου καπιταλισμού, οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής, διαμορφώνουν πεδία στα οποία μπορούμε να εμβαθύνουμε εμπλουτίζοντας την αριστερή ριζοσπαστική ταυτότητα μας, όχι εξαιτίας μίας εμμονής, αλλά και γιατί ακριβώς αυτή η ταυτότητα λειτούργησε ως το κλειδί που άνοιξε την πόρτα για την εκλογική νίκη του 2015.
Γνωρίζουμε, όμως, ότι η πολιτική θέτει ισχυρά διλήμματα και προϋποθέτει οριστικές επιλογές, διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος μετεξέλιξης σε ένα πολιτικό υποκείμενο χωρίς ταυτοτικά χαρακτηριστικά που περισσότερο θα θυμίζει super market. Για παράδειγμα, η εμβάθυνση της οικολογικής μας ταυτότητας δεν μπορεί να συνδυάζεται με μία κυβερνητική πολιτική εξορύξεων ή ακόμα περισσότερο με τη μέθοδο της καύσης των απορριμμάτων, καθώς παραμονεύει ο κίνδυνος μετεξέλιξης σε πολιτική καρικατούρα.
Μεγάλος, ανοικτός στην κοινωνία ΣΥΡΙΖΑ
Είναι αλήθεια ότι όλα αυτά δεν μπορούν να υπηρετηθούν χωρίς ένα μεγάλο, ανοικτό στην κοινωνία και ισχυρό κόμμα. Ανοικτό κόμμα μελών που συνδιαμορφώνουν την πολιτική, που συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων , κόμμα συλλογικό, χωρίς μηχανισμούς καταμερισμού της εσωκομματικής εξουσίας, κόμμα με κανόνες και διαδικασίες, κόμμα που εκπαιδεύει τα μέλη του στην άσκηση της πολιτικής, στην ενίσχυση της αλληλεγγύης και της κριτικής σκέψης. Κόμμα που παρακολουθεί, αναλύει, προλαβαίνει τις κοινωνικές εξελίξεις με ισχυρό μηχανισμό τεκμηρίωσης και διαμόρφωσης στρατηγικής. Κόμμα που κατευθύνει τα μέλη του να συμμετέχουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, σωματεία βάσεις, δομές αλληλεγγύης, κοινωνικά φαρμακεία, εθελοντικά σχολεία, ομάδες υποστήριξης των προσφύγων και των μεταναστών, φοιτητικούς συλλόγους αθλητικά σωματεία, πολιτιστικούς και επιστημονικούς φορείς, επαγγελματικές ενώσεις και μέσω αυτής της σχέσης αναπαραγάγει τη σχέση του με τις κοινωνικές τάξεις που εκπροσωπεί.
Είμαστε τόσο πραγματικά πίσω σε αυτόν τον τομέα, που σήμερα, μετά από μια μακρά περίοδο στασιμότητας, οφείλουμε να οργανώσουμε την επιστροφή του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία. Κόμμα που διαφέρει ριζικά από τα αρχηγικά σοσιαλδημοκρατικά ή τριτοδιεθνιστικά κόμματα. Επεξεργάζεται νέους τρόπους λήψης αποφάσεων, επικοινωνώντας οριζόντια, αξιοποιώντας το διαδίκτυο και τις σύγχρονες μορφές τεχνολογίας. Κόμμα που δεν αναθέτει τη λήψη των αποφάσεων σε ένα πρόσωπο και μία μικρή ομάδα, αλλά αντίθετα εξαντλεί όλες τις δυνατότητες άσκησης της δημοκρατίας στη λήψη αποφάσεων.
Αλήθεια τι μας εμποδίζει στη σημερινή συγκυρία μία σειρά από θέματα τρέχουσας πολιτικής, έστω και πειραματικά, να αποφασίζονται όχι μόνο στις κομματικές οργανώσεις, αλλά και μέσα από διαδικτυακές διαδικασίες;Όπως και δεν μας εμποδίζει τίποτα να τροποποιήσουμε ριζικά τις αναλλοίωτες από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα βαρετές και βαθιά ιεραρχικές εσωκομματικές διαδικασίες, (μακροσκελής εισήγηση, διευκρινιστικές ερωτήσεις, σκόρπιες τοποθετήσεις, κλείσιμο του εισηγητή σε μορφή
δεύτερης εισήγησης: το πλάνο λειτουργίας της οργάνωσης καλύφθηκε, καληνύχτα σας.)
Οι προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα είναι εδώ, το ζητούμενο είναι να μπορέσουμε να υπερβούμε τον εαυτό μας, εμβαθύνοντας την αριστερή μας ταυτότητα.
*Το κείμενο αποτελεί βασικά στοιχεία της τοποθέτησης του Μιχάλη Υδραίου στην συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ στις 13.07.2019.
