Καταρχάς ας προσπαθήσουμε να αποφύγουμε να κινηθούμε στο κλισέ του «όλοι βγήκαν κερδισμένοι από αυτές τις εκλογές». Ωστόσο, πριν βιαστούμε να εξάγουμε γραμμικά συμπεράσματα από το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών ή να αναλωθούμε αποκλειστικά στα στοιχεία που συνέβαλαν στην καθαρή νίκη της Νέας Δημοκρατίας, ας συγκρατήσουμε μερικά σημεία με επίκεντρο το αποτέλεσμα του ΣΥΡΙΖΑ τα οποία ίσως παίξουν καταλυτικό ρόλο στη δυναμική του κόμματος το προσεχές διάστημα.
Όσον αφορά αυτό καθαυτό το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας
1) Από τις ευρωεκλογές μέχρι σήμερα, αναδεικνύοντας το πρόγραμμά του, κάνοντας έναν ειλικρινή και εύστοχο απολογισμό των σημείων στα οποία εκτίμησε πως παρουσίασε αδυναμίες, συχνά μάλιστα δίνοντάς του μεγαλύτερο μέγεθος από αυτό που του αναλογούσε, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να κινητοποιήσει και να συσπειρώσει μια τεράστια μερίδα του δημοκρατικού κόσμου, φέρνοντάς τον στο 31,5 (έναντι του 24% που συγκέντρωσε στις ευρωεκλογές), κερδίζοντας το ⅓ της συνολικής ψήφου με τη Νέα Δημοκρατία μάλιστα να μην καταφέρνει να περάσει το όριο του 40%. .
2) Σημειώνοντας την τεράστια συσπείρωση της Νέας Δημοκρατίας στον χώρο της «δεξιάς πολυκατοικίας» ώστε να τη συζητήσουμε αργότερα, να τονίσουμε πως ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να συγκεντρώνει σε απόλυτο αριθμό περίπου τις ψήφους που είχε λάβει τον Σεπτέμβρη του 2015, χάνοντας ποσοστιαία ένα 4%. Έχοντας στην πλάτη την κόπωση της διακυβέρνησης 4,5 χρόνων, χωρίς να μπορούμε να αγνοήσουμε την εφαρμογή ενός ακόμη, έστω και κατά πολύ πιο ήπιο από τα προηγούμενα, μνημονιακού προγράμματος.
3) Σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε πως η ευρύτερη προοδευτική ψήφος στο σύνολο των κομμάτων που αυτοπροσδιορίζονται στον συγκεκριμένο χώρο παραμένει στα ίδια επίπεδα με τον Ιανουάριο του 2015. Έτσι, ποσοστιαία, και τα δύο στρατόπεδα, η Αριστερά και η Δεξιά, τα οποία φαίνεται για το επόμενο τουλάχιστον διάστημα να παγιώνονται ως ταυτόσημα του κεντρικού διπόλου «Πρόοδος-Συντήρηση» δεν παρουσιάζουν παρά εσωτερικές μετακινήσεις ψηφοφόρων, σε αντίθεση με το κλίμα που πασχίζουν να αφήσουν να κυριαρχήσει τα ΜΜΕ που έχουν χρεωθεί την αντιΣΥΡΙΖΑ επικοινωνιακή πολιτική.
Αφετηρίες του επόμενου διαστήματος
1) Φυσικά και στον ΣΥΡΙΖΑ χρεώνονται όσες από τις προσδοκίες για ταχύτερη απεμπλοκή από τα προγράμματα και τις εξοντωτικές επιβεβλημένες πολιτικές που σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό φάνηκαν να διαψεύδονται.
Αυτά σε συνδυασμό με το αδύναμο επικοινωνιακό εκτόπισμα που κατείχε η κυβέρνηση, τόσο όσον αφορά το μέγεθος και την ποιότητα του έργου της, όσο και στην αδυναμία απόκρουσης του πανικού που έσπερνε ο οργανωμένος αντίπαλος μηχανισμός ύστερα από κάθε επικοινωνιακό ή διαχειριστικό φάουλ, φαίνεται να αποτελούν σημαντικά κομμάτια του βάρους με το οποίο το μέχρι πρότινος κυβερνητικό κόμμα προσήλθε στον εκλογικό αγώνα.
Φυσικά από τη λίστα δεν θα μπορούσαμε να εξαιρέσουμε την ανάγκη ενός κόσμου που στήριξε τον ΣΥΡΙΖΑ κατά τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, ή τελοσπάντων φάνηκε να δείχνει δείγματα διαθεσιμότητας αναφορικά με κεντρικά διακυβεύματα που τέθηκαν στο μεσοδιάστημα, για περαιτέρω ριζοσπαστικές (όχι απαραίτητα όπως τις αντιλαμβάνεται η Αριστερά) τομές με άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή.
2) Ωστόσο, κάτι που σε πρώτη ανάγνωση δεν φαίνεται να προκύπτει από τη σταυροδοσία, με πολλούς βουλευτές και βουλεύτριες οι οποίοι σήκωσαν ιδιαίτερα ψηλά τα κοινωνικά δικαιώματα να μένουν εκτός Βουλής, στον ΣΥΡΙΖΑ πιστώνεται ο κόπος για την ενίσχυση του concept «Δημοκρατία» στη χώρα μας.
Όχι όπως αφηρημένα μπορεί να το αντιλαμβάνεται κανείς, ούτε με τον ηγεμονικό και αντικοινωνικό τρόπο με τον οποίο συνηθιζόταν να εκφράζεται, αλλά και με το να του δώσει επιτέλους περιεχόμενο, ανθρώπινο και προοδευτικό μέσω των όσων τομών πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο αυτό.
3) Το τελευταίο φαίνεται να αποτελεί και το προνομιακό πεδίο στο οποίο μπορεί να κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ το επόμενο διάστημα.
Με τεράστιο πολιτικό εργαλείο τα όσα κατάφερε επί διακυβέρνησής του σε μια από τις δυσκολότερες εποχές για την ιστορία του τόπου του, ανοίγει μπροστά του ο χώρος ώστε αυτά να συνεχίσουν να αναδεικνύονται σε βάθος χρόνου και σε αντιπαραβολή με τις όσες νεοφιλελεύθερες, αν όχι ρεβανσιστικού τύπου κινήσεις, στις οποίες με μαθηματική ακρίβεια θα επιχειρήσει να προχωρήσει μια αυριανή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας (ανεξαρτήτως σύστασης προσώπων), απέναντι σε σειρά κεκτημένων που ευνοούν την κοινωνική πλειοψηφία.
Στοιχεία του ιδεολογικού στίγματος
Πέρα από τα οργανωτικά θέματα που πολλά στελέχη έχουν δηλώσει πως πρόκειται να αποτελέσουν ένα από τα κεντρικότερα ζητήματα του κόμματος το επόμενο διάστημα, υπάρχουν μερικά ακόμα, πέρα από τα χιλιοειπωμένα, στα οποία ο σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνική του βάση ενδεχομένως θα δοκιμαστεί.
1) Ο κοινωνικός κανιβαλισμός και ο ατομικισμός του νεοφιλελευθερισμού αποτελούν τον κεντρικό εχθρό της Αριστεράς στο σήμερα. Ως εκ τούτου, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται και δεν μπορεί να κινηθεί σε παρόμοια αντιπολιτευτική γραμμή με αυτή που ακολούθησε η Νέα Δημοκρατία και συνοψίστηκε ευστόχως στην έννοια της «επανακατάληψης της εξουσίας» με όρους νόμιμου κατόχου της.
Ωστόσο η συζήτηση που αφορά την «κανονικότητα» στη χώρα δεν μπορεί παρά να είναι ναρκοθετημένη. Μια «κανονικότητα» την οποία αφενός ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει πως επανέφερε έστω και εν μέρει με την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια, αφετέρου όμως αποτελώντας μια συνθήκη που επιτρέπει να ηγεμονεύσουν ξανά εντός της κοινωνίας παρόμοια ατομικιστικά στοιχεία στην πολιτική κουλτούρα της χώρας με αυτά που συναντήσαμε στην προ της κρίσης εποχή.
2) Ο χειρισμός της έννοιας της «κανονικότητας» σε συνδυασμό με το αν θα αφήσει να συνεχίζεται αυτή η πολλές φορές προκλητική για τα φτωχότερα στρώματα επικέντρωση της δημόσιας πολιτικής συζήτησης γύρω από την εκλογική συμπεριφορά της μεσαίας τάξης, δεν μπορούν παρά να επηρεάσουν καθοριστικά το αυριανό ιδεολογικό στίγμα του ΣΥΡΙΖΑ.
3) Έτσι οι ισχυροί δεσμοί με την κοινωνία στους οποίους προσβλέπει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελούν μόνο οργανωτικό ζήτημα αλλά και ζήτημα περιεχομένου. Και αν η αντι-νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση σε οικονομικά θέματα μοιάζει δεδομένη, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει να διανύσει έναν παραπάνω δρόμο για την βαθύτερη επανένωση του με τα κινήματα και τις πρωτοβουλίες των πολιτών με δημοκρατικά αιτήματα, αλλά και να συμβάλει στη γενικότερη προσπάθεια τους να ξαναβρούν έναν σταθερό βηματισμό και ορατότητα. Το οικολογικό ζήτημα, ο φεμινισμός και οι ΛΟΑΤΚΙ διεκδικήσεις κ.α. θα πρέπει να συνυπάρξουν στην προμετωπίδα της δράσης και του λόγου του κόμματος με αναβαθμισμένη προσήλωση.
Καταληκτικά
Ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκινάει να βαδίζει από σήμερα έναν επί της αρχής πολύ εύφορο αντιπολιτευτικό δρόμο, όχι μόνο ως ο έτερος πόλος της κεντρικής πολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά με μια δυνατότητα ανασυγκρότησης και απελευθέρωσης δυνάμεων που μπορούν να εμπνεύσουν ξανά ένα σχέδιο που θα επαναφέρει την Αριστερά στην πρώτη θέση.
«Πρώτη θέση» όχι ως αυτοσκοπό, αλλά σε συνδυασμό με τα παραπάνω, έχοντας εμπνεύσει πέρα από τον κόσμο που τον στήριξε με σιγουριά στις τελευταίες εκλογές και εκείνο τον κόσμο που τον στήριξε προς αποφυγή της απόλυτης κυριαρχίας της Νέας Δημοκρατίας. Όχι μιας οποιασδήποτε ΝΔ, αλλά εκείνης υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, αν όχι του Σαμαρά και των μεταγραφών που πραγματοποίησε η ομάδα από τον πρώην κυβερνητικό εταίρο, τον ΛΑΟΣ.
Τέλος, και σε απόλυτη σχέση με τα παραπάνω, ας μην ξεχνάμε πως το ζήτημα της εκλογικής συμπεριφοράς των νέων ανθρώπων παραμένει ανοιχτό, με τον ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη φορά να κάνει τεράστια ανατροπή στις εθνικές έναντι των ευρωεκλογών, κερδίζοντας κατά περίπου 8 μονάδες επί της ΝΔ (38% - 30%).
