«Σε πολλές χώρες υπάρχουν πολιτικές παρατάξεις που θεωρούν αναγκαία την ύπαρξη ενός εθνικού χώρου, στον οποίο ευρωπαϊκές παρεμβάσεις δεν θα είναι δυνατές» σημείωσε ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Κώστας Σημίτης σε κείμενο που δημοσιεύτηκε στις 4.11.2017.i Και πρόσθεσε: «Στελέχη π.χ. της ελληνικής κυβέρνησης συζητούν τη δυνατότητα δημιουργίας τράπεζας η οποία δεν θα υπάγεται στην εποπτεία ούτε της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ούτε της Τραπέζης της Ελλάδος».
Μετά από όλα αυτά, το πόρισμα του μεγάλου «εκσυγχρονιστή» ηγέτη, «που έβαλε τη χώρα στο ευρώ», για τη ρίζα των παραπάνω επιχειρημάτων ήταν το εξής: «Η εθνικολαϊκιστική νοοτροπία παραβλέπει ότι, λόγω της στενής σύνδεσης / αλληλεξάρτησης των οικονομιών και των κοινωνιών σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, αυτόνομες πολιτικές για κοινά προβλήματα δεν είναι πια δυνατές».
Ας κάνουμε, λοιπόν, την υπόθεση εργασίας πως το αίτημα για ίδρυση τραπεζών που δεν θα υπόκεινται στο ευρωσύστημα -δεν θα συνδέονται δηλαδή με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- εμπίπτει στην κατηγορία «εθνικολαϊκισμός», όπως αυτή ορίζεται από τον Κ. Σημίτη και τον υπόλοιπο χώρο του «προοδευτικού Κέντρου». Σύμφωνα πάντα με το επιχείρημα του Κ. Σημίτη, ο άλλος πόλος του ζεύγους με βάση το οποίο αναλύει τις πολιτικές δυνάμεις είναι αυτός των «ευρωπαϊστών».
Στο επόμενο βήμα οφείλουμε να εξετάσουμε αν ο Κ. Σημίτης είναι συνεπής με αυτή την υπόθεση που ο ίδιος διατύπωσε. Ας δούμε λοιπόν τι ισχύει με το τραπεζικό σύστημα της χώρας, που αποτελεί, με όρους οικονομικών δεικτών, την κυρίαρχη οικονομική δύναμη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης, δηλαδή τη Γερμανία.
Είναι η χώρα που έχει ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εκάστοτε ηγεσία της προβαίνει από καιρού εις καιρόν σε διαφόρων ειδών ιδεολογικές τοποθετήσεις, πέρα από τις πολιτικές αποφάσεις, σχετικά με την Ε.Ε. Στη Γερμανία, λοιπόν, υφίσταται ένα εκτεταμένο δίκτυο συνεταιριστικών τραπεζών, το οποίο παίζει καθοριστικό ρόλο στη χρηματοδότηση των γερμανικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Αυτό το τραπεζικό σύστημα είναι οργανωμένο σε τρία επίπεδα: τοπικό, περιφερειακό και κεντρικό. Ο κεντρικός θεσμός, η DZ Bank, είναι μια δημόσια οντότητα που έχει την υποχρέωση να προωθεί ολόκληρο το γερμανικό συνεταιριστικό σύστημα και να διασφαλίζει ρευστότητα προς και από τις συνεταιριστικές τράπεζες.
Εικάζω ότι ο Κ. Σημίτης γνωρίζει για όλο αυτό το πλέγμα των συνεταιριστικών τραπεζών, που υφίσταται όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και στη Γαλλία, την Ολλανδία κι όλες τις άλλες χώρες - μέλη της Ευρωζώνης. Απορία: Έχει εκφράσει ποτέ δημόσια, είτε κατά τη θητεία του ως πρωθυπουργός είτε μεταγενέστερα, την άποψή του γι’ αυτό; Έχει κατηγορήσει ποτέ τις γερμανικές και τις άλλες κυβερνήσεις για «εθνικολαϊκιστική νοοτροπία», επειδή συντηρούν ένα τόσο εκτεταμένο τραπεζικό δίκτυο πέραν του ευρωσυστήματος;
Η παραπάνω παρέμβαση του Κ. Σημίτη έλαβε χώρα λίγες μέρες πριν ξεσπάσει το θέμα των λεγόμενων Paradise Papers, των εγγράφων δηλαδή που αφορούν το δίκτυο των υπεράκτιων εταιρειών που υπάρχουν σε πολλές περιοχές του πλανήτη, τους αποκαλούμενους «φορολογικούς παραδείσους». Ένας εκ των πρωταγωνιστών των Paradise Papers είναι κι ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, πρώην πρωθυπουργός της Γερμανίας και πρόεδρος του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, το οποίο ανήκει στην ίδια πολιτική οικογένεια με το ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα, το διάστημα κατά το οποίο διετέλεσε πρωθυπουργός ήταν ανάμεσα στο 1998 και το 2005 (το αντίστοιχο του Κ. Σημίτη ήταν από το 1996 έως το 2004).
Με βάση τα παραπάνω εικάζω πως ο Γκ. Σρέντερ δεν είναι άγνωστος στον Κ. Σημίτη. Συνεπώς δεν θα πρέπει να θεωρώ απίθανο πως, στο προσεχές μέλλον, ο δεύτερος «θα τραβήξει το αφτί» του Γερμανού φίλου του για «αντιευρωπαϊκή» πρακτική, λόγω του ότι εμφανίζεται να κατείχε υψηλή θέση σε υπεράκτια εταιρεία.
i. Κώστας Σημίτης, "Η ευρωπαϊκή ενοποίηση προ των θυρών;” (https://www.efsyn.gr/arthro/i-eyropaiki-enopoiisi-pro-ton-thyron)
* Ο Χρήστος Σίμος είναι πολιτικός επιστήμων
