H ποσοτική αύξηση των οργανωμένων μελών είναι βασική προϋπόθεση, που μαζί με άλλες ποιοτικές παραμέτρους θα συμβάλει στην αύξηση της απήχησης του κόμματος στην κοινωνία και στην ισχυροποίηση του προοδευτικού πόλου, με «αιχμή του δόρατος» τον ΣΥΡΙΖΑ, που είναι όρος απαραίτητος για την κατάκτηση της ηγεμονίας των ιδεών της προόδου στην εργατική τάξη, τους εργαζόμενους και τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα.
Όμως παρά το γεγονός ότι η διακήρυξη στην οποία κατέληξε η Κ.Ε. υπήρξε ομόφωνη, υπάρχουν δύο τουλάχιστον διαφορετικές αναγνώσεις για την υλοποίησή της. Ή μία προάγει τη μετεξέλιξη του κόμματος σε ένα ευρύτερο, μαζικό, λαϊκό, δημοκρατικό κόμμα της αριστεράς, με τη συμμετοχή όλων των αντινεοφιλελεύθερων ανθρώπων από το δημοκρατικό κέντρο μέχρι και την αριστερά της αριστεράς, ή άλλη για τη συνέχιση του κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς, που με την ένταξη προοδευτικών πολιτών από τη δημοκρατική πηγή θα αποτελέσει τον προοδευτικό πόλο, με ραχοκοκαλιά τον ΣΥΡΙΖΑ και θα αντιπαρατεθεί στο συντηρητικό πόλο.
Στη ζωή και την πολιτική έχει αποδειχθεί ότι μόνο οι καθαρές λύσεις είναι αυτές που εξασφαλίζουν την επιτυχία. Αντίθετα, οι λύσεις που παραμένουν θολές ή με τη λογική του μέσου όρου, τελικά οδηγούν σε ναυάγια.
Ριζοσπαστικότητα και μαζικότητα
Γι’ αυτό διατυπώνω τις παρακάτω σκέψεις.
Μέχρι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ σαν κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς έχει
προγραμματικό του στόχο την υπέρβαση του καπιταλιστικού συστήματος στη λογική του «δημοκρατικού δρόμου για το σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία» που συνοδεύει πάντα το αφήγημά μας. Το ερώτημα που αναφύεται είναι αν το κόμμα που θα προκύψει από το συνέδριο θα εξακολουθήσει να έχει αυτό το στρατηγικό στόχο.
Εάν ναι, τότε πώς θα συσπειρώσει στις γραμμές του ανθρώπους, δημοκράτες μεν και αναμφίβολα προοδευτικούς, που όμως δεν πιστεύουν στην υπέρβαση του καπιταλισμού;
Θεωρώ ότι η βαναυσότητα των σημερινών ανισοτήτων ανάμεσα σε μια ελάχιστη ελίτ και τον υπόλοιπο πλανήτη, κάνει την επικαιρότητα του σοσιαλισμού αναμφίβολη. Άλλωστε, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία, και το ισχυρότερο κοινωνικό κράτος να καταφέρεις να υλοποιήσεις, όταν ο καπιταλισμός αισθανθεί δυνατός, γκρεμίζει σε μία μέρα κατακτήσεις ετών. Μια μικρή γεύση παίρνουμε σήμερα στη χώρα μας, όπου η κυβέρνηση της ΝΔ έχει ήδη καταργήσει όσα πρόλαβε να υλοποιήσει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Προβάλλεται από κάποιους συντρόφους το δίλημμα μαζικότητα ή
ριζοσπαστικότητα, υπονοώντας ότι για να μαζικοποιηθούμε πρέπει να
εκχωρήσουμε μέρος (ή και το σύνολο;) της ριζοσπαστικότητάς μας.
Θεωρώ ότι αυτό το δίλημμα είναι και ανιστόρητο και επικίνδυνο. Ανιστόρητο γιατί έχουμε πολύ νωπή την εμπειρία των εκλογών του Γενάρη του 2015. Η ριζοσπαστικότητα ουδόλως εμπόδισε πλατιές μάζες να τον εμπιστευτούν τον ΣΥΡΙΖΑ και να τον προωθήσουν στη διακυβέρνηση της χώρας, αντίθετα ήταν προϋπόθεση ώστε αυτό να συμβεί.
Επικίνδυνο δε, διότι μας παραπέμπει σε ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος αριστερών ριζοσπαστικών κομμάτων, που προέβησαν σε σχετική κίνηση εκχωρώντας τη ριζοσπαστικότητα τους χάριν της υποτιθέμενης μαζικοποίησης, που λανθασμένα πίστεψαν ότι εμποδίζει η ριζοσπαστική αριστερή τους φύση, και τα έχασαν και τα δύο.
Άμεσος και απώτερος στόχος
Διαφαίνεται ο κίνδυνος όλος μας ο προγραμματισμός, άρα και οι αποφάσεις του συνεδρίου, να κινηθούν μονάχα με κοντόφθαλμη εμβέλεια και να στοχεύσουν αποκλειστικά στο να επεξεργαστούμε θέσεις που θα πείσουν την κοινωνία να μας εμπιστευτεί πάλι τη διακυβέρνηση της χώρας στις επόμενες εκλογές.
Ασφαλώς αυτό θα ήταν ευχής έργο, προκειμένου να εμποδίσουμε τη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ να κατεδαφίσει όλα τα φιλολαϊκά μέτρα που προώθησε ο ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα μετά από την έξοδο από τα μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018. Θεωρώ όμως ότι μια τέτοια μονομερής προσέγγιση θα ήταν λανθασμένη. Το προηγούμενο διάστημα που κυβερνήσαμε, πνιγμένοι από την εξαιρετικά σκληρή πραγματικότητα δεν μπορέσαμε να προβάλουμε σημαντικές πλευρές της αριστερής μας ταυτότητας.
Σήμερα, όμως, όντας στην αντιπολίτευση, έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου να μελετήσουμε και να προτάξουμε θεμελιώδεις πτυχές της πολιτικής μας υπόστασης, τις οποίες έως σήμερα έχουμε ελάχιστα επεξεργαστεί.
Ασφαλώς πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο θέμα, όχι μόνο για τη δική μας αριστερά αλλά και για την παγκόσμια, η οποία αδυνατεί να εκφράσει ευρτερα λαϊκά στρώματα, που δυστυχώς στρέφονται προς τη λαϊκίζουσα Άκρα Δεξιά.
Η ιδεολογική μας ταυτότητα
Δυστυχώς ο νεοφιλελευθερισμός σε συνεργασία με την Ακροδεξιά έχει καταφέρει να αποκτήσει την ιδεολογική ηγεμονία παγκόσμια (γι’ αυτό και επιζεί, παρά τη δυστυχία που συσσωρεύει), γιατί έχει πείσει για την πρωτοκαθεδρία της ατομικότητας (αναζήτησης ατομικών λύσεων για την επιβίωση και την ανέλιξη), έναντι της συλλογικότητας, της ισοπολιτείας, της Οικονομικής Δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της αλληλοβοήθειας, που είναι τα κύρια προτάγματα της αριστεράς. Επιπλέον έχει πείσει πλατειά λαϊκά στρώματα ότι οι ανισότητες είναι φυσιολογικό να υπάρχουν.
Απέναντι σε αυτή τη συντηρητική ηγεμονία, η αριστερά δυστυχώς εδώ και δεκαετίες, έχοντας βιώσει τις μεγάλες ιδεολογικοπολιτικές της ήττες από την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και τη διάψευση του ευρωκομμουνισμού, έχει αντιδράσει σπασμωδικά και κυρίως αμυντικά.
Αντί να προβάλει το δικό της ολιστικό σχέδιο οργάνωσης της κοινωνίας, εντελώς διαφορετικό από το υπάρχον, αρκείται στο να διατυπώνει μονάχα την αφοσίωσή της στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των λαϊκών στρωμάτων, με τα οποία είναι ταξικά συνδεδεμένη, αναφέρεται στην ανάγκη καταπολέμησης των ανισοτήτων, προπαγανδίζει την ανάγκη για δημιουργία ισχυρού κοινωνικού κράτους δημοσίων παροχών και πρόνοιας, προωθεί την διεύρυνση της σε
όλα τα επίπεδα, παλεύει για την αντιστροφή των συνεπειών από την κλιματική αλλαγή.
Ουσιαστικά υποπροβάλλει, όταν δεν εξαφανίζει τελείως, την πραγματική αιτία όλων των δεινών της ανθρωπότητας, που δεν είναι άλλη από το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και να διατυπώσει ανοιχτά την ανάγκη για την υπέρβαση του και την αντικατάσταση του από το σοσιαλισμό. Επειδή όμως ο σοσιαλισμός είναι μια έννοια που έχει κακοποιηθεί μέχρι σήμερα, τόσο στη θεωρία όσο και στην πρακτική, θα πρέπει να τον αποκαταστήσουμε στην επιστημονική του βάση.
Αυτό θα γίνει με τη μελέτη των εμπειριών του παρελθόντος, την ανάγνωση των λαθών που έγιναν και εμπόδισαν την πραγμάτωσή του (με τις τραγικές συνέπειες που όλοι γνωρίζουμε,) και με τον εμπλουτισμό με ό,τι καινούργιο προέκυψε και κυρία με τη δυναμική των κοινωνικών κινημάτων, όπου προεξάρχουσα θέση σήμερα έχει το κίνημα για την προστασία του περιβάλλοντος.
Το ιδεολογικό μας στίγμα παραμένει ασθενές περιοριζόμενο στην αναφορά του προγράμματος μας ότι στοχεύουμε στο «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», κάτι που θα μπορούσε να καλύψει τους πάντες , από κεντροαριστερούς μέχρι αναρχικούς.
Όραμα και άμεσες ανάγκες
Εννοείται ότι η παράθεση του οραματικού μας στόχου, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην υποτίμηση της καθημερινότητας και στην ανάγκη εκπόνησης ενός προγράμματος (επικαιροποίηση και βελτίωση του υπάρχοντος) που θα απαντάει στις ανάγκες της και θα αποτελεί οδηγό μας για το άμεσο μέλλον.
Πάντοτε όμως υπό το πρίσμα ότι οι δράσεις μας που θα εξυπηρετούν τους
βραχυπρόθεσμους στόχους μας, δεν θα είναι ξεκομμένες από το στρατηγικό μας στόχο αλλά σε διαλεκτική σύνδεση με αυτόν. Άλλωστε είναι ακόμα νωπή η εμπειρία του πρόσφατου παρελθόντος, που μας έχει διδάξει ότι όποτε το οραματικό πρόταγμα, υπερποβαλλόταν σε βάρος της καθημερινότητας, οδηγηθήκαμε σε αριστερίστικες καταστροφικές πρακτικές.
Αντίθετα, όποτε υπερπροβλήθηκε η καθημερινότητα εις βάρος του οράματος, καταλήξαμε στη δεξιά πολιτική ενσωμάτωση στο καπιταλιστικό σύστημα.
Με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να οδηγηθούμε σε ένα προσυνεδριακό διάλογο (και μετά στο συνέδριο), που δεν θα αναλωθεί μόνο στην ποσοτική διεύρυνση του κόμματος και στη διατύπωση της άμεσης προγραμματικής πρότασης, με την οποία θα κατέβουμε σε επόμενες εκλογές, αλλά με στόχο να επεξεργαστούμε το συνολικό οδικό χάρτη από το σήμερα μέχρι το σοσιαλιστικό ορίζοντα.
Η στρατηγική προσδιορίζει τον τύπο του κόμματος
Πρακτικά αυτό σημαίνει μια επαναδιατύπωση της στρατηγικής του
δημοκρατικού δρόμου για το σοσιαλισμό, πολύ πιο μελετημένη και
εμπεριστατωμένη.
Δηλαδή, από το συνέδριο να έχουμε βγει εξοπλισμένοι με το ολιστικό πολιτικό σχέδιο, τη συνολική αριστερή προοδευτική πρόταση, σε αντιπαράθεση με την αντίστοιχη συντηρητική, με βάση την οποία θα απευθυνθούμε στην κοινωνία με στόχο την κατάκτηση της ηγεμονίας στα πλατιά λαϊκά στρώματα, τη συντριπτική πλειοψηφία
της κοινωνίας.
Εάν και εφόσον από το συνέδριο μας προκύψουν αυτές οι κατευθύνσεις:
α) Θα έχει αυτόματα απαντηθεί το δίλημμα πόσο διευρυνόμαστε ποιους υποδεχόμαστε κλπ., διότι ένα κόμμα με ξεκάθαρες τις θέσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς αποτυπωμένες στο πρόγραμμα του, δέχεται στις τάξεις του όλους όσοι συμφωνούν με αυτές και δέχονται να αγωνιστούν για την ευόδωση των στόχων του.
β) Οι ιδιαίτερες αποχρώσεις που πάντα θα υπάρχουν, θα αποτυπώνονται στις επιμέρους τάσεις, που υπό την κοινή ιδεολογική ομπρέλα, θα λειτουργούν όντως σαν ιδεολογικά ρεύματα και όχι σαν κόμματα μέσα στο κόμμα, όπωςυμβαίνει σήμερα.
γ) Όποιοι δεν συμφωνούν με το σύνολο του προγράμματος του κόμματος, αλλά με μέρος του, π.χ. με την ανάγκη αντιπαράθεσης με το νεοφιλελευθερισμό και την ακροδεξιά και αποσκοπούν στην εκδίωξη της ΝΔ και της δεξιάς πολιτικής, θα μπορούν να στρατευτούν σε ιδιαίτερο πολιτικό σχήμα σε συνεργασία με τν ΣΥΡΙΖΑ, στα πλαίσια της πολιτικής των συμμαχιών, που θα ανανεώνονται κάθε φορά, ανάλογα με το στόχο που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί.
δ) Έτσι θα δομηθεί το αριστερό, μαζικό, δημοκρατικό, κινηματικό, μαχητικό κόμμα, της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, που θα βγει εξοπλισμένο στην κοινωνία με οραματική πρόταση για ολόκληρη την πορεία του και θα επιδιώξει την κοινωνική του γείωση σε όλες τις πτυχές της. στο εργατικό κίνημα, την τοπική και αυτοδιοίκηση, το
οικολογικό κίνημα, το φεμινιστικό, το κίνημα υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των προσφύγων, μεταναστών, ατόμων LOATKI το κίνημα υπεράσπισης των δημόσιων χώρων, το αντιφασιστικό, αντιρατσιστικό κίνημα, το κίνημα ενάντια στον εθνικισμό και την πατριδοκαπηλία κλπ., σεβόμενο πάντα την αυτονομία τους.
* Ο Λάμπης Σωτηρόπουλος είναι μέλος της Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Ηλιούπολης
