Μια ηλικιωμένη Ελληνίδα γυναίκα χαϊδεύει το κεφαλάκι ενός παιδιού μιας Σύρας πρόσφυγα υπό το βλέμμα της μητέρας και μιας νεαρής γυναίκας.

Εικόνα από την πλατεία Βικτωρίας, 24/9/2015.

Θυμήθηκα τη φωτογραφία διαβάζοντας στις ειδήσεις θλιβερά νέα για αυξανόμενους πνιγμούς προσφύγων στο Αιγαίο. Για τη φωτιά στον καταυλισμό προσφύγων στη Μόρια. Είχα ανάγκη να θυμηθώ αυτήν την εικόνα συμπαράστασης σε πρόσφυγες σε μια εποχή που εκπαραθυρώνονται γυναίκες, παιδία, γέροντες από άδεια σπίτια για να στοιβαχθούν σε άθλια κέντρα συγκέντρωσης ανθρώπων. Και το είχα περισσότερο ανάγκη, σε μια εποχή όπου η πλειοψηφία των γηγενών ανθρώπων αυτής της χώρας επικροτεί αυτές τις απάνθρωπες πράξεις.

Και θυμήθηκα ότι είμαστε ιστορικά λαός προσφύγων και μεταναστών. Ότι χάρις στην οικονομική και ανθρωπιστική κρίση του 2009-2010 γινόμαστε ξανά λαός μεταναστών. Και οι άνθρωποι που φεύγουν στα ξένα θα αντιμετωπίσουν και αυτοί τον ίδιο ρατσισμό με τους προγόνους τους.

Ας θυμηθούμε πώς αντιμετώπιζαν τους Έλληνες μετανάστες στις ΗΠΑ. Στα τέλη του 19ου και στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, οι Έλληνες δεν κατατάσσονταν στους «λευκούς»! Θεωρούνταν, όπως προκύπτει απ’ τα δημοσιεύματα και τις μαρτυρίες της περιόδου, Ανατολίτες και μη Ευρωπαίοι. Την ίδια αντιμετώπιση επιφύλασσαν οι Αμερικάνοι για όλους τους νοτιοευρωπαίους. Στους κινηματογράφους η πλατεία ανήκε στους λευκούς, ενώ ο «γυναικωνίτης» (το πατάρι) στους νέγρους και στους μη λευκούς (Έλληνες, Ιταλούς κ.ο.κ.). Σε μαρκίζες εστιατορίων υπήρχε η επιγραφή: «All American. No rats. No Greeeks» («Αμιγές Αμερικάνικο. Όχι ποντίκια. Όχι Έλληνες»).

Όσον αφορά τα εργατικά σωματεία. Στα εργατικά συνδικάτα οι Έλληνες αποκλείστηκαν απ’ τις κεντρικές οργανώσεις ως μη λευκοί. Έτσι, για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους σχημάτισαν εργατικό συνδικάτο με τους Τούρκους και τους Αλβανούς μετανάστες. Ηθικό επιμύθιο: στον διεθνισμό και την αλληλεγγύη σε οδηγούν η ανάγκη και όχι κάποια θεωρία.