Τις προτάσεις του για την καταπολέμηση της εκτεταμένης φοροδιαφυγής στην οποία επιδίδονται μετά μανίας τα τελευταία χρόνια πολυεθνικές επιχειρήσεις, όπως η Amazon και η Google, στερώντας από τις κυβερνήσεις πολύτιμα φορολογικά έσοδα, κατέθεσε χθες ο ΟΟΣΑ. Τα μέτρα που προτείνει ο διεθνής οργανισμός έχουν ήδη εγκριθεί από 44 χώρες –τα μέλη του και τα μέλη της ομάδας του G20– οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 90% της παγκόσμιας οικονομίας. Αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος για την αντιμετώπιση του προβλήματος της μεταφοράς των κερδών των πολυεθνικών προς φορολογικούς παραδείσους και τη διάβρωση της φορολογικής βάσης (BEPS), που θα ολοκληρωθεί το 2015.
Για περισσότερα από 50 χρόνια, ο ΟΟΣΑ εστίασε τις προσπάθειές του στη δημιουργία ενός μοντέλου φορολογικών συμφωνιών που θα διασφαλίζουν ότι τα κέρδη των επιχειρήσεων δεν θα φορολογούνται διπλά. Με τα χρόνια όμως, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν αυτές τις συμφωνίες προκειμένου να μην πληρώνουν φόρο πουθενά.
Το παράδειγμα της Google
Εκμεταλλευόμενη τις συμφωνίες αυτές, η Google κατάφερε, για παράδειγμα, να μεταφέρει κάθε χρόνο αφορολόγητα κέρδη μεγαλύτερα των 8 δισ. δολαρίων –που πραγματοποιούσε σε Ευρώπη και Ασία– προς μια θυγατρική της εταιρεία στις Βερμούδες, όπου δεν φορολογείται το εισόδημα.
Οι προτάσεις του ΟΟΣΑ στοχεύουν στην τροποποίηση αυτού του μοντέλου των συμφωνιών προκειμένου να υποχρεωθούν οι πολυεθνικές να δηλώνουν τα κέρδη τους στις φορολογικές αρχές της χώρας στην οποία τα πραγματοποιούν και να πληρώνουν τους φόρους τους εκεί. Οι προτάσεις επιχειρούν ακόμη την υιοθέτηση ορίων στις ενδοομιλικές συναλλαγές των πολυεθνικών, έτσι ώστε να μη μεταφέρονται όλα τα κέρδη τους σε θυγατρικές ή ειδικά οχήματα που εδρεύουν σε χώρες-φορολογικούς παραδείσους. Οταν οι θυγατρικές αυτές εμφανίζουν κέρδη από ενδοομιλικές συναλλαγές, αυτά θα πρέπει, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, να διαμοιράζονται σε όλο τον όμιλο. Το μέτρο αυτό θα μπορούσε να συμμαζέψει την αυθαιρεσία της Vodafone, που χρησιμοποιεί μια θυγατρική εταιρεία προμηθειών -αγοράζει τον εξοπλισμό τηλεφώνων του ομίλου- στο Λουξεμβούργο για να φοροαποφεύγει. Η θυγατρική πραγματοποίησε πέρυσι κέρδη μεγαλύτερα των 400 εκατ. ευρώ. Λόγω των φορολογικών κανόνων που ισχύουν στο Λουξεμβούργο, δεν πλήρωσε καθόλου φόρο γι’ αυτά.
Ο ΟΟΣΑ προτείνει αλλαγές και στους κανόνες φορολογικής έδρας που αξιοποιούν κυρίως οι αμερικανικοί κολοσσοί πληροφορικής. Σχετικός κανόνας επιτρέπει, για παράδειγμα, σε μια εταιρεία να λειτουργεί αποθήκη σε μια χώρα χωρίς να έχει τη φορολογική της έδρα εκεί. Χρησιμοποιώντας τον, η Amazon κατάφερε να διοχετεύσει 15 δισ. ευρώ από τις συνολικές ευρωπαϊκές πωλήσεις της στο Λουξεμβούργο όπου δεν φορολογείται. Αν όλα πάνε καλά, οι προτάσεις του ΟΟΣΑ θα περάσουν στα εθνικά δίκαια των χωρών που συμφώνησαν μετά το 2015. Αρκετοί πάντως θεωρούν ότι οι προτάσεις αυτές δεν κλείνουν όλες τις πόρτες στη φοροδιαφυγή. Για παράδειγμα, δεν υπήρξε συμφωνία για τις φοροαπαλλαγές που προσφέρονται από Βρετανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο και άλλες χώρες για τα εισοδήματα που προκύπτουν από πατέντες. Επίσης δεν υπάρχει μέριμνα για τις φτωχές χώρες, που χάνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των πολυεθνικών φορολογικά έσοδα τριπλάσια της οικονομικής βοήθειας που τους προσφέρει η Δύση.
