1904

13 Οκτωβρίου

Ο Παύλος Μελάς, από τους οργανωτές του Μακεδονικού Αγώνα, ενώ βρισκόταν στη Σιάτιστα, προδόθηκε από βουλγάρικη ομάδα και περικυκλώθηκε από Τουρκικό απόσπασμα 150 ανδρών. Έπειτα από δίωρη μάχη αποφασίστηκε να γίνει έξοδος στην οποία τραυματίστηκε θανάσιμα και στη συνέχεια εξέπνευσε. 

1918

21-28 Οκτωβρίου (με το παλαιό ημερολόγιο)

Το ιδρυτικό συνέδριο της ΓΣΕΕ: το συνέδριο διάρκεσε 7 μέρες, ψήφισε το πρώτο Καταστατικό της ΓΣΕΕ και εξέλεξε 11μελή Εκτελεστική Επιτροπή. Γενικός Γραμματέας εξελέγη ο Ευάγγελος Μαχαίρας. 

1922

25 Οκτωβρίου

Παραπέμπονται σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας οι υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική καταστροφή στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες. Στις 31 Οκτωβρίου ξεκίνησε η δίκη που έμεινε γνωστή ως «Δίκη των Έξι» (οι 6 ήταν οι Γούναρης, Στράτος, Πρωτοπαπαδάκης, Θεοτόκης, Μπαλτατζής, Χατζανέστης)

1931

Οκτώβριος

Πραγματοποιούνται στην Κύπρο μαζικές διαδηλώσεις υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα. Οι διαδηλωτές συγκρούονται με τις βρετανικές δυνάμεις κατοχής. Το Κυβερνείο στη Λευκωσία και το Διοικητήριο στη Λεμεσό πυρπολούνται. 

1937

31 Οκτωβρίου – Ισπανικός Εμφύλιος πόλεμος

Η Δημοκρατική κυβέρνηση της Ισπανίας μεταφέρει την έδρα της στην Βαρκελώνη, αφού πρώτα η Μαδρίτη και μετά η Βαλένθια απειλούνται από τα στρατεύματα του στασιαστή στρατηγού Φράνκο.

1940

28 Οκτωβρίου

Η Ελλάδα δέχεται στρατιωτική επίθεση από την φασιστική Ιταλία τα ξημερώματα. Στις 3.00 τα ξημερώματα ο Μεταξάς παραλαμβάνει τελεσίγραφο από τον Ιταλό πρέσβη στην Αθήνα. Ο πρώτος Έλληνας νεκρός στρατιώτης πέφτει νεκρός από ιταλικές σφαίρες μια ώρα πριν εκπνεύσει το τελεσίγραφο του Μουσολίνι! Την ίδια μέρα ιταλικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν την Πάτρα και περιοχές του Πειραιά. 

31 Οκτωβρίου

Δημοσιοποιείται επιστολή του φυλακισμένου από τη δικτατορία γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη με την οποία καλεί τον ελληνικό λαό «να πολεμήσει με όλες του τις δυνάμεις». 

1941 - Κατοχή

5 Οκτωβρίου

Ολοκαύτωμα στο Κιλκίς: οι Γερμανοί εκτελούν 96 κατοίκους (ηλικίας από 15 έως 60 χρονών) των χωριών του Κιλκίς.

23 Οκτωβρίου

Ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου Κοζάνης: τα γερμανικά στρατεύματα εκτελούν 165 άνδρες (16 έως 80 χρονών), πυρπολούν και καταστρέφουν το χωριό. Ειδικά στο Μεσόβουνο οι Γερμανοί εκτέλεσαν άλλους 250 κατοίκους το 1943 και το 1944 εκτέλεσαν 150 γυναίκες. Όλοι οι κάτοικοι του Μεσόβουνου ήταν Πόντιοι.

28 Οκτωβρίου

Στην επέτειο της ιταλικής επίθεσης πραγματοποιούνται στην Αθήνα οι πρώτες διαδηλώσεις φοιτητών, αναπήρων και εργαζομένων κατά των κατακτητών, οργανωμένες από το ΕΑΜ, τον ΕΔΕΣ και άλλες οργανώσεις.  

1943

3 Οκτωβρίου

Ολοκαύτωμα στους Λιγγιάδες Ιωαννίνων: οι Ναζί εκτελούν 85 (15 άνδρες, 30 γυναίκες, 21 κορίτσια και 19 μικρά παιδιά και μωρά), πυρπολούν και καταστρέφουν το χωριό.  

14 Οκτωβρίου

Ολοκαύτωμα στις Μηλιές Πηλίου: Οι Γερμανοί εκτελούν 33 κατοίκους του χωριού, πυρπολούν το χωριό και τον σιδηροδρομικό σταθμό. 

1944 - Απελευθέρωση

9 Οκτωβρίου

Η περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα της Αθήνας βομβαρδίζεται από γερμανικό αεροπλάνο τρεις μέρες πριν την αποχώρηση των Γερμανών και την Απελευθέρωση. Οι νεκροί είναι 6, οι τραυματίες 20 ενώ καταστρέφονται 8 σπίτια. 

11 Οκτωβρίου

Βομβαρδισμός και καταστροφή του λιμανιού του Πειραιά από τον αποχωρούντα Γερμανικό στρατό Κατοχής. Ο ΕΛΑΣ δίνει νικηφόρα μάχη για την υπεράσπιση του εργοστασίου της Ηλεκτρικής στον Πειραιά, που οι Γερμανοί είχαν υπονομεύσει. 

12 Οκτωβρίου

Απελευθέρωση της Αθήνας – ογκώδεις διαδηλώσεις χαράς από εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίους. 

14 Οκτωβρίου

Ο Έρβιν Ρόμελ, ο διοικητής της γερμανικής στρατιάς της Αφρικής κατά τον Β’Παγκόσμιο Πόλεμο συγκατανεύει στην πρόταση του Χίτλερ και αυτοκτονεί (ώστε να μην υποστούν κυρώσεις η γυναίκα του και ο γιός του) αντί να συλληφθεί. Ο Ρόμελ είχε συμμετάσχει στη συνομωσία ανώτατων αξιωματικών με στόχο τη δολοφονία του Χίτλερ.

18 Οκτωβρίου

Άφιξη στην Αθήνα της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (στην οποία συμμετείχε το ΕΑΜ) και του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Την ίδια μέρα αφικνείται στην Αθήνα ο βρετανός στρατηγός Σκόμπι. Στο μεταξύ οι Γερμανοί υποχωρούν προς τα βόρεια σύνορα και οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ απελευθερώνουν τη μια μετά την άλλη τις ελληνικές πόλεις. 

1946

1η Οκτωβρίου

Η δίκη της Νυρεμβέργης: απόφαση για θανατική ποινή σε 12 Ναζί εγκληματίες. Στις 16 Οκτωβρίου απαγχονίζονται οι 10 από τους καταδικασθέντες Ναζί. 

14 Οκτωβρίου

Κύμα διαδηλώσεων στην Αίγυπτο για την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων. Για την αντιμετώπισή τους λαμβάνονται έκτακτα στρατιωτικά μέτρα. 

15 Οκτωβρίου

Λήγει η Συνδιάσκεψη για την Ειρήνη στο Παρίσι. Η ελληνική κυβέρνηση δέχεται δριμεία κριτική για «την καταβαράθρωση των εθνικών διεκδικήσεων». 

26 Οκτωβρίου

Ιδρύεται στο χωριό Τσούκα (στο βουνό Αντιχάσια) το Γενικό Αρχηγείο Ανταρτών από τις ομάδες καταδιωκόμενων από την Λευκή Τρομοκρατία. Επικεφαλής τίθεται ο Μάρκος Βαφειάδης. 

28 Οκτωβρίου

Με αφορμή την εθνική επέτειο, οργανώνονται στην Κύπρο μαζικές διαδηλώσεις και κατατίθενται υπομνήματα για την Ένωση με την Ελλάδα.

31 Οκτωβρίου

Το Γραφείο τύπου του ΕΑΜ δίνει στη δημοσιότητα κατάσταση 1.262 αξιωματικών των Ταγμάτων Ασφαλείας που υπηρετούν στο εθνικό στρατό.  

1947

17 Οκτωβρίου

Δημοσιεύεται στον Ριζοσπάστη η έκκληση του ΔΣΕ «πάρτε τα όπλα… όλοι στα βουνά». Την επόμενη μέρα διατάσσεται η απαγόρευση της κυκλοφορίας των εφημερίδων Ριζοσπάστης και Ελεύθερη Ελλάδα.

1949 - στον απόηχο του Εμφυλίου

9 Οκτωβρίου

Μετά την οριστική ήττα του ΔΣΕ, συγκαλείται η 6η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ στην Αλβανία.

31 Οκτωβρίου

Ανακοινώνεται επίσημα η απεμπλοκή και αναχώρηση των Βρετανών από την Ελλάδα.

1954

23 Οκτωβρίου

Οι σύμμαχοι νικητές του Β’ Παγκοσμίου πολέμου αποφασίζουν τον τερματισμό της κατοχής της Γερμανίας. Την επόμενη μέρα η Δυτική Γερμανία γίνεται μέλος του ΝΑΤΟ.  

1956

23 Οκτωβρίου

Ξεκινάει η εξέγερση των Ούγγρων εναντίον της Σοβιετικής επέμβασης στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Η εξέγερση άρχισε με μεγάλη φοιτητική διαδήλωση η οποία χτυπήθηκε από την Αστυνομία και απλώθηκε με άλλες διαδηλώσεις σε όλο το εύρος της χώρας. Η εξέγερση και η αντίσταση, κατά των σοβιετικών μονάδων που κινήθηκαν εναντίον της, κράτησε ως τις 10 Νοεμβρίου. 

1961

29 Οκτωβρίου

Εκλογές της βίας και νοθείας: νίκη της ΕΡΕ του Κων/νου Καραμανλή με 50,80% και 176 έδρες. Η Ένωση Κέντρου παίρνει 33,65% και 100 έδρες. Η Αριστερά (συνεργασία ΠΑΜΕ) 14,60% και 24 έδρες. Η αντιπολίτευση δεν αναγνωρίζει το εκλογικό αποτέλεσμα και καταγγέλλει τις εκλογές «ως προϊόν βίας και νοθείας».  

1962

Οκτώβριος

Βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας ο Τζον Στάινμπεκ (συγγραφέας των βιβλίων «Τα σταφύλια της οργής», «Ανατολικά της Εδέμ»).

1963

24 Οκτωβρίου

Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Γιώργος Σεφέρης τιμάται με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας

1964

14 Οκτωβρίου

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ βραβεύεται στα 35 του χρόνια με το Νόμπελ Ειρήνης, για τον αγώνα του εναντίον των φυλετικών ανισοτήτων με ειρηνικό τρόπο. Τέσσερα χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε στο Μέμφις των ΗΠΑ. 

22 Οκτωβρίου

Ο Ζαν Πωλ Σαρτρ αρνείται το Νόμπελ Λογοτεχνίας πιστός στην αντίληψή του πως αν δεχθεί το βραβείο θα δεσμεύσει την ελευθερία του. 

1966

2 Οκτωβρίου

Ξεκινά στο Κακουργοδικείο Θεσσαλονίκης η δίκη για την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. 

1967

9 Οκτωβρίου

Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα δολοφονείται στη Βολιβία από υπαξιωματικό του βολιβιανού στρατού. Η ομάδα των ανταρτών που καθοδηγούσε είχε περικυκλωθεί από τον στρατό, ενώ ο Τσε τραυματίστηκε στη διάρκεια της τελικής μάχης και συνελήφθη. Το σημείο της ταφής του και η σορός του ανακαλύφθηκαν τον Ιούλιο του 1997 οπότε και μεταφέρθηκε και κηδεύτηκε στην Σάντα Κλάρα της Κούβας. 

23 Οκτωβρίου – Χούντα

Συλλαμβάνονται μέλη της αντιδικτατορικής οργάνωσης «Δημοκρατική Άμυνα». 

30 Οκτωβρίου

Στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών δικάζονται 38 μέλη αριστερών οργανώσεων. Οι εννέα καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης έως 20 χρόνια. 

1968

Οκτώβριος- Ολυμπιακοί αγώνες του Μέξικο Σίτυ

Η σφαγή στο Τλατέλολκο: στις διαδηλώσεις 10.000 ανθρώπων στην πόλη του Μεξικού δέκα μέρες πριν την έναρξη των αγώνων, η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον των διαδηλωτών με αποτέλεσμα 260 νεκρούς και 1200 τραυματίες.

16 Οκτωβρίου

Ο χαιρετισμός Black Power: Οι Αφρο-αμερικανοί δρομείς Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος (χρυσό και χάλκινο μετάλλιο στον αγώνα των 200 μέτρων) ανέβηκαν στο βάθρο φορώντας μαύρες κάλτσες, χωρίς παπούτσια, έχοντας καρφιτσωμένα στη φόρμα τους σήματα για τα πολιτικά δικαιώματα. Όταν ξεκίνησε η ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ, χαμήλωσαν τα κεφάλια τους και ύψωσαν τις γροθιές τους (φορούσαν μαύρα γάντια). Και οι δυο τους ήταν μέλη της οργάνωσης «Ολυμπιακό Σχέδιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα». 

1972

18 Οκτωβρίου

Καταδίκη 4 μελών της αντιδικτατορικής οργάνωσης «20 Οκτώβρη» σε ποινές από 7 έως 20 χρόνια. Καταδικάζονται επίσης, ως συστασιώτες, τέσσερεις Γερμανοί πολίτες σε ποινές φυλάκισης από 6 έως 18 μήνες. 

1973

8 Οκτωβρίου

Ο Γ. Παπαδόπουλος επιχειρεί την «πολιτικοποίηση» του δικτατορικού καθεστώτος, και διορίζει για πρωθυπουργό τον Σπύρο Μαρκεζίνη. Ο πολιτικός κόσμος της χώρας αρνείται να συνεργαστεί.

1974

31 Οκτωβρίου – Μεταπολίτευση

Οι πραξικοπηματίες της 21ης Απριλίου 1967 Παπαδόπουλος, Μακαρέζος και Παττακός εκτοπίζονται στην Τζιά. 

1979

3 Οκτωβρίου

Σε ηλικία 43 ετών αυτοκτονεί στο Παρίσι όπου ζούσε και δίδασκε ο μεγάλος Έλληνας μαρξιστής διανοούμενος Νίκος Πουλαντζάς. 

1981

18 Οκτωβρίου

Εθνικές εκλογές: νίκη του ΠΑΣΟΚ με 48,06% και 172 έδρες. Η ΝΔ 35,86% και 115 έδρες, το ΚΚΕ 10, 93% και 13 έδρες

21 Οκτωβρίου

Ορκίζεται κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. 

1983

25 Οκτωβρίου

Εισβολή στη Γρενάδα - 1300 Αμερικανοί πεζοναύτες εισβάλλουν στο μικρό νησί της Καραϊβικής Γρενάδα και ανατρέπουν την κυβέρνηση κατηγορώντας την για σχέσεις με την Κούβα και τη Σοβιετική Ένωση. 

1985

10 Οκτωβρίου

Εξαγγέλλονται μέτρα λιτότητας  με υποτίμηση της δραχμής κατά 15%, αύξηση της φορολογίας, ποινικοποίηση της φοροδιαφυγής, περικοπή των δημοσίων δαπανών και απαγόρευση δια νόμου των αυξήσεων στους μισθούς έως το τέλος του 1987. 

1986

12 Οκτωβρίου

Στις δημοτικές εκλογές η ΝΔ κερδίζει το Δήμο Αθηναίων (εκλέγεται ο Μ. Έβερτ), τον Δήμο Πειραιά (Αν. Ανδριανόπουλος) και τον Δήμο Θεσσαλονίκης (Σ. Κούβελας). 

1987

9 Οκτωβρίου

Ξεσπάει σκάνδαλο υποκλοπής τηλεφωνικών συνδιαλέξεων πολιτικών προσώπων. 

1988

22 Οκτωβρίου

Επιστρέφει από την Βρετανία, όπου χειρουργήθηκε με επιτυχία, ο Ανδρέας Παπανδρέου. 

1990

22 Οκτωβρίου

Θάνατος του Γάλλου φιλόσοφου Λουί Αλτουσέρ. Στη δεκαετία του 70 ο Αλτουσέρ ήταν μαζί με τον Νίκο Πουλαντζά οι ηγετικές μορφές του δομικού μαρξισμού. 

1992

21 Οκτωβρίου

Ο Αντώνης Σαμαράς ανακοινώνει την παραίτησή του από βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας (επί πρωθυπουργίας Κων/νου Μητσοτάκη) λόγω της διαφωνίας του για το χειρισμό του θέματος των Σκοπίων. 

* * *

Δαβάστε και τους προηγούμενους μήνες: Η ιστορία στο Left.gr