Τον Οκτώβρη του 2012, όταν δηλαδή η Χρυσή Αυγή και οι παρεκκλησιαστικές οργανώσεις έθεταν στο στόχαστρό τους τον “Γέροντα Παστίτσιο” και την παράσταση “Corpus Christi”, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης απηύθυνε το ερώτημα από τη σκοπιά ενός πιστού. Και παραθέτοντας στοιχεία από το Πακιστάν –εκεί όπου βάσει των διατάξεων περί βλασφημίας του Ποινικού Κώδικα που ισχύουν από το 1986, χίλιοι άνθρωποι, μεταξύ αυτών και πολλοί χριστιανοί, έχουν καταδικαστεί σε θάνατο ή ισόβια κάθειρξη–, ο ίδιος απαντούσε: “Οι χριστιανοί στο μακρινό Πακιστάν κατάλαβαν στο πετσί τους ότι η διά νόμου απαγόρευση της βλασφημίας δεν προστατεύει ούτε τον Θεό ούτε το θρησκευτικό αίσθημα ούτε την αρετή και την αγιότητα, ούτε βεβαίως τους ίδιους, μα είναι απλώς νομικό όπλο στα χέρια των λογής λογής φονταμενταλιστών, σκοταδιστών, αντιδημοκρατών, φασιστών, ταλιμπάν και άλλων παρόμοιων” [1].

Μετά και την απίστευτη προχτεσινή καταδίκη του Φίλιππου Λοϊζου, του γνωστού “Γέροντα Παστίτσιου”, η επισήμανση διατηρεί στο ακέραιο τη σημασία της. Όχι τόσο γιατί υπογραμμίζει την εργαλειοποίηση του θρησκευτικού αισθήματος από την ακροδεξιά κάθε απόχρωσης: αυτή αποτελεί κοινό τόπο, ιδίως στην Ελλάδα, και δη μετά την Εθνοσωτήριο του ΄67-΄74. Αλλά περισσότερο γιατί μέσα από την εργαλειοποίηση αυτή, με το κράτος εν προκειμένω να διορίζεται προφήτης, μεσίτης και εισαγγελέας του θεού, αποκαλύπτεται ότι τόσο στην “προηγμένη” Δύση όσο και στην “καθυστερημένη” Ανατολή, ο θεός της επικρατούσας θρησκείας, ο κρατικοποιημένος θεός, είναι ένας αποκρουστικός θεός-τιμωρός. Η διαφορά στη βαρύτητα και το εύρος ποινής δεν αναιρεί, νομίζω, τη διαπίστωση.

Η μοχθηρία αυτού του θεού της Δεξιάς δεν περιορίζεται από σύνορα, ούτε εξαντλείται στην εκδίκηση των υβριστών του. Αξιοποιώντας την ιδιαίτερη σχέση της εκκλησίας με το νόμο –και την ανταλλαγή ρόλων μεταξύ των δύο–, ο μοχθηρός θεός επεκτείνει την τιμωρητική του δράση και σε άλλα πεδία, διεκδικώντας τη συνδρομή του νόμου και θριαμβεύοντας στη σφαίρα του δικαίου. “Έχοντας καταλήξει σ΄ έναν διαρκή συμβιβασμό με το νόμο”, εξηγεί ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν, “η εκκλησία πάγωσε το μεσσιανικό συμβάν, παραδίδοντας έτσι τον κόσμο στην εξουσία της κρίσεως [στην εξουσία, δηλαδή, του δικαίου], την οποία, ωστόσο, η ίδια διαχειρίζεται πονηρά μέσω της άφεσης αμαρτιών, με συγχωροχάρτια, εξομολογήσεις και μετάνοιες” [2]. Όλο και πιο συχνά δε σήμερα ως κόμμα, υπαγορεύοντας επίσης την οικονομική και κοινωνική πολιτική: “Οποιος κλέβει επιδόματα, ας ετοιμάζει τις βαλίτσες του”, προειδοποιούν οι γερμανοί Χριστιανοκοινωνιστές, απειλώντας με απελάσεις τους ρουμάνους και τους βούλγαρους “καταχραστές” των προνοιακών επιδομάτων, παλεύοντας δηλαδή να κρατήσουν την εθνική ευημερία μακριά από τους απρόσκλητους ευρωπαίους φτωχούς. “Βετεράνος” των Χριστιανοδημοκρατών, στο ίδιο κλίμα, ζητά να λαμβάνονται και δακτυλικά αποτυπώματα κατά την απέλαση, προκειμένου η απομάκρυνση των ανεπιθύμητων να είναι οριστική.

Στο διεστραμμένο αυτό θεό δεν αξίζει κανένας απολύτως σεβασμός – εξ ου και ο ίδιος παραιτείται από την προσπάθεια να τον εμπνεύσει· αντ΄ αυτού, προτιμά το φόβο. Γι΄ αυτό και είναι μάταιες οι προσπάθειες εξευμενισμού του, και δη από θέσεις αριστερής πολιτικής “υπευθυνότητας”. Ο ίδιος μισεί τη σάτιρα, όπως και το Καρναβάλι, γιατί απεχθάνεται την ελευθερία. Προτιμά να τον υπηρετούν αντί να υπηρετεί. Και εννοεί να λογοκρίνει και να τιμωρεί, αντί να παρηγορεί, να ανέχεται και να ανταμείβει.

Άξιος σεβασμού αντίθετα -όχι υποχρεωτικά πίστης, την οποία εξάλλου δεν εκβιάζει- είναι ο θεός ως αναστεναγμός του καταπιεσμένου, όπως τον θέλει ο Μαρξ στην Κριτική της Εγελιανής φιλοσοφίας του κράτους και του δικαίου. Οι φονταμενταλιστές της πίστης εχθρεύονται αυτό το θεό· οι συνάδελφοί τους, νεοφιλελεύθεροι κυρίως, ζηλωτές της αθεϊας, απλώς δεν τον καταλαβαίνουν. Κι όμως, η “λογική” του είναι εντελώς απλή: “Ο κόσμος είναι ελευθερία, η οποία αποτελεί, σύμφωνα με τη χριστιανική θεολογία, το βαθύτατο δεσμό μας με τον Θεό” [3]. Όση σχέση έχει η ελευθερία με την ασυδοσία και το δογματισμό των ισχυρών που πρεσβεύει ο θεός της Δεξιάς, άλλη τόση έχει ο διάβολος με το λιβάνι.

Το κείμενο δημοσιεύεται στην Αυγή (18.1.2013)
__________________

Σημειώσεις

[1] Βλ. Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ο Θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα. Εκκλησία, βλασφημία, Χρυσή Αυγή, Νεφέλη

[2] “Κρίση, ενοχή, Μεσσίας”, απόσπασμα από το βιβλίο Μέσα χωρίς σκοπούς. Σημειώσεις πάνω στην πολιτική [http://angelusnovus-dixit.blogspot.gr/2014/01/giorgio-agamben.html, μτφρ: Δημήτρης Κοσμίδης]

[3] Τέρυ Ίγκλετον, Λογική, πίστη και επανάσταση. Στοχασμοί γύρω από την περί θεού διαμάχη (μτφρ.: Πέτρος Γεωργίου), Πατάκης