Για τη ζωή και την προσφορά του Μανώλη Γλέζου έχουν γραφτεί (και θα γράφονται) τόμοι βιβλίων. Υπήρξε παγκόσμιο σύμβολο, αντίστασης στον φασισμό, για ελευθερία και δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη και άμεση δημοκρατία. Ο στρατηγός Ντε Γκολ, υπερβαίνοντας πολιτικές αγκυλώσεις, τον αποκάλεσε «πρώτο Ευρωπαίο παρτιζάνο». Χιλιάδες διανοούμενοι και καλλιτέχνες συστρατεύτηκαν στο πλευρό του στις κατά καιρούς διώξεις του, όπως ο Πικάσο, ο Καμί, ο Σαρτρ. Η πρώτη καταδίκη του ήταν κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Ελλάδας, το 1941, όταν οι 19χρονοι τότε Μανώλης Γλέζος και Λάκης Σάντας καταδικάστηκαν σε θάνατο επειδή ξεφτίλισαν τους ναζί κατεβάζοντας τη σβάστικα από την Ακρόπολη.
Στη μετεμφυλιακή περίοδο και στη δικτατορία που την ακολούθησε, καταδικάστηκε πάμπολλες φορές, παρά το γεγονός ότι τον στήριζε ο ελληνικός λαός εκλέγοντάς τον συνεχώς βουλευτή. Παρά τα 16 χρόνια φυλάκισης, τις τρεις θανατικές καταδίκες, τα βασανιστήρια και την εξορία, τις απόπειρες δολοφονίας, η παρουσία του Γλέζου ως υπερασπιστή θεμελιωδών ιδεών για την Ελλάδα και την οικουμένη παρέμεινε αδιάλειπτη.
Ακούραστος αγωνιστής, επίμονος στους στόχους που έβαζε, ζωηρός και μαχητικός μέχρι τις τελευταίες μέρες της ζωής του, όπως είπαν όσοι τον έβλεπαν τότε, με κεντρική του απαίτηση τις πολεμικές αποζημιώσεις της Γερμανίας προς την Ελλάδα, καθήκον στο οποίο είχε αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή του.
Οι αναιδείς και μικρόνοες του Δημοτικού Συμβουλίου της Νάξου απέρριψαν πρόταση του λυκειάρχη Χατζηπέτρου για προσθήκη της προσωνυμίας «Μανώλης Γλέζος» στο Λύκειο Νάξου, όπως είχε καταθέσει ο πρώην βουλευτής Κυκλάδων, πρώην υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου, Ν. Λεβογιάννης. Οι μνησίκακοι και φοβισμένοι της πλειοψηφίας του Δ.Σ. του Δήμου Νάξου, με πρώτο τον δήμαρχο, ανέφεραν: «Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως η μεταπολεμική ιστορία του Γλέζου ήταν σ’ έναν συγκεκριμένο πολιτικό χώρο και αποτέλεσε το έμβλημά του».
«Θέλει χρόνο προκειμένου να ωριμάσει το θέμα της προσωνυμίας. Η παιδεία πρέπει να ενώνει, όχι να χωρίζει», «σήμερα δεν είναι η μέρα των κομμουνιστών». Η «Λαϊκή Συσπείρωση» ψήφισε επίσης αρνητικά, γιατί, όπως δήλωσε εκπρόσωπός της, ο Γλέζος δεν ήταν σε όλη του τη ζωή κομμουνιστής. Γελοιότητες μνησικακίας: Οι μεν ότι ήταν ως κομμουνιστής μίασμα, ο δε άλλος ότι ήταν κομμουνιστής με ολίγην…
Για να μαθαίνουν οι κακεντρεχείς και οι (ηθελημένα) ανιστόρητοι, ο Γλέζος, πέραν της παγκόσμιας αναγνώρισής του ως συμβόλου ελευθερίας και δημοκρατίας, εγκατέλειψε την κεντρική πολιτική σκηνή -μια πράξη μεγαλείου- και έγινε τη δεκαετία του ‘80 δήμαρχος Απειράνθου, αγωνιζόμενος για την πραγματική εξουσία των πολιτών στην αυτοδιοίκηση και όχι για την «ετεροδιοίκηση», όπως την έλεγε...
Πέραν του ότι υπήρξε δημοσιογράφος-διευθυντής της προδικτατορικής «Αυγής», στα χρόνια της δικτατορίας ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο και το βιβλιοπωλείο «Βέγας» στην Ιπποκράτους. Ιδού ορισμένα έργα του για τα γράμματα, τον τόπο του και τη γλώσσα:
● Η ιστορία του βιβλίου
●Το φαινόμενο της αλλοτρίωσης στη γλώσσα
● Η συνείδηση της πετραίας γης
● Υδωρ, αύρα, νερά
● Ανθρωπος και Φύση
● Νέκυαι Ωδαί (ποιήματα εμπνευσμένα από τους νεκρούς συναγωνιστές του)
● Στα Κυκλαδονήσια η αίσθηση στο φως
● Ακρωνύμια
Ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2008. Η ομιλία-μαρτυρία του στην ανακήρυξή του είναι συγκλονιστική: «...Οι έρευνές μου για την Ελληνική Γλώσσα συνεχίστηκαν κι έφτασαν σε εύρος και βάθος κατά τη διάρκεια των φυλακίσεών μου, όταν με απομόνωσαν εντελώς... Μέσα στο σκοτάδι ανάπλαθα στον νου μου παραστάσεις του έξω κόσμου. Εφερνα, μέσα στο σκοτεινό κελί μου, το φως του ήλιου, τα χρώματα της θάλασσας, τα σπίτια του χωριού μου, πρισματικές σταγόνες φως να μαρμαίρουν αγάπη κι αλήθεια. Αλλά δεν μπορούσα να σκεφτώ χωρίς τις λέξεις... Μπορούσα να σκεφτώ για το παρελθόν, για το παρόν, για το μέλλον μόνο με λέξεις…».
Η μεγάλη ιστορική απρέπεια που διέπραξε η Δεξιά της Νάξου, δυστυχώς, δεν είναι μοναδική. Σε εκατοντάδες πόλεις και χωριά σε όλη τη χώρα, δρόμοι, πλατείες, αγάλματα, ιδρύματα, νοσοκομεία, αεροδρόμια, ακόμα και λιμάνια, δηλαδή όλον τον δημόσιο χώρο, τα θεωρούν ιδιοκτησία τους. Ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, Φλώρινα, Καστοριά, Γιαννιτσά) «κοσμούν» (ή «κοσμούσαν», μετά από αντιδράσεις δημοκρατικών πολιτών) ονόματα δωσίλογων επί Κατοχής που διχάζουν την ελληνική κοινωνία. Και προφανώς δεν διχάζει ο Μανώλης Γλέζος, που όπως είπε ο δήμαρχος, ψευδώς και υπούλως επικαλούμενος, δήθεν, το δημόσιο συμφέρον, «πρέπει να είμαστε ενωτικοί, η κοινωνία έχει διχαστεί». Για τον άνθρωπο που πήγαινε στα σχολεία μιλώντας στους νέους ανθρώπους για ιστορία, πολιτισμό, τον γεωφυσικό τους πλούτο και «διδάσκων τους λαούς πώς οι δούλοι γίνονται Ελεύθεροι»…
Και να ξέρουν ότι θα έλθει η στιγμή που η ιστορία του Γλέζου θα διδάσκεται στα σχολεία. Γι’ αυτόν, που ξεπέρασε τα ανθρώπινα μέτρα, τον larger-than-life. Ας προσέξουν/με καλά ΟΛΟΙ τα λόγια του: «Κι όταν πεθάνω θα σας κυνηγάει η ύπαρξή μου για να κάνετε αυτό που πρέπει να κάνετε. Μη νομίζετε ότι θα γλιτώσετε από μένα ποτέ».
* Ο Μάκης Μπαλαούρας είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
