Πέρασαν 59 χρόνια από την πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία των «κόκκινων διαβόλων». Από εκείνη την αποφράδα νύχτα στο Μόναχο, που η μοίρα ήθελε να είναι η τελευταία για την τρομερά ταλαντούχα ομάδα της Γιουνάιτεντ, η οποία πανηγύριζε την πρόκριση στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και ήταν τέτοιοι οι οιωνοί και όσα έδειχνε στο χορτάρι η ομάδα του Ματ Μπάσμπι, που η ποδοσφαιρική Αγγλία έκανε λόγο για ένα σύνολο που θα άφηνε εποχή.
Με μέσο όρο ηλικίας στα 22 χρόνια (και μεγαλύτερο τον αρχηγό, Ρότζερ Μπάιρν στα 28 του χρόνια), με όλο το μέλλον μπροστά, με δύο διαδοχικά πρωταθλήματα, με τον θρύλο του συλλόγου που κρατούσε το «τιμόνι» στα χέρια του να έχει απορρίψει δις την προοπτική της ανάληψης της τεχνικής ηγεσίας της Ρεάλ Μαδρίτης, όλα φάνταζαν ιδανικά. Δεν ήταν... πυροτέχνημα. Ήταν μια καλοδουλεμένη μηχανή, γεμάτη όρεξη, ταλέντο και είχε αρχίσει να μπαίνει στην καρδιά των οπαδών με τα όσα πετύχαινε, έχοντας ξεπεράσει το κακό, φθινόπωρο του 1957...
Με μισθό, τότε, μόλις 15 λίρες την εβδομάδα (μια αντιστοιχία 17 ευρώ), ποσό που δεν θυμίζει σε τίποτα τις χιλιάδες ευρώ που λαμβάνουν εν έτει 2017 οι ποδοσφαιριστές και που εκείνη την εποχή ήταν μάλιστα κατά 25% μεγαλύτερος του μέσου εργαζόμενου (!).
Το τελευταίο παιχνίδι πρωταθλήματος των «μωρών του Μπάσμπι», ήταν απέναντι στην Άρσεναλ στο «Χάιμπουρι». Μόλις 72 ώρες πριν η αποστολή της Γιουνάιτεντ βρεθεί στο αεροδρόμιο (νυν Manchester International) για να πάρει την πτήση για Βελιγράδι, προκειμένου να παίξει τον επαναληπτικό με τον Ερυθρό Αστέρα μετά το 2-1 του πρώτου αγώνα, οι «κόκκινοι διάβολοι» διέμειναν στο Russell Hotel του Bloomsbury, ενόψει του παιχνιδιού με τους «κανονιέρηδες».
Μπροστά σε 63.578 οπαδούς, το ματς αυτό έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα καλύτερα που διεξήχθησαν στο ιστορικό γήπεδο της Άρσεναλ, στην 93χρονη ύπαρξή του και μάλιστα, τότε, οι δύο ομάδες είχαν παραταχθεί με σύστημα... 2-3-5, σύμφωνα με τα όσα μεταφέρει ο βρετανικός Τύπος!
Η Γιουνάιτεντ κατάφερε να πάρει προβάδισμα τριών τερμάτων στο πρώτο ημίχρονο, ωστόσο, με την έναρξη της επανάληψης, οι Λονδρέζοι πέτυχαν τρία γκολ σε τρία λεπτά και έφεραν τη σπουδαία αναμέτρηση στα ίσια! Ο σύλλογος του Μάντσεστερ έφυγε νικητής από το «Χάιμπουρι» με το τελικό 5-4, όμως οι Άγγλοι οπαδοί, για τελευταία φορά θα έβλεπαν τα παιδιά του Μπάσμπι...
«Ήταν ένα από τα καλύτερα ματς στα οποία αγωνίστηκα στην καριέρα μου. Θα μπορούσε το τελικό σκορ να είναι... 9-7! Όσα χρόνια κι αν περάσουν, όταν έρθει η σκέψη από εκείνο το παιχνίδι, πάντα θα μου προκαλέσει λύπη για την κατάληξη εκείνης της ομάδας... Όπως και να 'χει, πάντοτε έλεγα υπερήφανα ότι πρόλαβα ν' αντιμετωπίσω εκείνη την τρομερή ομάδα με τα μωρά του Μπάσμπι, στο πικ της πορείας και της απόδοσής τους. Αυτό δεν θα το ξεχάσω ποτέ» είχε δηλώσει έπειτα από 25 χρόνια ο πρώην Ουαλός τερματοφύλακας της Άρσεναλ, Τζακ Κέλσεϊ, που βρισκόταν στην εστία των «κανονιέρηδων» εκείνη την ημέρα. Απεβίωσε το 1992, σε ηλικία 62 ετών.
Όσον αφορά στο τελευταίο παιχνίδι στο «Ολντ Τράφορντ» για τα «μωρά» της Γιουνάιτεντ, αυτό ήταν απέναντι στη Μπόλτον στα μέσα Ιανουαρίου και είχε ολοκληρωθεί με τον θρίαμβο του τελικού 7-2 επί των «γουόντερερς»! Η απόσταση από την κορυφή, στην προσπάθεια διατήρησης του τίτλου για τρίτη διαδοχική χρονιά ήταν στους έξι πόντους, με πρωτοπόρο τη Γουλβς, ενώ παράλληλα, η ομάδα του Μπάσμπι βρισκόταν και στον 5ο γύρο του Κυπέλλου Αγγλίας.
Η συνέχεια έστειλε τους «κόκκινους διαβόλους» στο Βελιγράδι για τον... αναθεματισμένο επαναληπτικό με τον Ερυθρό Αστέρα, στα προημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Το τελικό 3-3 και η πρόκριση στην επόμενη φάση, έκανε παίκτες και προπονητή να γιορτάζουν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Φεβρουαρίου, με τη Βρετανική Πρεσβεία στη Σερβία να... στήνει πάρτι για τη μεγάλη, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
Το ξημέρωμα της «μαύρης» ημέρας στην ιστορία του συλλόγυ, όταν το ρολόι θα έδειχνε 03:04, θα έβρισκε οχτώ ποδοσφαιριστές, τρία μέλη του επιτελείου και οχτώ δημοσιογράφους, νεκρούς από το αεροπορικό δυστύχημα στο Μόναχο. Στο σύνολό τους, έχασαν τη ζωή τους 21 άτομα, συμπεριλαμβανομένων των θρύλων, Ντάνκαν Έντουαρντς, Τόμι Τέιλορ και Φρανκ Σουίφτ. Άλλοι 15 διακομίστηκαν στο νοσοκομείο.
Το αεροπλάνο ήταν τσάρτερ της British European Airways και το αεροσκάφος Airspeed Ambassador 2. Ο ενδιάμεσος σταθμός στο Μόναχο, πριν την επιστροφή στη βάση, ήταν ο μοιραίος. Εκεί όπου έγινε ανεφοδιασμός και στην τρίτη απόπειρα απογείωσης, λόγω πάγου και βαρυχειμωνιάς, το αεροσκάφος διέφυγε της πορείας του και έπεσε συνετρίβη στο τέλος του αεροδιαδρόμου. Σε πρώτο βαθμό, το δυστύχημα χρεώθηκε σε λάθος χειρισμό του Τζέιμς Τάιν, που ήταν ο πιλότος του μοιραίου αεροπλάνου, με τις γερμανικές Αρχές να κινούνται νομικά εις βάρος του (ο συγκυβερνήτης, Κένεθ Ρέιμεντ, απεβίωσε υποκύπτοντας στα τραύματά του).
Έπειτα από τις έρευνες, ωστόσο, αποδείχθηκε ότι ο πάγκος στο έδαφος στάθηκε αιτία ώστε το αεροσκάφος να μην ανακτήσει την κατάλληλη ταχύτητα για να φύγει από το έδαφος και κάποια στιγμή είχε ξεμείνει πλέον από διάδρομο για να πάρει περισσότερη φόρα...
«Δεν ήξερα που βρισκόμουν... Ήμουν ακόμα στη θέση μου, η οποία ξεκόλλησε τελείως από το πάτωμα της καμπίνας του αεροπλάνου. Νόμιζα ότι απλά έκλεισα τα μάτια μου. Έπειτα, ο Χάρι Γκρεγκ και ο Μπιλ Φουλκς, μου είπαν ότι ήμουν αναίσθητος για περίπου 15 λεπτά» θυμόταν λίγο καιρό αργότερα ο Σερ Ματ Μπάσμπι, με τον τερματοφύλακα της Γιουνάιτεντ εκείνη την εποχή, Χάρι Γκρεγκ, επιζώντα της τραγωδίας, να δηλώνει:
«Δεν υπήρχαν φωνές, κραυγές... Κανείς ήχος... Μόνο αυτός ο τρομερός θόρυβος της λαμαρίνας που καταστρεφόταν. Κάτι ήρθε και χτύπησε με δύναμη το κεφάλι μου. Χτύπησα άσχημα και αιμορραγούσα. Μόλις έφτασε η γεύση του αίματος στο στόμα μου, κατάλαβα πόσο άσχημα ήταν και δίστασα ν' ακουμπήσω το κεφάλι μου για να μη δω το αίμα...».
Την 7η Φεβρουαρίου, οι σωροί των αδικοχαμένων επέστρεψαν στο Μάντσεστερ, όπου πλήθος συντετριμμένων οπαδών συγκεντρώθηκε για να θρηνήσει τον άδικο χαμό εκείνων των παιδιών που έγραφαν τη δική τους ποδοσφαιρική ιστορία.
Τη 19η του μηνός και όσο ο Σερ Ματ Μπάσμπι παρέμενε στο νοσοκομείο του Μονάχου ώστε ν' αναρρώσει από τα τραύματά του, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ επέστρεψε στο γήπεδο! Με δανεικούς ποδοσφαιριστές και με πιτσιρικάδες, η ομάδα έκανε τη νέα εμφάνισή της και τίμησε τη μνήμη των νεκρών της, επικρατώντας 3-0 της Σέφιλντ Γουένσντεϊ σε μια άκρως συγκινητική βραδιά στο «Ολντ Τράφορντ». Δύο μέρες αργότερα, ο μεγάλος, Ντάνκαν Έντουαρντς, υπέκυψε εν τέλει στα τραύματά του για να προστεθεί στη λίστα των θυμάτων του αεροπορικού δυστυχήματος. Είχε χαρακτηριστεί ένας από τους πιο ταλαντούχους και ικανούς ποδοσφαιριστές της γενιάς του...
Ο Ματ Μπάσμπι, κατάφερε να επιστρέφει στη Μεγάλη Βρετανία, την 3η Μαΐου, όταν η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ αντιμετώπιζε τη Μπόλτον για τον μεγάλο τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας, το 1958. Βρέθηκε στ' αποδυτήρια για να εμψυχώσει το νέο αίμα του συλλόγου. Αυτό το αίμα που οδήγησε τους «κόκκινους διαβόλους» στη... δεύτερη ζωή τους. Έχοντας αναγεννηθεί από τις στάχτες τους και έχοντας την ιστορία τους, ως οδηγό. Όπως έγινε και με το σήμα στη φανέλα εκείνης της αναμέτρησης, με τον φοίνικα, ως ένδειξη αυτής της αναγέννησης... Κανέναν δεν ενόχλησε η ήττα (2-0). Ήταν μια στιγμή που τα παιδιά, ξαναγίνονταν άντρες, κουβαλώντας το βαρύ έμβλημα της Γιουνάιτεντ στο σημείο της καρδιάς.
Ξεχωριστή αναφορά αξίζει και στον άνθρωπο που βρισκόταν στο πλευρό του Σερ Ματ Μπάσμπι και ο οποίος «έτρεξε» όλα τα ζητήματα αμέσως μετά την τραγωδία, ώστε να μην επιτρέψει να σταματήσει εκεί, την 6η Φλεβάρη του 1958, η ιστορία αυτού του συλλόγου. Ο Τζίμι Μέρφι πιστώνεται μεγάλο μερίδιο της ύπαρξης της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ!
Πάντοτε ταξίδευε με την ομάδα και πάντοτε καθόταν στη διπλανή θέση από τον Μπάσμπι, για να συζητήσουν για το τακτικό κομμάτι και να μοιράζονται τις σκέψεις τους γύρω από το ποδόσφαιρο και τον τρόπο που θα έπρεπε να δουλεύουν οι ποδοσφαιριστές τους. Σ' εκείνο το ταξίδι, ευτυχώς για τον ίδιο αλλά και για τον σύλλογο, δεν είχε πάει...
Οι υποχρεώσεις του με την εθνική ομάδα της Ουαλίας, της οποίας επίσης ήταν προπονητής εκείνο τον καιρό, σε παιχνίδι προκριματικής φάσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Σουηδίας (όπου και βρέθηκαν οι «δράκοι») απέναντι στο Ισραήλ. «Όταν του είπα ότι ήθελα να πάω μαζί, ο Ματ μου απάντησε πως είχα δουλειά στο Κάρντιφ και πως έπρεπε να βρεθώ κανονικά στην εθνική ομάδα. Έτσι, αποφασίστηκε να ταξιδέψει στο Βελιγράφι ο γυμναστής, Μπερτ Γουάλεϊ» είχε αναφέρει ο Μέρφι, που δεν θα ξεχάσει ποτέ εκείνες τις στιγμές, της 6ης Φεβρουαρίου, όταν εκείνος επέστρεψε από το παιχνίδι της Ουαλίας στο Μάντσεστερ και το «Ολντ Τράφορντ», όπου βρήκε τη γραμματέα του Ματ Μπάσμπι, Άλμα Τζορτζ...
«Μπήκα μέσα, έβαλα ένα ποτήρι ουίσκι και η Άλμα μου είπε ότι το αεροσκάφος είχε συντριβεί... Εκείνη τη στιγμή ήταν σαν να είχε σταματήσει ο χρόνος... Μου το ξαναείπε και φώναζε πως εκείνη τη στιγμή δεν το αντιλαμβανόμουν και πως υπήρχαν νεκροί από την ομάδα... Άρχισε να κλαίει... Την τρίτη φορά που το άκουσα, τότε κατάλαβα τι ακριβώς είχε συμβεί... Πήγα στο γραφείο μου και άρχισα να κλαίω, μέχρι η ησυχία αυτή που από πριν προκαλούσε ανησυχία, διακοπεί από τα τηλεφωνήματα και τον χαμό που ακολούθησε» έχει περιγράψει ο... αφανής ήρωας της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
Ο Τζίμι Μέρφι ήταν εξαιρετικός στα Mind games και ήξερε να «διαβάζει» τους παίκτες, όμως, προτεραιότητα στις υποχρεώσεις του, είχε το σκάουτινγκ και η παρακολούθηση νεαρών ποδοσφαιριστών...
Την επομένη της αεροπορικής τραγωδίας του Μονάχου, ταξίδεψε κι εκείνος στη γερμανική πόλη, όπου στο νοσοκομείο αντίκρισε την ... σπασμένη ομάδα, την αποδεκατισμένη, έμαθε για τα θύματα, γι' αυτούς που ήταν πιο σοβαρά τραυματισμένοι και μίλησε μ' εκείνους που είχαν επιζήσει αλλά έπρεπε να περάσουν κάποιο διάστημα νοσηλευμένοι. «Συνέχισε να κρατάς εσύ ψηλά τη σημαία του συλλόγου...» του ψιθύρισε ο Σερ Ματ Μπάσμπι και ο Μέρφι το έκανε πράξη.
Τα σημαντικότερα λόγια του, ήταν αυτά που είπε στους διοικούντες τη Γιουνάιτεντ όταν εκείνοι, πίστεψαν ότι το καλύτερο για όλους ήταν να... κατέβουν τα ρολά για κάποιο καιρό, δίχως να είναι σίγουρο αν θα ανέβουν και πάλι κάποια στιγμή στο μέλλον...
«Μη μου λέτε τι δεν μπορούμε να κάνουμε. Όταν ήρθα στην ομάδα δίπλα στον Μπάσμπι, έλεγαν ότι δεν θα τα καταφέρουμε, ότι η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν θα μπορούσε να γράψει ιστορία, ότι δεν θα μπορούσε να γίνει μια από τις σημαντικότερες ομάδες στην Ευρώπη. Κάθε αναθεματισμένη φορά τους βγάζαμε ψεύτες με όσα κάναμε. Οπότε, μη μου λέτε τι δεν μπορούμε να κάνουμε γιατί θα το κάνω»!
Αυτή η ομιλία, είχε κάτι από εκείνη που ... του είχε δώσει ουσιαστικά τη δουλειά στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
Αν κάτι έχει μείνει στην ιστορία, είναι ο λόγος του, για την ανάγκη να συνεχίσει να υπάρχει η ομάδα και να γράψει την ιστορία που όλοι ονειρεύονταν και δεν έπρεπε να στερήσει η τραγωδία του '58... «Εκείνα τα παιδιά τα ήξερα καλύτερα απ' όλους. Τα ανακάλυψα και τα ανέθρεψα στο χορτάρι. Ήμουν εκεί, μαζί τους, από το πρωί μέχρι το βράδυ, με ήλιο, βροχή και χιόνι. Με άφησαν να πλάσω τις ζωές τους. Κι εκείνοι το ανταπέδωσαν. Και σε εμένα και στον σύλλογο, με τις ικανότητές τους, το πάθος τους και τώρα με τη ζωή τους... Δεν έχει να κάνει μονάχα με την τιμή της μνήμης τους. Έχει να κάνει με την ανάγκη να δείξουμε στον κόσμο ποιοι είμαστε. Να δείξουμε ότι δεν θα μας λυγίσει αυτή η τραγωδία. Γιατί αυτό που θα είμαστε στο μέλλον, θα έχει αναδειχθεί από τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε σήμερα...».
