to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

19:47 | 29.01.2018

Υβόν Κοσμά

πηγή: Αυγή

Κοινωνία

Ο φεμινισμός και το πολιτικά ορθό

Ο βιασμός δεν είναι το ίδιο με ένα σεξιστικό σχόλιο ή ένα άγγιγμα που δεν είναι συναινετικό, αλλά όλα υπάγονται σε μια κουλτούρα του βιασμού, στο πλαίσιο της οποίας μαθαίνουμε πολιτισμικά ότι το "όχι" μπορεί να σημαίνει και "ναι" και ότι οι γυναίκες που δεν το καταλαβαίνουν στην καλύτερη περίπτωση πάσχουν από έλλειψη χιούμορ.


Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπολογίζεται ότι 35% των γυναικών παγκοσμίως έχουν υποστεί σωματική βία ή σεξουαλική κακοποίηση από κάποιον που δεν αποτελεί ερωτικό τους σύντροφο σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Επιπλέον, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι το ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία από τον ερωτικό τους σύντροφο ανέρχεται, σε κάποιες περιπτώσεις, στο 70%.1

Συχνά θεωρούμε ότι τα συγκεκριμένα ποσοστά δεν αφορούν τον Δυτικό κόσμο, όμως αυτό δεν ισχύει. Σύμφωνα με έρευνα του 2016, περισσότερες από 1 στις 4 γυναίκες στην Ουάσιγκτον έχουν υποστεί κάποιου είδους σεξουαλική παρενόχληση ενώ επέβαιναν στα μέσα μαζικής μεταφοράς.2 Στο πεδίο της οικιακής σφαίρας, 43% των γυναικών στην Ε.Ε. δηλώνουν ότι έχουν υπάρξει θύμα ψυχολογικής βίας από τον σύντροφό τους. Τα παραδείγματα είναι απλώς ενδεικτικά - οι περισσότερες γυναίκες έχουν βιώσει κάποιου είδους έμφυλη κακοποίηση ή σεξουαλική παρενόχληση στη δημόσια ή ιδιωτική τους ζωή. Όμως τα ποσοστά στα παραδείγματα είναι τόσο υψηλά, ώστε γίνεται φανερό ότι η πατριαρχική βία γίνεται αντιληπτή ως δεδομένη και πιθανότατα δεν αναγνωρίζεται καν ως τέτοια από τους θύτες.

Αυτός είναι ίσως ο λόγος της μαζικής απήχησης του #ΜeΤoo, καθώς χιλιάδες γυναίκες (και ορισμένοι άντρες) ταυτίστηκαν με τις προσωπικές ιστορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας. Αυτό είναι σημαντικό, όχι απλώς διότι έγινε ορατή η έκταση της έμφυλης καταπίεσης σε έναν κόσμο όπου τυπικά έχει θεσμοθετηθεί η ισότητα, αλλά διότι κατέστησε φανερό ότι ο σεξισμός πρέπει να εννοιολογηθεί εκ νέου. Ο βιασμός δεν είναι το ίδιο με ένα σεξιστικό σχόλιο ή ένα άγγιγμα που δεν είναι συναινετικό, αλλά όλα υπάγονται σε μια κουλτούρα του βιασμού, στο πλαίσιο της οποίας μαθαίνουμε πολιτισμικά ότι το «όχι» μπορεί να σημαίνει και «ναι» και ότι οι γυναίκες που δεν το καταλαβαίνουν στην καλύτερη περίπτωση πάσχουν από έλλειψη χιούμορ.

Πώς αποτιμάται, λοιπόν, η ανοιχτή επιστολή που υπογράφουν 100 επιφανείς Γαλλίδες (μεταξύ άλλων η Catherine Deneuve) που δημοσιεύτηκε στη LeMonde, η οποία χαρακτηρίζει την καμπάνια "κυνήγι μαγισσών";

«Ως γυναίκες, δεν ταυτιζόμαστε με αυτόν τον φεμινισμό, που, πέρα από το να αποδοκιμάζει την κατάχρηση εξουσίας, έχει καταλήξει να προάγει το μίσος για τους άντρες και τη σεξουαλικότητα».

Η επιστολή προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις και βαθιά πόλωση, κυρίως διότι περιλαμβάνει προβληματικές διατυπώσεις ("nous défendons une liberté d’importuner")3 που θεωρήθηκε ότι απαξιώνουν την εμπειρία της κακοποίησης την οποία βίωσαν πολλές γυναίκες που κατέθεσαν τις προσωπικές τους ιστορίες. Επίσης, εκφράζει την οπτική σχεδόν αποκλειστικά λευκών γυναικών από προνομιακό περιβάλλον, που δεν λαμβάνουν υπόψη ότι η έμφυλη κακοποίηση έχει ξεκάθαρα και ταξικό πρόσημο.4 Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν κάποια ενδιαφέροντα επιχειρήματα στις θέσεις τους και θα ήταν λάθος να αγνοηθούν στον βωμό μιας ενστικτώδους αντίδρασης ή, χειρότερα, του πολιτικά ορθού.

Μια από τις συγγραφείς της επιστολής, η Sarah Chiche, εξέφρασε την ανησυχία της στη Le Monde. Πριν από λίγες μέρες, αναφέρει, διευθυντής όπερας στη Φλωρεντία αποφάσισε να τροποποιήσει το τέλος στην Κάρμεν του Μπιζέ, ώστε να είναι η Κάρμεν αυτή που σκοτώνει τον δολοφόνο της στο πρωτότυπο. Ο Ρίντλεϋ Σκοτ έκοψε όλες τις σκηνές με τον Κέβιν Σπέισι από την πρόσφατη ταινία του (Όλα τα λεφτά του κόσμου) και τις ξαναγύρισε με πρωταγωνιστή τον Κρίστοφερ Πλάμερ. Σε εκπομπή του BBC ρωτήθηκαν κριτικοί της τέχνης εάν το κοινό πρέπει να μποϊκοτάρει την έκθεση του Γκωγκέν στο Λονδίνο, διότι ο καλλιτέχνης είχε σεξουαλικές σχέσεις με ανήλικες Ταϊτινές τον 19ο αιώνα. Υποστηρίζεται πως πρέπει να αλλάξουμε το τέλος στην Ωραία Κοιμωμένη, ώστε το φιλί του πρίγκιπα να είναι συναινετικό. Οι υπογράφουσες αλλά και πολλές φεμινίστριες που επί της αρχής συμφωνούν με την πρωτοβουλία του #MeToo εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις γι' αυτή την εξέλιξη.

Σύμφωνα με την 89χρονη ιστορικό και φεμινίστρια Michelle Perrot, που άσκησε μερική κριτική στην επιστολή, «οι συγγραφείς της επιστολής φοβούνται ότι η κίνηση #MeToo υπονομεύει τη δημιουργική, καλλιτεχνική και σεξουαλική ελευθερία, ότι η ηθικολογική οπισθοδρόμηση καταστρέφει όσα η φιλελεύθερη σκέψη πολέμησε σκληρά για να κερδηθούν, ότι τα σώματα των γυναικών και το σεξ μετατρέπονται ξανά σε απαγορευμένο έδαφος και ότι μια νέα ηθική τάξη εισάγει μια νέα λογοκρισία ενάντια στην ελεύθερη κίνηση της επιθυμίας», και καταλήγει: «Υπάρχει πράγματι λόγος να συμμεριστούμε την ανησυχία τους».

1 Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Τμήμα Αναπαραγωγικής Υγείας και Έρευνας, London School of Hygiene and Tropical Medicine, South African Medical Research Council (2013). Global and regional estimates of violence against women: prevalence and health effects of intimate partner violence and non-partner sexual violence, σ. 2.

2 Washington Metropolitan Area Transit Authority (2016). Understanding Sexual Harassment on Public Transportation, in UN Women (2017), Corporate Brief Safe Cities and Safe Public Spaces.

3 Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα στην παρενόχληση.

4 Έρευνες καταδεικνύουν ότι συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η μη αρτιμέλεια, η εθνοτική καταγωγή και κάποιοι συγκυριακοί εξωτερικοί παράγοντες, όπως οι ανθρωπιστικές κρίσεις, μπορούν να αυξήσουν την ευαλωτότητα των γυναικών στη βία (Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) (2014). Violence against women: an EU-wide survey, Annex 3, σ. 184-188).

(Δημοσιεύθηκε στα Ενθέματα της Αυγής, 29.01.2018)

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)