Όταν ο Ερρίκος Ίψεν έγραφε το 1882 τον «Εχθρό του λαού», δεν φανταζόταν ασφαλώς πως η «ιδεολογία» του έργου του θα έβρισκε επικαιρότητα 131 χρόνια μετά. Αν και μάλλον θα έπρεπε να το περιμένει. Να το περιμένουμε όλοι. Αφού πρόκειται για ζητήματα, για προβλήματα, για διλήμματα που δεν θα πάψουν ποτέ να απασχολούν, ακόμη και να διχάζουν τις κοινωνίες. Είτε πρόκειται για μια μικρή παραθαλάσσια νορβηγική κωμόπολη είτε για τις Σκουριές Χαλκιδικής...
Ένας ιδεολόγος γιατρός είναι ο κατά Ίψεν «εχθρός του λαού» ο οποίος, μετά από έρευνες, διαπιστώνει πως η μεγάλη επένδυση της «Εταιρείας ιαματικών λουτρών» της περιοχής του μόνο ζημιογόνα θα αποδειχθεί για την κοινωνία. Η επένδυση που, ωστόσο, εξασφαλίζει θέσεις εργασίας, που παραχωρεί απλόχερα υποσχέσεις ευημερίας και πλούτου. Που όμως, από την άλλη μεριά, προκαλεί νοσογόνο έως θανατηφόρο μόλυνση στο νερό. Οι «θέσεις εργασίας» απέναντι στις «θέσεις ζωής».
Ε, λοιπόν, οι αποκαλύψεις του γιατρού, παρ’ ότι επιστημονικά απολύτως τεκμηριωμένες, τον φέρνουν αντιμέτωπο με τους πάντες. Με τις τοπικές αρχές, με τον τοπικό τύπο, με τους προύχοντες και τους επιχειρηματίες της περιοχής, με μεγάλη μερίδα του λαού, ακόμη και με μέλη της οικογένειάς του. Χαρακτηρίζεται έτσι «εχθρός του λαού». Με την έννοια ότι υπονομεύει την προοπτική της ευημερίας του...
Σήμερα, στη Χαλκιδική, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι «θέσεις ζωής» έχουν εξασφαλίσει ισχυρή, πλειοψηφική ίσως, και σίγουρα δυναμική στήριξη, στην τοπική κοινωνία. Κι ας βρίσκονται από την άλλη μεριά θηριώδη συμφέροντα με εξίσου θηριώδη επιρροή. Κι ας είναι το δέλεαρ της εξασφάλισης θέσεων εργασίας έτσι κι αλλιώς ελκυστικό. Και οι σχετικές ανάγκες απολύτως πιεστικές. Σε μια περιοχή που, όπως παντού στην Ελλάδα άλλωστε, μαστίζεται από την ανεργία. Μ’ αυτή την έννοια, η αγωνιστική θέση και η αντίστοιχη στάση της τοπικής κοινωνίας, δεν είναι μονάχα η ορθή, είναι και γενναία, σχεδόν ηρωική. Στάση με κότσια, με τσαγανό...
Φτωχός συγγενής το περιβάλλον
Σε περιόδους οικονομικής κρίσης το περιβάλλον αποτελεί πάντα τον φτωχό συγγενή. Και η προστασία του θεωρείται -έως και- περιττή πολυτέλεια. Δεδομένου ότι οι πιεστικές οικονομικές ανάγκες της χώρας και οι βιοτικές ανάγκες των κατοίκων της διεκδικούν με αξιώσεις την προτεραιότητα στην καθημερινή έγνοια των πάντων. Μόνο που η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι συνήθως μη αναστρέψιμη. Και παρενεργεί δραματικά επί γενεών και γενεών. Κατά τούτο η μαζική, δυναμικά αγωνιστική στάση της πλειονότητας των πολιτών στη Χαλκιδική, αλλά και των περισσότερων τοπικών αρχόντων της περιοχής, βουλευτών, ακόμη και υπουργών της σημερινής κυβέρνησης, είναι εντυπωσιακά θετική. Όταν μάλιστα απέναντί τους, εκτός από το δέλεαρ της «ευμάρειας», βρίσκεται ο «εθνικός εργολάβος» (θυμάστε τους κατά Καραμανλή νταβατζήδες, τον «εθνικό εργολάβο», τον «εθνικό προμηθευτή», τον «εθνικό εκδότη», τον «εθνικό εφοπλιστή», ακλόνητοι πάντα, αμετακίνητοι και κραταιοί στην αδιαφιλονίκητη «αυθεντία» τους). Κι όταν, προπάντων, έχουν ν’ αντιμετωπίσουν απειλές, εκβιασμούς, ακόμη και προσαγωγές και διαπομπεύσεις πολιτών. Άσε που απέναντι στην ξεσηκωμένη κοινωνία της Χαλκιδικής βρίσκονται, εξ αντικειμένου, και οι εγκληματικού χαρακτήρα βιαιότητες, που συκοφαντούν τον αγώνα της και παρέχουν όπλα στον αντίπαλο.
Οι πολιτικοί συνήγοροι της εταιρείας- χρυσοθήρα προβάλλουν, κατά προτεραιότητα, την ανάγκη να σταλεί το μήνυμα πως στη χώρα μας η επιχειρηματικότητα λειτουργεί απρόσκοπτα. Πως οι επίδοξοι επενδυτές δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα. Μήνυμα σίγουρα αναγκαίο στις μέρες και στις ανάγκες που ζούμε. Και από την άλλη, οι ίδιοι «συνήγοροι» επιχειρηματολογούν υποστηρίζοντες πως τις αντιδράσεις υποκινούν «δυναμικές μειοψηφίες». Κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν οι περί ων ο λόγος πως το σωστό μήνυμα στους επίδοξους επενδυτές θα σταλεί μέσα από σωστές επενδύσεις. Τέτοιες που θα σέβονται το περιβάλλον και τα καλώς νοούμενα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της περιοχής και των κατοίκων της. Ενώ προσποιούνται πως δεν ξέρουν πως οι «δυναμικές μειοψηφίες» είναι που πάντοτε κίνησαν την ιστορία προς τα μπρος. Ποτέ στην ιστορία δεν κινητοποιήθηκαν δυναμικά «πλειοψηφίες». Αυτές, ακόμη κι όταν εκφράζονται αυθεντικά από τον αγώνα των μειοψηφιών, απλώς ακολουθούν. Είναι γι' αυτό που οι συντηρητικές εξουσίες επικαλούνται, συχνά - πυκνά, όλως υποκριτικά δε, τη «σιωπηρή πλειοψηφία». Λες και υπάρχει περίπτωση, ή λες και συνέβη ποτέ στην ιστορία, η πλειοψηφία να μην είναι «σιωπηρή».
Και, επιτέλους, έχουμε στη χώρα μας δύο τουλάχιστον πρόσφατα παραδείγματα, που «δυναμικές μειοψηφίες» έσωσαν την παρτίδα. Στον Βοτανικό, όπου το αγρίως συκοφαντημένο τότε κίνημα των πολιτών δικαιώθηκε καθ’ όλη την έκταση της επιχειρηματολογίας του. Και στον Αστακό, όπου ο καταριανός επενδυτικός μεγαλοϊδεατισμός τα μάζεψε κι έφυγε, κάτω από το βάρος της αποκάλυψης των τραγικά επιβαρυντικών του σχεδιασμών.
Άντε με το καλό και στη Χαλκιδική...
Πηγή: Αυγή
