Ρεπορτάζ και Φωτογραφίες του Άγγελου Καλοδούκα
Πρόκειται για την πρώτη παρουσίαση έργων του Ai Weiwei σε αρχαιολογικό μουσείο παγκοσμίως, αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας μεταξύ του καλλιτέχνη και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Στην έκθεση, εκτός από τα πολλά και σημαντικά έργα του Ai Weiwei, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις δράσεις που ανέπτυξε ο καλλιτέχνης τους τελευταίους μήνες που πέρασε στην Ελλάδα, αποτυπώνοντας την προσφυγική κρίση. Εκτός από έργα του που αφορούν άμεσα τους πρόσφυγες στα ελληνικά νησιά, θα δείτε και έκθεση φωτογραφίας από Έλληνες φωτογράφους με το ίδιο θέμα.
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα διαθέσει το 10% των συνολικών εσόδων της έκθεσης, απευθείας σε δύο ΜΚΟ: στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (MSF) και στην ελληνική οργάνωση ΜΕΤΑδραση, που συμβάλλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της κρίσης.
H έκθεση θα διαρκέσει από 20 Μαΐου - 30 Οκτωβρίου 2016, είσοδος: 7 €. Κάθε Πέμπτη του Αυγούστου (στις 6.30 μ.μ. ) μπορείτε να ξεναγηθείτε στα έργα του Ai Weiwei με το εισιτήριο εισόδου.
Ο Ai Weiwei γεννήθηκε στις 28 Αυγούστου 1957 στο Πεκίνο, είναι ένας καλλιτέχνης-ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία στην Κίνα. Ο πατέρας του Ai, ο γνωστός ποιητής Ai Qing, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 είχε εξοριστεί μαζί με την οικογένειά του σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας. Πέρασε πέντε χρόνια καθαρίζοντας τουαλέτες στο στρατόπεδο. Ο Ai Qing απαλλάχθηκε το 1978 από τις κατηγορίες και έζησε στο Πεκίνο μέχρι το θάνατό του το 1996.
Για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες ο Ai Weiwei είναι ο πλέον γνωστός αντιφρονών στην Κίνα και με το έργο του καυτηριάζει την έλλειψη ελευθερίας του λόγου και την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων από το καθεστώς. Ενδεχομένως, η πιο γνωστή δράση του Ai Weiwei είναι οι αποκαλύψεις του για την κυβερνητική διαφθορά και τη συγκάλυψη της κατάρρευσης του λεγόμενου «σχολείου τάφου» στο Sichuan στο σεισμό του 2008.
Το 2011, μετά τη σύλληψή του στο διεθνές αεροδρόμιο του Πεκίνου στις 3 Απριλίου, φυλακίστηκε για 81 ημέρες χωρίς να απαγγελθεί επισήμως κάποια κατηγορία εναντίον του. Ο ίδιος έχει περιγράψει τις συνθήκες σύλληψής του:
«Με συνέλαβαν μυστικά, ήταν στην πραγματικότητα μια απαγωγή».
Στο διεθνές αεροδρόμιο του Πεκίνου, όπου είχε πάει για να επιβιβαστεί σε πτήση προς το Χονγκ Κονγκ, κυβερνητικοί πράκτορες «μου φόρεσαν μια μαύρη κουκούλα στο κεφάλι και με έσπρωξαν σε ένα αυτοκίνητο με προορισμό άγνωστη τοποθεσία». Αρκετοί από τους συνεργάτες του επίσης συνελήφθησαν.
«Έχω δει πολλούς ανθρώπους γύρω μου να συλλαμβάνονται ή να εξαφανίζονται στην Κίνα. Συχνά κάποιοι έχουν κατηγορηθεί ψευδώς».
Καθόλου τυχαία λοιπόν, το καλλιτεχνικό του έργο είναι αδιάσπαστα συνυφασμένο με τον πολιτικό ακτιβισμό και τις προσωπικές του εμπειρίες. Για το λόγο αυτό η άποψή του για την τέχνη είναι απολύτως ξεκάθαρη:
«Οι καλλιτέχνες είναι ελεύθεροι να κάνουν τέχνη για την τέχνη, το σέβομαι, δεν τους επικρίνω. Εγώ δεν είμαι γεννημένος καλλιτέχνης. Είμαι γεννημένος άνθρωπος. Νοιάζομαι για τις ανθρώπινες συνθήκες και όχι για τις απόψεις. Δεν έχω άλλη επιλογή».
Στην έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αυτή η σύμφυση τέχνης και πολιτικού ακτιβισμού είναι κάτι περισσότερο από ορατή. Υπάρχει μια μαρμάρινη αντιασφυξιογόνα μάσκα, παραπομπή στην τερατώδη μόλυνση του περιβάλλοντος στην Κίνα. Μια μαρμάρινη επίσης κάμερα παρακολούθησης, υπενθύμιση της αστυνομοκρατίας του κινεζικού καθεστώτος. Σωσίβια και δακρυγόνα, ως καταγγελία της μεταχείρισης των προσφύγων πολέμου στη δυτική Ευρώπη.
Το 2011 οι συντάκτες του περιοδικού ArtReview χαρακτήρισαν τον Ai Weiwei ως τον πιο ισχυρό καλλιτέχνη στον κόσμο. Αυτό θεωρήθηκε μια ασυνήθιστη επιλογή. Τα έργα του Ai δεν επιτυγχάνουν τις υψηλότερες τιμές σε δημοπρασίες και οι κριτικοί τέχνης, ενώ θαυμάζουν το έργο του, δεν τον θεωρούν ως έναν από τους κορυφαίους καλλιτέχνες που δημιουργούν την τέχνη της εποχής μας. Έτσι, για κάποιους, ο Ai Weiwei, ανεξάρτητα της καλλιτεχνικής του αξίας, έγινε τόσο διάσημος γιατί περισσότερο αντικατοπτρίζει την ανησυχία της Δύσης για την άνοδο της Κίνας σε παγκόσμια δύναμη, ικανής να υποσκελίσει στο μέλλον τις ΗΠΑ οικονομικά και στρατιωτικά. Από αυτή την άποψη, το έργο του Ai Weiwei «βολεύει» ιδεολογικά και πολιτικά τη Δύση ως καθρέφτης του κινεζικού δικτατορικού καθεστώτος.
Θεωρώ αυτού του τύπου την αντιμετώπιση του έργου του Ai Weiwei άδικη και μονόπλευρη, αν και έχει θραύσματα αλήθειας. Κατ’ αρχήν, στο έργο του Ai υπάρχει επίσης έντονη κριτική προς τη Δύση. Έργα του καταγγέλλουν την αντιμετώπιση των προσφύγων από την Αυστραλία και τις άλλες δυτικές χώρες. Η επίσκεψή του στην Ελλάδα και η παραμονή του εδώ επί μήνες είναι άλλη μια απόδειξη της δημοκρατικής του εντιμότητας και συνέπειας. Στην έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα δει ο επισκέπτης ανάμεσα στα άλλα, μια σειρά από φωτογραφίες του από τοποθεσίες-κτίρια μνημεία και «ιερά» σύμβολα του Δυτικού Πολιτισμού. Σε όλες τις φωτογραφίες φαίνεται το απλωμένο χέρι του Ai Weiwei να κάνει τη γνωστή άσεμνη χειρονομία με το μεσαίο δάκτυλο…
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, αυτό που κάνει πολύ ενδιαφέρον το έργο του Ai Weiwei και του προσδίδει μεγάλη καλλιτεχνική αξία, είναι ότι συνδυάζει τη ζωή με την τέχνη σε μια τολμηρή και πολιτικά φορτισμένη παράσταση. Σε μια εποχή που αυτή η σύνδεση έχει ατονήσει καλλιτέχνες όπως ο Ai Weiwei έχουν εξαιρετική σημασία.
Για αυτό αξίζει να περάσετε μια βόλτα από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Θα έλεγα ότι είναι αναζωογονητικό, θα κεντρίσει τις καλλιτεχνικές σας ανησυχίες…
