to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Νίκος Σκορίνης: Η τέχνη πρέπει να λέει όσα δεν τολμούν οι πολιτικοί

Οι "Μέτοικοι καιροί" εξελίσσονται στη δραματική περίοδο των Μνημονίων για την Ελλάδα και την ελληνική κοινωνία. Στα χρόνια 2011-2014


 

Κι αν το δεύτερο βιβλίο της τετραλογίας, το "Όπου κι αν πας να μη χαθείς", έχει ήδη προγραμματιστεί να ανέβει στη σκηνή τού Από Μηχανής Θεάτρου τον Μάρτιο, οι "Μέτοικοι καιροί" που κυκλοφόρησαν πρόσφατα (εκδ. Λιβάνης) φέρνουν στο επίκεντρο μνήμες από τη δύσκολη περίοδο της πρόσφατης οικονομικής κρίσης. Σπονδή στις αντοχές μας αλλά και στον ευαίσθητο κλάδο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που και ο ίδιος υπηρέτησε, το βιβλίο διατρέχει με γνώση και ευαισθησία την εποχή. Με αυτή την αφορμή ο Νίκος Σκορίνης μιλάει για την περιπέτεια του τόπου και την περιπέτεια της συγγραφής, για μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και για συγγραφείς και μουσικούς, για τον καιρό της πανδημίας, ακόμα και για τις εκλογές. Και δίνοντας το στίγμα της εποχής επισημαίνει "ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε για να μείνει και θα μείνει! Ας ανησυχούν...".

Το «Όπου κι αν πας να μη χαθείς» το εμπνεύστηκες από την τραγωδία του μικρού Αϊλάν. Οι «Μέτοικοι καιροί» από πού αντλούν την έμπνευσή τους;

Είναι το τρίτο μέρος της τετραλογίας που θα ολοκληρώσω, αν όλα πάνε καλά, με το τέταρτο βιβλίο, «Μποφόρ ’15». Προσπαθώ, μέσα από τη μυθοπλασία και τα μυθιστορήματα της τετραλογίας "Ακύμαντοι", "Όπου κι αν πας να μη χαθείς", "Μέτοικοι Καιροί" και Μποφόρ ’15", να σκιαγραφήσω την τοιχογραφία της Ελλάδας από το 1949 έως και το 2021. Το κάθε ένα όμως διαβάζεται αυτοτελώς. Φυσικά, πάντα υπάρχει μια ιδιαίτερη στιγμή, ένα ξαφνικό λιοπύρι που με ωθεί να ξεκινήσω. Οι "Μέτοικοι καιροί" εξελίσσονται στη δραματική περίοδο των Μνημονίων για την Ελλάδα και την ελληνική κοινωνία. Στα χρόνια 2011-2014. Τότε που τα όνειρα γίνονται εφιάλτες, οι έρωτες γίνονται ψίθυροι κρυφοί, οι μικρομεσαίοι καταστρέφονται κατά χιλιάδες, η εύρεση εργασίας από το ενάμισι εκατομμύριο ανέργους μοιάζει με παράνομη επιδίωξη. Δραματικές ανατροπές στη ζωή των ανθρώπων από τη μία μέρα στην άλλη. Η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια, ο φόβος, οι αβυσσώδεις ανισότητες και η αγωνία κυριαρχούν στον κοινωνικό ιστό και αλλάζουν χαρακτήρες και συνειδήσεις. Πίσω από τα οικονομικά νούμερα των περικοπών με ποικίλους τρόπους κρύβονται τα προσωπικά δράματα. Άπειρες λοιπόν οι αφορμές. Μακάρι να μην υπήρχαν. Δεν ήταν μια love story εποχή.

Είναι και ένα χρέος προς τον κλάδο σου αυτό το βιβλίο;

Μπορείς να το πεις κι έτσι. 38 χρόνια στον χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τα βίωσα σχεδόν όλα. Καλά και άσχημα. Εξάλλου το μυθιστόρημά μου αυτό το αφιερώνω στα εκατομμύρια μικρομεσαίων επιχειρήσεων του πλανήτη. «Χαμογελαστούς κι αγέλαστους». Γενικός γραμματέας στην τριτοβάθμια ΓΣΕΒΕΕ, 1988-1993 και 2003-2013. Προσπάθησα με τις δικές μου μικρές δυνάμεις να χτίσουμε ένα σχέδιο βιωσιμότητας των ΜμΕ από την παγιωμένη βίαιη αναδιάρθρωσή τους σε όφελος των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων και ομίλων. Το 2011 έβαλαν λουκέτο 104 χιλιάδες ΜμΕ! Το μεγαλύτερο αρνητικό ρεκόρ όλων των εποχών. Συνήθως κλείνουν 20 με 30 χιλιάδες κατ’ έτος. Κατεστραμμένοι και καταχρεωμένοι, να τους κυνηγούν θεοί και δαίμονες. Πενήντα επίσημες αυτοκτονίες κάθε χρόνο από την απόγνωση και τη χαμένη τους αξιοπρέπεια. Προσπάθησα να καταγράψω την πραγματική εικόνα του μικροεπιχειρηματία που βρίσκεται πίσω από έναν πάγκο. Φυσικά, μέσα από το μυθιστόρημα περνάει όλη η κοσμοχαλασιά που έγινε τότε.

Όταν είχες τα δισκοπωλεία, έζησες την άνοδο και την πτώση της μουσικής βιομηχανίας αλλά και του κλάδου σου. Πώς είναι να βιώνεις αυτή την πτώση;

Αβίωτη! Όταν καταστρέφεται ένας επαγγελματικός κλάδος, συμπαρασύρει και παράπλευρους άλλους. Εκτός από την εμπορική και οικονομική καταστροφή, είχαμε και το σοβαρό ψαλίδισμα του μουσικού πολιτισμού μας. Το καλό ελληνικό τραγούδι δέχτηκε μεγάλο πλήγμα. Συνθέτες, στιχουργοί, τραγουδιστές, ποιητές που γλυκολαλούσαν πάνω στου τραγουδιού την όχθη, βρέθηκαν σε κενό αέρος. Τα δισκάδικα, μικρές εστίες κοινωνικής συναναστροφής και μουσικής παιδείας, με το κλείσιμό τους, άφησαν πίσω τους και μια άνυδρη έρημο στην ψυχή μας. Το πέρασμα στη διαδικτυακή πραγματικότητα της αβαρούς οικονομίας (προμηθευτές, πάροχοι - χρήστες) δεν έχει καλύψει το χαμένο έδαφος τουλάχιστον στην Ελλάδα.

Η μουσική, το τραγούδι, είναι η φαιδρά όψη της ψυχής μας. Και όπως έλεγε ο Νίτσε, «η ζωή χωρίς τη μουσική θα ήταν ένα ατύχημα».

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε για να μείνει και θα μείνει! Ας ανησυχούν...

Με όλους τους καλλιτέχνες που συνεργάστηκες εκείνη την περίοδο, σε ποιον ακουμπάει περισσότερο η καρδιά σου;

Ως πρόεδρος των δισκοπωλών γνώρισα πολλούς και πολλές εκπροσώπους του μουσικού χώρου. Με την έκδοση του μουσικού μας περιοδικού «Άσμα το Ελληνικόν», του οποίου ήμουν ο εκδότης και διευθυντής, είχα την ευτυχία να συνεργαστώ με μεγάλους στιχουργούς, συνθέτες και τραγουδιστές. 40 χρόνια στον ξύπνιο και στον ύπνο μου άκουγα μουσική. Κυκλοφορεί μέσα μου σαν το οξυγόνο στο αίμα.

Δημήτρης Παπαδημητρίου, Ross Daly, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χαρούλα, Περίδης, Χάρης Κατσιμίχας, Τσανακλίδου, Α. Μάνου, Βούλα Σαββίδη, Τσαλιγοπούλου, Κανά, Γαλάνη, Γιώργος Μεράτζας, Νίκος Ανδρουλάκης, Π. Καρασούλος, Γ. Ανδρέου, Ζούδιαρης, Πέτρος - Λούκας Χαλκιάς, Μουτσάτσου, Μάντζιος, Δουρδουμπάκης, Καζαντζίδης, Μιχ. Γενίτσαρης, Σωτηρία Μπέλου, Ηλίας Κατσούλης, Ρίτσος, Μίκης, ήταν από αυτούς και αυτές που με τίμησαν και χρωμάτισαν τη ζωή μου. Αρκετοί ερχόντουσαν στο κατάστημα. Τα τελευταία χρόνια το είχα μετατρέψει σε χώρο πολιτισμού.

Έχεις σκεφτεί να γράψεις ένα βιβλίο γι' αυτή την εμπειρία;

Στο αρχείο μου υπάρχουν συναυλίες και μαγνητοσκοπημένες συνεντεύξεις που μου παραχώρησαν. Δεν έχουν ανέβει ποτέ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο You Tube. Θα παραδοθούν εκεί που δεν θα χαθούν από τη μουσική ιστορία αυτού του τόπου. Τώρα μου άνοιξες θύμησες που δεν θα χωρούσαν σε πολλές συνεντεύξεις. Μετά την τετραλογία, ίσως καταφέρω να γράψω μυθοπλαστικά τη βιωματική μου σχέση με αυτόν τον σπουδαίο χώρο. Έχω υλικό και μνήμες για δίτομο βιβλίο. Εκείνο το βινύλιο είναι ένας έρωτας - μυσταγωγία, αθεράπευτα ψυχοπονιάρης για άπειρους ανθρώπους που τον έζησαν στα χρόνια της δόξας του.

Όλα τα μυθιστορήματά σου είναι πολιτικά. Θεωρείς ότι η τέχνη μπορεί να είναι στρατευμένη;

Έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά ναι και όχι. Η δική μου η άποψη είναι ΝΑΙ. Στρατευμένη αλλά αντικειμενική. Να λέει όσα δεν τολμούν οι πολιτικοί και η υποκρισία της κάθε εποχής.

Ξεκίνησες να γράφεις σε μεγάλη ηλικία. Βρήκες κάτι στη γραφή που δεν σου έδινε η ζωή ή ενδεχομένως η εμπλοκή με την πολιτική;

Αυτό είναι το πρόβλημά μου. Δεν θα προφτάσω να γράψω όσα θέλω. Όσα ξυπνούν με συναγερμό τις λίγες ώρες που κοιμάμαι. Η ζωή μάς δίνει τον εαυτό της και εμείς κάνουμε τον δύσκολο. Συνήθως δεν ξέρουμε τι πραγματικά θέλουμε και τι δεν θέλουμε. Πότε κοιτάζουμε πάνω από τον ουρανό και πότε κλαυθμυρίζουμε σκάβοντας κάτω από τη γη λαγούμια να κρυφτούμε. Από την εποχή που ήμουν στο Λύκειο έκαιγαν σπίθες. Πήραν φωτιά το 2010 και από τότε καίγονται σαν τα βάτα με πολύ θόρυβο. Η εμπλοκή μου με την πολιτική αρχινά από τα παιδικά μου χρόνια. Στα 17 μου είχα στην Ασφάλεια περίλαμπρο φάκελο ως επικίνδυνος αριστερός. Αυτό που έχει σημασία είναι πως μου βγήκε, έστω και μεσονυχτίς. Τρέχα γύρευε και απάντηση δεν έχω πώς πατήθηκε αυτό το pin.

Πότε προφταίνεις να γράφεις; Αλήθεια, προφταίνεις να διαβάζεις;

 

Κοιμάμαι από παιδί πολύ λίγο. Πέντε ώρες μού είναι αρκετές. Τα μεταμεσονύχτια δεν τα αισθάνομαι ως «άγρια». Μέτρα λοιπόν τη ζωή μου κατά ένα τρίτο μεγαλύτερη από τα χρόνια μου. Προσπαθώ να κλείσω και με τον Χάρο μια διπλωματική σχέση όταν βρεθώ στην επικράτειά του, να μου παραχωρήσει για διαμονή μια καλή βιβλιοθήκη... Σίγουρα δεν θα προφτάσω να διαβάσω πολλά από τα βιβλία που έχω.

Ποιοι συγγραφείς θεωρείς ότι σε στιγμάτισαν;

Ποιους να θυμηθώ και ποιους να μην ξεχάσω! Η γενιά μου, προφανώς και εγώ, επηρεαστήκαμε από συγγραφείς που στην εποχή μας είχαν και έχουν βαριά υπογραφή. Λουντέμης, Παπαδιαμάντης, Ξενόπουλος, Καβάφης, Ρίτσος, Βιζυηνός, Τολστόι, Νίτσε, Κάφκα, Ίψεν, Γκαίτε, Δάντης, Ουγκώ, Σάρτρ, Πίντερ, Μπρεχτ, Μπέκετ, Φώκνερ, Πόε, Μαρκές, Σάνδη, Γουλφ, Αραγκόν. Λίγοι από τους πολλούς. Νομίζω πως αυτοί που με σημάδεψαν στην εποχή της νιότης μου ήταν οι Τζακ Λόντον, Ντοστογιέφσκι, Καζαντζάκης, Καμύ, Τσέχοφ.

Οι ήρωές σου αυτονομούνται από τις δικές σου προθέσεις; Σε οδηγούν ή τους οδηγείς;

Παράνοια και νευρίτιδα! Συμβαίνουν και τα δύο. Στην αρχή παίρνω εγώ τα χαλινάρια, όσο εξελίσσεται το μυθιστόρημα επαναστατούν στους εγωισμούς μου και απελευθερώνονται. Τότε γίνονται πιο αυθεντικοί. Προσπαθώ να μπαίνω στη θέση τους, να τους κατανοώ περισσότερο, να συγχωρώ τις αδυναμίες τους. Να τους αγαπώ. Καλούς και κακούς. Όλοι πλάσματα της ίδιας κοινωνίας είναι.

Όταν ξεκινούσες από το χωριό σου, την Παλαιόβρυση Λακωνίας, φανταζόσουν ότι η διαδρομή σου θα σε οδηγήσει και στην πολιτική αλλά και στη συγγραφή;

Η μάνα μου χαρακτήριζε το χωριό μας «ξεχασμένο από τον Θεό». Φτώχεια καταραμένη. Χωρίς φως, νερό στα σπίτια, στους δρόμους. Χωρίς λεωφορείο γραμμής. Μαζί τους, τριών χρόνων, πήρα το καράβι για τον Καναδά. Επιστρέψαμε μετά τριάμισι χρόνια και τον πατέρα άρρωστο. Πέθανε μετά ένα χρόνο, στα τριάντα πέντε του. Άρχισε πολύ νωρίς ο αγώνας της επιβίωσης. Αλλά τα παιδιά ευτυχώς πάντα ονειρεύονται. Το ίδιο κι εγώ. Η πολιτική άφησε σημάδια από τα μικράτα μου. Αριστερό το σόι του πατέρα. Τρία αδέρφια. Ο μεγαλύτερος εκτελέστηκε μαζί με άλλους δύο κάτω από ένα δέντρο το 1946 από φασίστες. Πήρα τ’ όνομα του όταν γεννήθηκα. Ο δεύτερος, μονίμως διωκόμενος και ο δικός μου μετανάστης. Στα εννέα μου, απαντούσα πως σαν μεγαλώσω, θα γίνω κομμουνιστής. Με την πτώση της χούντας είχα γίνει μέλος του ΚΚΕ. Νωρίτερα, σε μικρές αριστερίστικες ομάδες...

Οι έννοιες της πολιτικής και της συγγραφής της λογοτεχνίας ουσιαστικά είναι ασύμβατες. Πού θεωρείς ότι συναντιούνται;

Στην ευαισθησία!

Η ανάγνωση των μυθιστορημάτων σου παραπέμπει στο σινεμά, στο θέατρο. Τι σκέφτεσαι τώρα που το «Όπου κι αν πας να μη χαθείς» ανεβαίνει στο Από Μηχανής Θέατρο;

Τραμπαλίζομαι αγωνιώντας. Οι "Ακύμαντοι", δύο μέρες πριν από την πρεμιέρα από τον Θέμη Μουμουλίδη, τον Μάρτη του 2020, αναμένουν έτοιμοι στ’ απόσκια. Η πρεμιέρα τού "Όπου κι αν πας"μ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μυλωνά, μετατίθεται προς Μάρτη. Εκτός κι αν φύγει νωρίτερα το ξεροβόρι της πανδημίας.

Για την εποχή μας τι μπορεί να γράψει κανείς;

Τίποτα! Χαμένη υπόθεση, Πόλυ. Καλά, μη θυμώνεις, αστειεύομαι. Τα πάντα. Πρώτη φορά η ανθρωπότητα δίνει τόσα πολλά ερεθίσματα. «Η παγκόσμια καταστροφή είναι διαρκώς παρούσα και προσωρινά διαρκώς αποφεύγεται». Πόσο προσωρινά, αν συνεχίσουν έτσι οι καιροσκόποι και κοσμοχαλαστές του νεοφιλελεύθερου μισανθρωπισμού; Επειγόντως αναζητείται ένας νέος, πανανθρώπινος πολιτισμός της πολιτικής. Αυτόν που η σύγχρονη Αριστερά και οι προοδευτικές δυνάμεις πρεσβεύουν. Μέτοικοι καιροί... Μας περιορίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα οριζόντια και καθολικά. Επιχειρούν οι διεστραμμένοι του κόσμου να υποτάξουν στα μέτρα τους νοημοσύνη και συναισθηματική μας υπόσταση. Ο «Μεγάλος αδελφός» του Όργουελ φαντάζει νάνος με όσα μας απειλούν.

Πώς βίωσες την τετραετία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ήταν δημιουργική ή μήπως τραυματική εμπειρία;

Η πραγμάτωση της ουτοπίας! Μετά την πτώση των κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών κρατών, το 1989 και τη δεκαετία του ’90, πρώτη φορά στην Ευρώπη αριστερό κόμμα ξανά σε κυβερνητική θέση. Ποιος να το περίμενε μέχρι το 2010; Μέσα μάλιστα στη σκληρή ζώνη του ευρώ και την κυριαρχία του ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Σχεδόν 30 χρόνια μετά, η Αριστερά εμφανίστηκε να απειλεί τα ιερά και τα όσια των ακραίων ανισοτήτων που υπηρετεί ο νεοφιλελευθερισμός. Η απειλή στο σύστημα έπρεπε να εξαφανιστεί. Την ανεμοζάλισαν, αλλά δεν κατάφεραν να την εκτελέσουν ολοκληρωτικά. Οι σπόροι που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ζωντανοί και η άνοιξη πάντα είναι φιλική στην Αναγέννηση! Σήμερα φαίνεται η αβυσσώδης διαφορά στην κοσμοαντίληψη ανάμεσα στη σύγχρονη Αριστερά και τη Δεξιά. Ότι αυτό το "συμβάν" θα γινόταν στην Ελλάδα ομοιάζει, όπως εγώ το ονομάζω, σαν «πολιτικό παράδοξο». Πολύ μικρό κόμμα, χωρίς παρουσία στην Αυτοδιοίκηση και στα συνδικάτα. Γενικά έξω από τους μαζικούς χώρους οργάνωσης μιας κοινωνίας, ισχυρός δικομματισμός, μικρή χώρα και σε πτώχευση, χωρίς συμμάχους. Και όμως, συνέβη! Σίγουρα, εκτός των άλλων, η προσωπικότητα του Αλέξη έπαιξε σημαντικότατο ρόλο να συμβεί αυτό. Ε, αυτά τα τέσσερα χρόνια τα είχαν όλα. Χαρές και στεναχώριες. Ατομικές και συλλογικές. Ο πόλεμος ήταν σχεδόν καθολικός απέναντί μας, αναμενόμενο· εμείς με πολλά κενά και αδυναμίες. Όσο πέφτει ο κουρνιαχτός και καθαρίζει ο πολιτικός απόηχος, τα θετικά αυτής της διακυβέρνησης γίνονται πιο ορατά. Στην επόμενη λαϊκή εντολή, θαλασσοβρεγμένοι ήδη, θα μερέψουμε πιο εύκολα τη φουρτούνα που θα αφήσει πίσω της η Ν.Δ.

Είσαι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. Τι γίνεται αυτή τη στιγμή στην αξιωματική αντιπολίτευση; Πού οφείλεται, κατά τη γνώμη σου, το γεγονός ότι δεν μπορεί να κεφαλαιοποιήσει τη δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβέρνηση;

Ο πολίτης ψηφοφόρος, ακόμα και όταν απογοητεύεται από τη πολιτική του επιλογή, χρειάζεται ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα να αναδιατάξει τη θέση του στον πολιτικό χάρτη της χώρας. Μόλις δυόμισι χρόνια έχουν περάσει από τις εκλογές του 2019. Τώρα βρισκόμαστε στη στιγμή ρήξης, μη αναστρέψιμη, πολλών από αυτούς που είχαν ψηφίσει τη Ν.Δ., αλλά και όλου του κόσμου που πλήττεται βάναυσα από τις επιλογές της. Στο εξής ο απογοητευμένος πολίτης θα μετεωρίζεται να επιλέξει ένα άλλο κόμμα ή την αποχή. Ο ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. οφείλει αυτό το μεγάλο κύμα απογοήτευσης και αγανάκτησης να το εκφράσει οραματικά, πειστικά. Κυβερνητικό πρόγραμμα που θα σώσει την κοινωνία από τα συντρίμμια που αφήνει ο Μητσοτάκης και θα απαντά στα μεγάλα αιτούμενα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Αλλάζουν τα πάντα και για τα πάντα. Τα κόμματα κινούνται σε ένα παρόν και μέλλον που είναι ήδη χθες. Απαντούν στο νέο που έχει γεννηθεί με ληγμένες συνταγές και σε ασθένειες που έχουν χαθεί. Το συνέδριό μας είναι η ευκαιρία να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. το άλμα συνεύρεσης με τη νέα κοινωνία που ζούμε. Αν το καταφέρουμε, και θα το καταφέρουμε, ο κόσμος θα έρθει μαζί μας.

Πιστεύεις ότι μέσα στη χρονιά θα γίνουν εκλογές; Θα ξαναγίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ;

Όσο πιθανόν είναι να γίνουν το 2022 τόσο είναι να πάνε το 2023. Πυκνός πολιτικός, οικονομικός, υγειονομικός, κοινωνικός χρόνος, αστάθμητοι παράγοντες. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα για τη χώρα. Ζητήσαμε ήδη εκλογές. Είμαστε έτοιμοι και τις προσμένουμε.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε για να μείνει και θα μείνει! Ας ανησυχούν...

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)