«Πραγματική επιλογή» αλλά και άνισες συνθήκες προεκλογικής εκστρατείας διαπιστώνουν αναφορικά με τις χθεσινές εκλογές στην Τουρκία, σε κοινή τους δήλωση η ύπατη εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι και ο επίτροπος Διεύρυνσης, Γιοχάνες Χαν.
«Οι γενικές και προεδρικές εκλογές της Τουρκίας στις 24 Ιουνίου έδειξαν πολύ ψηλή προσέλευση ψηφοφόρων και ένα ευρύ φάσμα υποψηφίων και κομμάτων που συμμετείχαν», σημειώνει η ανακοίνωση της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι επιβεβαιώνεται η «έντονη προσήλωση του τουρκικού λαού στις δημοκρατικές διαδικασίες και την προάσπιση των πολιτικών ελευθεριών, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών ελευθεριών».
Αναφερόμενοι στο πόρισμα της αποστολής παρακολούθησης εκλογών από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), Μογκερίνι και Χαν αναφέρουν ότι οι εκλογείς είχαν την ευκαιρία μιας «πραγματικής επιλογής», ωστόσο, επισημαίνουν ότι οι συνθήκες της προεκλογικής εκστρατείας δεν ήταν ισορροπημένες και εκφράζουν ανησυχία για την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης. «Θα συνεργαστούμε με τον Πρόεδρο και το Κοινοβούλιο για να αντιμετωπίσουμε τις πολλές κοινές προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας», σημειώνουν.
Επίσης, υπογραμμίζουν ότι οι εκλογές αυτές ήταν οι πρώτες στο πλαίσιο του νέου προεδρικού συστήματος, το οποίο έχει, σύμφωνα με την Επιτροπή της Βενετίας, «σοβαρές επιπτώσεις για την τουρκική δημοκρατία». Καλούν, τέλος, την Τουρκία να αντιμετωπίσει «επειγόντως» τις «βασικές ελλείψεις» όσον αφορά το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, σημειώνοντας ότι αυτό θα ήταν «επωφελές» για τη χώρα.
Τι έδειξαν τα πρώτα αποτελέσματα
Τα ανεπίσημα αποτελέσματα των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών έδειξαν ότι ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν και η συμμαχία του κυβερνώντος κόμματός του ΑΚ κέρδισε και τις δύο διαδικασίες.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους στην Άγκυρα, ο Σαντί Γκιουβέν, ο επικεφαλής της εκλογικής επιτροπής, δήλωσε ότι η YSK έχει καταμετρήσει το 99,91% των ψήφων και ότι τα τελικά αποτελέσματα θα ανακοινωθούν σε 10 με 11 ημέρες.
Ο Ερντογάν φέρεται να συγκεντρώνει το 53,6% των ψήφων και ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) για την προεδρία, ο Μουχαρέμ Ιντζέ, το 30,8%, ενώ η συμμετοχή έφθασε το 88,1%.
Η λεγόμενη Λαϊκή Συμμαχία του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) και του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) εξασφάλισε τις περισσότερες έδρες στην τουρκική Βουλή, συγκεντρώνοντας το 53,6% των ψήφων. Το CHP συγκέντρωσε το 22,7% των ψήφων, το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) το 11,5% και το Καλό Κόμμα 10,1%. Κανένα από τα άλλα κόμματα δεν υπερέβη το όριο του 10% για να αναδείξει βουλευτές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
-
Τρεις στους τέσσερις Τούρκους στην Αυστρία ψήφισαν τον Ερντογάν
-
Το 65,8% των Τούρκων της Γερμανίας ψήφισε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
Το αποτέλεσμα των εκλογών επιβεβαιώνει ουσιαστικά τα ευρήματα των δημοσκόπων που είχαν σχεδόν όλοι επισημάνει την δυσκολία αυτοδυναμίας στη Βουλή και για μια ακόμη φορά δείχνει πόσο σοφή ήταν πολιτικά η απόφαση του Ερντογάν για εκλογές-εξπρές, όσο ακόμη οι επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού κατά των κούρδων στην Συρία και το Βόρειο Ιράκ είναι σε εξέλιξη.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι από τον πρώτο γύρο ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας με το νέο προεδρικό σύστημα. Η συμμαχία με το κόμμα του Ντεβλέτ Μπαχτσελί που έδωσε το έναυσμα των πρόωρων εκλογών, έφερε στον Ερντογάν τον θρίαμβο για την προεδρία με περίπου 52,4%, αλλά σύμφωνα με αναλυτές του κόστισε έδρες που ίσως θα του έδιναν αυτοδυναμία στη μεγάλη τουρκική Εθνοσυνέλευση. Τι θα την έκανε όμως χωρίς την προεδρία; Ακόμη και να την έπαιρνε στον δεύτερο γύρο θα το θεωρούσε αποτυχία και μάλλον για έναν ηγέτη σαν τον Ερντογάν θα ήταν.
Φυσικά το αποτέλεσμα αυτό διαμορφώθηκε χάρη στις ψήφους που δάνεισαν στο κουρδικό κόμμα, για να περάσει το όριο του 10%, ψηφοφόροι του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Ειδικότερα στην Κωνσταντινούπολη όπου το κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών αγγίζει το 12,6% ποσοστό που έχει πολύτιμη βαρύτητα γιατί μεταφράζεται σε μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων που του εξασφάλισαν την είσοδο στην Βουλή.
Το κουρδικό κόμμα περνώντας το φράγμα του 10% με 11,4%, εξασφαλίζει 67 έδρες και είναι το τρίτο κόμμα της βουλής. Ξεπερνάει το κόμμα του Μπαχτσελί το οποίο με 11,2% παίρνει μόλις 49 έδρες. Κι αυτό γιατί στις πόλεις της νοτιοανατολικής Τουρκίας οντότητα έχει μόνο το κόμμα του Ερντογάν και το Κουρδικό. Έτσι το 80% από τις έδρες του εξασφάλισε το κουρδικό κόμμα τις απέσπασε από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που από 350 και πλέον έδρες που θα έπαιρνε αν το κόμμα Δημοκρατίας των Λαών(κουρδικό) έμενε εκτός Βουλής, βρέθηκε με 293.
Ο υποψήφιος του Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP), ο Σελαχατίν Ντεμίρτας, αναγκάστηκε να κάνει προεκλογική εκστρατεία μέσα από το κελί της φυλακής· κατηγορούμενος για «τρομοκρατικές» δραστηριότητες, παραμένει προφυλακισμένος από το 2016.
Μολαταύτα, κατά τα ακόμη μη τελικά αποτελέσματα, ο Ντεμίρτας συγκέντρωσε το 8% των ψήφων, ενώ το κόμμα του κατάφερε να ξεπεράσει το 10% σε εθνικό επίπεδο, κάτι που του επιτρέπει να αναδείξει βουλευτές στο νέο τουρκικό κοινοβούλιο.
Η εικόνα στη βουλή σύμφωνα με τα ανεπίσημα τελικά αποτελέσματα στο 99.9 της επικράτειας διαμορφώνεται ως εξής:
Στο άλλο μέτωπο πρέπει να δούμε προσεκτικά τις εξελίξεις στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα. Ο υποψήφιος πρόεδρος Ιντζέ κατάφερε να πάρει 30,8%, ποσοστό που έχει να δει το κόμμα του εδώ και τριάντα χρόνια. Μάλιστα βρέθηκε περίπου 8 μονάδες πάνω από την σημερινή δυναμική του κόμματός του. Είναι λοιπόν φυσικό να περιμένουμε άμεσες εξελίξεις για διαδοχή του Κιλιτσντάρογλου. Φαίνεται πως η κίνηση του να ρίξει με την υποψηφιότητα τον εσωκομματικό του αντίπαλο, Μουχαρέμ Ιντζέ στη βορά όπως υποστήριξαν κάποιοι, έγινε μπούμερανγκ.
Το Καλό Κόμμα που αποσπάστηκε από το Εθνικιστικό Κίνημα υπό την ηγεσία της Μεράλ Άκσενερ έμεινα κάτω των προσδοκιών. Η ίδια κόλλησε στο 7,4% και βρέθηκε κάτω από τον φυλακισμένο Ντεμιρτάς που παίρνει 8,3 για τις προεδρικές και το κόμμα της περνά μόλις το όριο με 10,1%. Μάλιστα οι συσχετισμοί δείχνουν ότι δεν επηρέασε σχεδόν καθόλου το κόμμα του Μπαχτσελί που διατηρεί την δύναμη του σε σχέση με τις τελευταίες εκλογές. Πρόκειται για ένα ακόμη μικρό εθνικιστικό κόμμα.
Συνολικά όμως πρέπει να σημειωθεί ότι οι ψήφοι των εθνικιστών ανέρχονται πλέον αθροιστικά στο 22,3% κάτι που θα έχει επιρροή σε έναν πρόεδρο που θα αντλεί δύναμη από το εθνικιστικό κίνημα για να νομοθετεί στην βουλή.
Ο Ερντογάν, ο οποίος βασιλεύει στην Τουρκία εδώ και 15 χρόνια κι επανεξελέγη για νέα, πενταετή θητεία, πανηγύρισε τη νίκη του απευθυνόμενος τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα στους χιλιάδες συγκεντρωμένους οπαδούς του από το μπαλκόνι των κεντρικών γραφείων του ισλαμοσυντηρητικού κόμματός του στην Άγκυρα, υποσχόμενος να κάνει πράξη τις υποσχέσεις του.
«Ο νικητής αυτών των εκλογών είναι η δημοκρατία, είναι η λαϊκή βούληση. Ο νικητής αυτών των εκλογών είναι κάθε ένας από τα 81 εκατομμύρια συμπολίτες μας», υποστήριξε ο Ερντογάν, επευφημούμενος ηχηρά από τους υποστηρικτές του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK).
Ο Ερντογάν επέμεινε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να «απελευθερώνει εδάφη στη Συρία» ώστε οι «φιλοξενούμενοί μας»--οι σύροι πρόσφυγες--να μπορέσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους με ασφάλεια, ενώ διεμήνυσε επίσης ότι η Τουρκία θα δράσει πιο αποφασιστικά εναντίον των τρομοκρατικών οργανώσεων.
Η τουρκική εκλογική επιτροπή ανακοίνωσε τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα ότι ο Ερντογάν εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία των εγκύρων ψήφων, κάτι που του επιτρέπει να εκλεγεί από τον πρώτο γύρο, κατανικώντας την αντίσταση του υποψήφιου της αντιπολίτευσης Μουχαρέμ Ιντζέ.
Ο Ερντογάν έχει πλέον επιβληθεί ως ο πιο ισχυρός τούρκος ηγέτης μετά τον ιδρυτή της τουρκικής δημοκρατίας, τον Μουσταφά Κεμάλ. Μεταμόρφωσε την Τουρκία προωθώντας την εκτέλεση μεγάλων έργων υποδομής, επιτρέποντας πολύ πιο ελεύθερη έκφραση της ισλαμικής πίστης, και μετατρέποντας την Άγκυρα σε παίκτη-κλειδί στο διεθνές διπλωματικό σκηνικό.
Αλλά οι επικριτές του κατηγορούν τον 64χρονο «σουλτάνο» για αυταρχική παρέκκλιση, ειδικά μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, την οποία ακολούθησαν μαζικές εκκαθαρίσεις και συλλήψεις που σάρωσαν τους αντιπολιτευόμενους, τους αντιφρονούντες, τους δημοσιογράφους- και θορύβησαν την Ευρώπη.
Η νίκη του Ερντογάν στις εκλογές της Κυριακής εδραιώνει ακόμα περισσότερο την εξουσία του, έπειτα από αυτή την κρίσιμη αναμέτρηση που σηματοδότησε τη μετάβαση στο προεδρικό σύστημα. Ο πρόεδρος της χώρας συγκεντρώνει πλέον το σύνολο των εκτελεστικών εξουσιών, μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος που εγκρίθηκε στο δημοψήφισμα που διεξήχθη πέρυσι, παρότι με μικρή διαφορά.
Χιλιάδες οπαδοί του Ερντογάν είχαν συγκεντρωθεί χθες βράδυ γύρω από την προεδρική κατοικία στην Κωνσταντινούπολη, φωνάζοντας συνθήματα και ανεμίζοντας σημαίες. «Ξέρουμε 100% ότι θα κερδίσουμε», είπε ένας από αυτούς, ο Χαντάν Μποζτόι, που πήγε να γιορτάσει «τη νίκη» μαζί με την κόρη του. «Τα αποτελέσματα δεν θα αλλάξουν, τα τελευταία 16 χρόνια είναι πάντα ο Ερντογάν αυτός που νικάει. Τον υποστηρίζουμε ως έθνος», πρόσθεσε.
«Η νίκη του Ερντογάν είναι αναμφισβήτητα ένδειξη της μεγάλης του δημοφιλίας στο τουρκικό εκλογικό σώμα, ειδικά το πιο συντηρητικό κομμάτι του εκλογικού σώματος, στις αγροτικές περιοχές της Ανατολίας, και ένδειξη της ανθεκτικότητάς του απέναντι στην ενωμένη αντιπολίτευση», παρατήρησε η Ζανά Ζαμπούρ, μια τουρκολόγος του CERI/Sciences Po.
Μολονότι φρόντισε να έχει τις πιθανότητες με το μέρος του, προκηρύσσοντας τις πρόωρες εκλογές μεσούσης της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, έναν χρόνο πριν από την προγραμματισμένη διεξαγωγή τους, ο Ερντογάν βρέθηκε αντιμέτωπος κατά τη διάρκεια της εκστρατείας με ραγδαία επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης και σθεναρή αντίσταση από μέρους της αντιπολίτευσης.
Ο Ερντογάν παρουσιάζει το νέο, προεδρικό σύστημα ως απόλυτα απαραίτητη μεταρρύθμιση προκειμένου να αποκτήσει η Τουρκία σταθερή κυβέρνηση. Οι επικριτές του βλέπουν στην εκτελεστική προεδρία που θα αναλάβει την αντανάκλαση της βούλησής του να μονοπωλήσει την εξουσία. Με βάση το αναθεωρημένο Σύνταγμα της Τουρκίας, ο θώκος του πρωθυπουργού καταργείται, ενώ ο πρόεδρος θα μπορεί να κυβερνά με διατάγματα.
Η εκστρατεία σημαδεύτηκε από την πολύ άνιση κάλυψη των μέσων ενημέρωσης, στην οποία κυριάρχησε ο πρόεδρος Ερντογάν: κάθε ομιλία του αναμεταδιδόταν ολόκληρη από τα τηλεοπτικά δίκτυα.
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters, AFP
