Δεν είναι αλήθεια ότι η νέα συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ δεν έχει ένα ιδιαίτερο έργο να επιτελέσει και ότι αποτελεί απλή συνέχεια της προηγούμενης, όσον αφορά τις βασικές πολιτικές στοχεύσεις. Είναι η κυβέρνηση που έχει στόχο να διατηρήσει την ισορροπία ανάμεσα αφ’ ενός στο νέο κεντρικό αφήγημα της εξόδου από το μνημόνιο και αφ’ ετέρου στη συνέχιση της ίδιας ουσιαστικά πολιτικής της λιτότητας. Δηλαδή, με άλλα λόγια, να θρέψει τις –φρούδες– ελπίδες για βελτίωση της κατάστασης των λαϊκών τάξεων, χωρίς να πυροδοτήσει ένα κύμα διεκδίκησης πραγματικής βελτίωσης της θέσης τους.
Οι υποστηρικτές της πολιτικής τής λιτότητας (που είναι πολιτική βαθύτατα ταξική, αναδιανομής του πλούτου σε βάρος των λαϊκών τάξεων και διαιώνισης της συνεπαγόμενης εκμετάλλευσης υπό το λάβαρο της ανταγωνιστικότητας), αντιλαμβάνονται πως το επιχείρημα ότι τα μνημονιακά μέτρα ήταν σκληρά ή και άδικα μεν, πλην αναγκαία, και αποτελούν μονόδρομο, δεν πείθει πια παρά την μειοψηφία της κοινωνίας. Και ξέρουν ότι κανείς δεν μπορεί να κυβερνάει επ’ άπειρον στηριγμένος σε μειοψηφίες, όσο κι αν αδειάζει από περιεχόμενο τις δημοκρατικές διαδικασίες.
Επιχειρούν, λοιπόν, να διαμορφώσουν την εντύπωση ότι ήρθε η ώρα να διορθωθούν οι μεγάλες αδικίες, χωρίς όμως να θίξουν την ουσία της μνημονιακής πολιτικής. Και δεν το κάνουν μόνο για προεκλογικούς λόγους. Το έχουν ανάγκη σαν χαλί πάνω στο οποίο επιδιώκουν να στρώσουν τη νέα τους πολιτική εν όψει της ενδεχόμενης μικρής ανάκαμψης των οικονομικών δεικτών, η οποία, όμως, δεν θα μπορεί να έχει ορατό αντίκτυπο στη ζωή της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών.
Πρόκειται για έργο σύνθετο και πιο δύσκολο από το έργο της προηγούμενης κυβέρνησης, παρά την αντίθετη εκ πρώτης όψεως εντύπωση. Και σ’ αυτή τη συνθετότητα και τη δυσκολία οφείλεται η φαινομενική αντιφατικότητα που παρουσιάζει η σύνθεση της νέας συγκυβέρνησης: Ο οικονομικός πυρήνας της μένει αλώβητος παρά τις αλλαγές προσώπων (δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη επιβεβαίωση της συνέχειας από τη διαδοχή του κ. Στουρνάρα από τον κ. Χαρδούβελη), ενώ στα περιφερειακά υπουργεία γίνεται καταφανώς προσπάθεια να προβληθεί το «ευαίσθητο» πρόσωπο της λεγόμενης λαϊκής δεξιάς.
Οι εξ ιδεολογίας ή εκ της ταξικής θέσεως εραστές της αιώνιας λιτότητας (βλ. «Καθημερινή» 11/6) έχουν ήδη αρχίσει να εκδηλώνουν δημόσια την ανησυχία τους, μήπως σ’ αυτή την άσκηση ισορροπίας ξεφύγουν τελικά τα πράγματα. Είτε λόγω της εγγενούς, όπως πιστεύουν, τάσεις των κοινοβουλευτικών κομμάτων να υποχωρούν χάριν του βραχυπρόθεσμου πολιτικού οφέλους, είτε λόγω της αυξανόμενης πίεσης των λαϊκών διεκδικήσεων μέσα σε μια ατμόσφαιρα όπου κυριαρχεί η αίσθηση ότι «τα δύσκολα πέρασαν».
Στην πρώτη περίπτωση η ανησυχία τους είναι υπερβολική. Ο κ. Χαρδούβελης από την πρώτη κιόλας μέρα έσπευσε να δηλώσει ότι «καλή είναι η τρόικα, ιδίως όταν μας δίνει ένα μπούσουλα», αλλά πρέπει κι εμείς να έχουμε το δικό μας σχέδιο. Ο εστί μεθερμηνεύομενο: ό,τι κάνουμε, θα το κάνουμε στο πλαίσιο που μας όρισε η τρόικα.
Περί αυτού, άλλωστε, δεν άφησε αμφιβολία η έκθεση του ΔΝΤ, που δημοσιεύτηκε –κατά σύμπτωση…– την ημέρα του ανασχηματισμού, εξ αναβολής όπως θυμόμαστε. Η έκθεση, λοιπόν, υποχρεώνει σε προσγείωση τα επικοινωνιακά επιτελεία, υπενθυμίζοντας πόσα «προαπαιτούμενα» είναι ακόμα ανοιχτά και πόσα δισ. ευρώ χρειάζονται για την κάλυψη των δημοσιονομικών κενών τα επόμενα έτη. Και πόσα βάρη αναμένεται να προσθέσουν όλα αυτά στις ήδη υπερφορτωμένες πλάτες των λαϊκών τάξεων. Δεν αφήνει περιθώρια για την καλλιέργεια οποιασδήποτε ψευδαίσθησης ελάφρυνσης.
Στη δεύτερη περίπτωση, της αύξησης των πιέσεων του λαϊκού κινήματος, δικαιολογημένα θα έπρεπε να ανησυχούν, εφ’ όσον θα αναπτυσσόταν ένα ευρύ, ενωτικό διεκδικητικό κίνημα με στόχο την αποκατάσταση, αρχικά, των απωλειών που έχουν υποστεί τα λαϊκά στρώματα και τη βελτίωση της εξαιρετικά υποβαθμισμένης θέσης τους. Μόνο που αυτό είναι ζητούμενο, αν και θα όφειλε να αποτελεί κεντρικό στόχο των δυνάμεων που επικαλούνται την προάσπιση των συμφερόντων των λαϊκών τάξεων
