Ένα από τα χαρακτηριστικά του κόμματος της σύγχρονης Αριστεράς είναι να ξέρει πώς και τι συζητά. Μόνο έτσι μπορούν να αναδειχτούν οι συμφωνίες και διαφωνίες, ενδεχομένως και νέες προτάσεις, τις οποίες πρωτίστως έχουμε ανάγκη.
Έχω, λοιπόν, την πεποίθηση από τον μέχρι τώρα διάλογο για το 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ότι η πρόταση της απερχόμενης Κεντρικής Επιτροπής, δηλαδή οι Θέσεις, δεν έχει συζητηθεί. Στις συνεισφορές που έχουν μέχρι τώρα δημοσιευθεί απουσιάζουν οι αναφορές στο συγκεκριμένο κείμενο. Αν αυτό συνεχιστεί, δεν θα μπορέσουμε να βγάλουμε συμπεράσματα για το αν οι Θέσεις για το συνέδριο υιοθετούνται ή απορρίπτονται από τα κομματικά μέλη ή τουλάχιστον ποιες υιοθετούνται και ποιες απορρίπτονται, ποιες χρήζουν διόρθωσης και τροποποίησης. Αναρωτιέμαι μήπως η Επιτροπή των Θέσεων, της οποίας υπήρξα ενεργό μέλος, απέτυχε στον στόχο να προκαλέσει τον απαιτούμενο διάλογο διά του κειμένου που συνέταξε και προτείνει στο κόμμα.
Βασικά ερωτήματα που γεννώνται και απαιτούν συλλογικές απαντήσεις είναι: Ποιοι ήταν οι λόγοι που ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύθηκε από το όριο της εκλογικής επιβίωσης στους κυβερνητικούς θώκους; Ήταν λόγοι αντικειμενικοί, υποκειμενικοί ή συνδυασμός και των δύο; Γιατί οι πολίτες επέλεξαν το δικό μας κόμμα και όχι άλλο κόμμα ή κόμματα της Αριστεράς; Μήπως γιατί υπήρξαμε καλύτεροι «δημαγωγοί», όπως λένε οι αντίπαλοί μας, κυρίως τα πρώην κυβερνητικά κόμματα; Επέλεξαν οι πολίτες πρόγραμμα ή πρόσωπα και πόσο μέτρησε στην επιλογή τους το πρόσωπο του δικού μας ηγέτη έναντι των επιλογών των άλλων κομμάτων; Επειδή στην πολιτική καθοριστικό λόγο παίζει το λεγόμενο «timing», μήπως ο λόγος για τις εκλογικές μας νίκες, ιδιαίτερα για εκείνη του Ιανουαρίου 2015, ήταν ότι πήραμε τις σωστές αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή; Και ποιες ήταν αυτές οι αποφάσεις κατά κύριο λόγο; Πώς είχαν τοποθετηθεί στις αποφάσεις αυτές οι διάφορες συνιστώσες ή τάσεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ;
Τα προαναφερθέντα ερωτήματα αφορούν την περίοδο προτού ο ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει τις εκλογές και να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες. Από τον Ιανουάριο 2015 και ύστερα, υπάρχει νέα σειρά κρίσιμων ερωτημάτων γύρω από τη διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης και γενικότερα για τα πεπραγμένα της.
Επισήμανση πρώτη. Σε σχέση με τη μετά τον Ιανουάριο περίοδο, καλό θα είναι να μη γίνεται αυθαίρετος διαχωρισμός του κόμματος από την κυβέρνηση, αφού σε μεγάλο -αν όχι σε μέγιστο- βαθμό- κυβέρνηση ήταν το κόμμα, πρωθυπουργός ο πρόεδρός του και τα κορυφαία στελέχη του υπουργοί είτε ήταν μέλη της Κ.Ε., είτε βουλευτές. Απλό μέλος μεταξύ των υπουργών είναι μόνο ο σύντροφος Τρύφων Αλεξιάδης αν δεν κάνω λάθος. Άρα είναι λάθος να λέγεται ότι την περίοδο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ., το κόμμα έμεινε στο περιθώριο κ.λπ.
Επισήμανση δεύτερη. Καλό θα είναι να ξεφύγουμε από τον διαχωρισμό, που βέβαια έχει τις ιστορικές ρίζες του, ανάμεσα στην ηγεσία που υποχωρεί και στη βάση που έχει το αλάθητο και είναι ανυποχώρητη. Αντίληψη που εκφράστηκε και με την ακραία άποψη ότι η συμφωνία του Ιουλίου 2015, δηλαδή το τρίτο Μνημόνιο, ήταν «νέα Βάρκιζα»! Σε κόμματα σαν τον ΣΥΡΙΖΑ, που είναι ανοιχτά και δημοκρατικά μέχρι υπερβολής, τέτοιες αντιλήψεις δεν έχουν θέση.
Έχω συναίσθηση ότι έχω ήδη θέσει πολλά ερωτήματα. Ωστόσο, προσθέτω ακόμα μερικά. Ο απολογισμός της απερχόμενης Κ.Ε., δηλαδή της συλλογικής ηγεσίας του κόμματός μας, είναι θετικός; Η διάσπαση του Αυγούστου 2015 προκλήθηκε λόγω της επώδυνης συμφωνίας ή είχε προαναγγελθεί από τη στιγμή που υπήρχαν στρατηγικού και όχι τακτικού χαρακτήρα διαφορές, όπως η θέση της Ελλάδας στην Ευρωζώνη; Τι λέει ο λαός του ΣΥΡΙΖΑ, τα μέλη και οι φίλοι του, για το σήμερα και το αύριο της παράταξής μας; Τι για τις συμμαχίες, σημερινές και αυριανές; Τι για την Αριστερά του 21ου αιώνα που θέλουμε να εκπροσωπούμε στην Ελλάδα και διεθνώς;
Στο κείμενο των Θέσεων επιχειρούνται απαντήσεις -περισσότερο ή λιγότερο ικανοποιητικές- και σε τέτοια ερωτήματα. Ας το συζητήσουμε.
Τέλος, επειδή πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ δηλώνουμε μαρξιστές, παραπέμπω για τον εσωκομματικό μας διάλογο όχι σε τόμους, αλλά σε ένα εξαιρετικά περιεκτικό και συνάμα συναρπαστικό κείμενο του Μαρξ. Πρόκειται για το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», που πολύ αμφιβάλλω αν έχει διαβαστεί και μελετηθεί από τους σημερινούς κομμουνιστές. Μόνο ένα τσιτάτο: «Πολλοί φιλόσοφοι έχουν εξηγήσει τον κόσμο με τον έναν ή άλλο τρόπο. Το ζήτημα είναι να τον αλλάξεις». Αυτό καλούμαστε να κάνουμε κι εμείς, πρωτίστως για τη χώρα μας, επιλέγοντας τα σωστά βήματα και όχι αεροβατώντας.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ και της Επιτροπής Θέσεων
