Η συνέντευξη του προέδρου της Βουλής, Νίκου Βούτση, στην «Εποχή» και τη δημοσιογράφο, Ιωάννα Δρόσου:
Την προηγούμενη εβδομάδα είδαμε το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης να κατακρημνίζεται. Από τη θέση σας, ως προέδρου της Βουλής, γιατί πιστεύετε ότι φτάσαμε σε αυτό το σημείο;
Ο πολιτικός λόγος, σε διεθνές επίπεδο και στη χώρα μας, έχει υποβαθμιστεί, λόγω της κυριαρχίας της επικοινωνίας, της ατάκας και της πρόσκαιρης εντύπωσης στη ρητορική των κομμάτων. Ειδικότερα, θα έλεγα πως υπήρξε μια επιλογή, στο πλαίσιο του επικοινωνιακού και πολιτικού επιτελείου της Νέας Δημοκρατίας, από την οποία ευτυχώς βλέπω να απομακρύνεται τις τελευταίες μέρες ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να κάνουν πολιτική στη βάση της σκανδαλολογίας, της δολοφονίας χαρακτήρων, της διχαστικής λογικής. Και αυτό δεν είναι μόνο μία επικοινωνιακή –άκρως λαθεμένη, κατά τη γνώμη μου- επιλογή, αλλά μια επιλογή που σχετίζεται και με τον πολιτικό λόγο.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι είναι το επιστέγασμα μιας ακραίας τακτικής που ακολουθήθηκε το τελευταίο διάστημα, καθώς η κατολίσθηση αυτή ξεκίνησε με το Μακεδονικό και τη συμφωνία των Πρεσπών, όταν επιχειρήθηκε ο εναγκαλισμός προς την πλευρά της ακροδεξιάς. Επιπλέον, το ότι ξέφυγε και έφτασε σε αυτά τα όρια της ένδειας λόγου και επιχειρημάτων την προηγούμενη βδομάδα δείχνει την αμηχανία και τη νευρικότητα της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας σε κρίσιμα ζητήματα, λόγω των πολλαπλών διαψεύσεων.
Φυσικά αποκαλύπτεται ο απώτερος στόχος τους, που είναι να υποβαθμιστεί η προβολή του προγράμματός τους, το οποίο είναι σαφώς νεοφιλελεύθερο και έχει ενσωματώσει όσες από τις οικονομικές δεσμεύσεις προσπαθεί η παρούσα κυβέρνηση να άρει. Βεβαίως, επειδή η κοινή γνώμη δεν έκανε δεκτή αυτή την επιλογή, δηλαδή να γίνεται σπουδαιολόγηση υπαρκτών ή ανύπαρκτων ζητημάτων, νομίζω ότι η αξιωματική αντιπολίτευση ανέκρουσε πρύμναν και αυτό το θεωρώ θετικό.
Παρά τη σφοδρή κριτική κομμάτων της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τα μόνιμα μέτρα υπερψηφίστηκαν σχεδόν από το σύνολο της βουλής, με το ΚΚΕ να δηλώνει «παρών» στις 120 δόσεις και τη 13η σύνταξη. Πώς κρίνετε τη στάση τους;
Η αξιωματική αντιπολίτευση ήταν εξαιρετικά αμήχανη και αντιφατική. Όσον αφορά στο ΚΚΕ, πιστεύω πως ήταν μια επιλογή στα όρια του οδυνηρού. Είναι το μόνο κόμμα που σε αυτή την τετραετία στάθηκε σαφώς και ενιαία κατά των όποιων μνημονιακών δεσμεύσεων και θα περίμενε κανείς ότι θα έχει μια θετική επιρροή και δυναμική μέσα στην κοινωνία, η οποία δεν καταγράφεται. Θεώρησαν ότι η παρούσα κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να δώσει δια μιας όλα όσα έχασαν οι εργαζόμενοι. Κάτι τέτοιο είναι εκτός πλαισίου της Ε.Ε., αλλά και της αναδιάρθρωσης και εξυπηρέτησης του χρέους.
Είναι προφανές πως αυτή η επιλογή του ΚΚΕ ήταν σχεδόν αναγκαστική, επειδή είναι πολύ λάθος το αφήγημα που υιοθετεί, και γι’ αυτό δεν αγγίζει την κοινωνία και νομίζω ότι θα έχει και πολιτικές-εκλογικές επιπτώσεις, όπως θα συμβεί και με την άκρως αντίθετη στάση με τις αντιεθνικιστικές παραδόσεις και την οπτική της Αριστεράς, σε σχέση με το Μακεδονικό.
Από εκεί και πέρα, είναι φανερό πως καμία πολιτική δύναμη δεν πίστευε ότι η παρούσα κυβέρνηση θα πετύχει στον κεντρικό στόχο, δηλαδή να βγούμε από το μνημόνιο και η κοινωνία να ανορθώνεται σταθερά, βήμα με το βήμα, και να υπάρχουν οι δυνατότητες σε κρίσιμους δείκτες (ανεργία, εισόδημα, κατώτερος μισθός, φοροελαφρύνσεις κ.λπ.) για άμεσες βελτιώσεις, σε σχέση με το πολύ βαρύ καθεστώς των τριών μνημονίων.
Ακόμα κι εγώ έχω αιφνιδιαστεί θετικά, από το πόσο καλά πήγαν τα βήματα της ελληνικής οικονομίας και πώς μέσα στο διεθνές περιβάλλον έγινε δυνατό να βγούμε δύο φορές στις αγορές, με χαμηλά επιτόκια, και άρα να εμπεδωθεί η άποψη και η αυτοπεποίθηση της ελληνικής κυβέρνησης ότι μπορεί να προχωρήσει σε διάθεση των πλεονασμάτων, προ της ώρας τους, που ήταν τον Δεκέμβρη. Είναι, λοιπόν, ένας θετικός αιφνιδιασμός για τη χώρα και μια διαφορετική πρακτική σε σχέση με το παρελθόν, που στο τέλος της περιόδου κάθε κυβερνητικής θητείας έλεγαν οι αντίπαλοι ότι έμενε καμένη γη. Τώρα υπάρχει ένα πολύ ισχυρό «μαξιλάρι» που θωρακίζει τη χώρα.
Σε μία βδομάδα είναι οι αυτοδιοικητικές και ευρωπαϊκές εκλογές. Ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε πως «η κάλπη των ευρωεκλογών είναι εθνική κάλπη», στάση που φαίνεται να υποστηρίζεται από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων, αφού η προεκλογική καμπάνια –ακόμα και του ΣΥΡΙΖΑ- δεν έχει ούτε μία αναφορά στις ευρωεκλογές, ενώ η συζήτηση στα πάνελ περιστρέφεται αποκλειστικά σε όσα κάνει ή δεν κάνει η ελληνική κυβέρνηση.
Ελπίζω αυτό, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τον ΣΥΡΙΖΑ και την προοδευτική συμμαχία, να τροποποιηθεί στις κεντρικές ομιλίες του πρωθυπουργού και στις τοποθετήσεις των στελεχών, διότι πραγματικά είμαστε ο μόνος χώρος που έχει πρωταγωνιστήσει στη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης και στην αναζήτηση εναλλακτικών και νέων συσχετισμών, ώστε να απαντηθούν με προοδευτικό πρόσημο τα μεγάλα αδιέξοδα της Ε.Ε.
Όπως, λοιπόν, κατάφερε ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση να σύρουν τον Κ. Μητσοτάκη να παρουσιάσει τις πτυχές του προγράμματός του και να γίνεται μια –έστω και ακραία- αντιπαράθεση, νομίζω ότι επιβάλλεται η συζήτηση να στραφεί στις ευρωεκλογές, κίνηση που άλλωστε πιστεύω ότι θα αποδώσει, κοινωνικά και πολιτικά, διότι οποιαδήποτε εξέλιξη στη χώρα μας, εξαρτάται σε μέγιστο βαθμό από το μεγάλο κάδρο, από τις εξελίξεις στην Ε.Ε. και την Ευρώπη.
Ποιο είναι το κλίμα που εισπράττετε από τη συζήτηση με τον κόσμο και τις ανοιχτές προεκλογικές συγκεντρώσεις;
Είναι πάρα πολύ θετικό. Έχω μια τεκμηριωμένη αισιοδοξία, βάσει του ότι μπήκαν –έστω και καθυστερημένα- στο προσκήνιο λαϊκές μάζες, οι πολλοί, όσοι ήταν στους κατώτερους ορόφους του ασανσέρ που η πολυετής κρίση οδήγησε τον κόσμο.
Το λαϊκό ρεύμα που διαμορφώνεται θεωρείτε ότι είναι αποτέλεσμα της κυβερνητικής πολιτικής ή της στρατηγικής που ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία και την οποία απορρίπτει ο κόσμος;
Συνδυασμός και των δύο, για να είμαστε ειλικρινείς. Τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση, σε ένα βαθμό έχουν αποτυπωθεί, αλλά δεν έχουν ακόμα αποδώσει, ώστε να διαμορφώσουν μια συνείδηση καλύτερου μέλλοντος και νέας σελίδας για τα λαϊκά στρώματα. Κινούνται ακόμα στο επίπεδο της ρεαλιστικής προσδοκίας και στο επίπεδο της πρώτης κατανόησης ότι υπάρχουν δύο πολύ διαφορετικές στρατηγικές για την Ελλάδα μετά τα μνημόνια και μετά την κρίση. Εάν δεν υπήρχε αυτή η «χορηγία» από μέρους της Νέας Δημοκρατίας, ύστερα από την έκθεση του άκρως νεοφιλελεύθερου προγράμματός της, θα ήμουν λιγότερο αισιόδοξος.
Πρόκειται για μία διπλή ανατροφοδοτούμενη συνειδητοποίηση. Ότι αφενός γίνονται βήματα από τον προοδευτικό πόλο και αφετέρου πως η εναλλακτική είναι άκρως προβληματική για την κοινωνία.
Ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε σε συνέντευξή του πως «δεν υπάρχει περίπτωση ούτε μία στο εκατομμύριο να κερδίσει τις εθνικές εκλογές ο Κυριάκος Μητσοτάκης». Από πού προκύπτει τόση σιγουριά;
Ακόμα και αν το είπε για δημιουργία μιας θετικής εντύπωσης και μιας δυναμικής, μέρα με τη μέρα που περνάει φαίνεται ότι ρεαλιστικά θα δικαιωθεί.
Οι τάσεις που διαμορφώνονται φαίνεται να διαψεύδουν όσους εισηγούνταν να γίνουν εκλογές ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές. Τι άλλαξε;
Είχα και εγώ αυτή την άποψη πριν το κλείσιμο της τέταρτης αξιολόγησης, ώστε να αντιμετωπίσουμε τη στρατηγική των διαδοχικών παρενθέσεων. Εκείνη η άποψη, όμως, βασιζόταν σε μία προϋπόθεση, ότι δηλαδή θα ήταν δυνατόν αρκετά νωρίτερα να είχε δρομολογηθεί και αποτυπωθεί στη συνείδηση του κόσμου η επίδραση μίας σειράς θετικών οικονομικών μέτρων.
Αυτό, όπως εξήγησε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, αποδεικνύοντας πόσο άσφαιρη είναι η επιχειρηματολογία της αντιπολίτευσης, μπόρεσε να γίνει τώρα που βγήκαν τα τελικά στοιχεία της Eurostat, τα οποία μας αφήνουν το δημοσιονομικό χώρο. Επίσης δεν λάμβανε υπόψη την απίστευτη πίεση που δεχτήκαμε στην αντιπαράθεση για τις Πρέσπες. Το τετράμηνο που μεσολάβησε κάναμε τη συνταγματική αναθεώρηση, τη συμφωνία των Πρεσπών, βάλαμε μπροστά τη ρηματική διακοίνωση για τις γερμανικές αποζημιώσεις, βγήκαμε στις αγορές… έγιναν όλα όσα έπρεπε να γίνουν και είχαμε δεσμευτεί.
Είναι σαφές ότι δεν θα έπρεπε να κινηθούμε πέραν του στόχου του Οκτωβρίου, φέρνοντας τις εθνικές εκλογές νωρίτερα, διότι υπάρχουν αγκάθια, τα οποία μπορούν πολύ εύκολα να παραμεριστούν και ο κόσμος να κατανοήσει τη διαφορά, τον κοινωνικό χαρακτήρα και την ελπίδα που φέρνει η προοπτική της Αριστεράς.
Το σενάριο των πρόωρων εκλογών, πάντως, γράφεται καθημερινά. Το αποτέλεσμα της Κυριακής θα κρίνει την επίσπευσή τους ή όχι;
Παραμένω απολύτως στη δέσμευση του πρωθυπουργού για εκλογές τον Οκτώβρη. Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα της Κυριακής, συνυπολογίζοντας και συνεξετάζοντας και τα αποτελέσματα στις περιφέρειες και τους μεγάλους δήμους, θα αποτυπώσει έναν πολιτικό χάρτη που θα είναι τομή στις εξελίξεις. Με αυτήν την έννοια, προφανώς οι προσεχείς εξελίξεις –χωρίς όμως να αφορά την ημερομηνία των εκλογών- θα επηρεαστούν καταλυτικά από το εκλογικό αποτέλεσμα.
Πρόσφατα εγκαινιάσατε τη μόνιμη ελληνική έκθεση στο Άουσβιτς, που χαρακτηρίσατε "λιθαράκι κατά του φασισμού, υπέρ της ειρήνης και της συνύπαρξης". Γιατί τώρα, ύστερα από τόσα χρόνια από το Ολοκαύτωμα;
Είναι η τελευταία από τις τρεις δεσμεύσεις –προηγήθηκαν ο φάκελος της Κύπρου και η επιτροπή για τις γερμανικές αποζημιώσεις- που αναλάβαμε ως προεδρία της βουλής και ως κυβέρνηση να υλοποιήσουμε. Το Άουσβιτς καταδεικνύει απολύτως την ανεπάρκεια και την έλλειψη πραγματικής πολιτικής ευθύνης, ως προς το ηθικό και ιστορικό χρέος της χώρας. Ήταν για εμάς σοκαριστικό να βλέπουμε στην είσοδο του Άουσβιτς την μπρούτζινη πλακέτα με την αναφορά σε 46 χώρες που έχουν ήδη μουσείο, μνημείο ή έκθεση μέσα στα μπλοκ των κρατουμένων και να λείπει η χώρα μας που είναι η υπ’ αριθμόν ένα σε ποσοστό θυμάτων, κατ’ αναλογία πληθυσμού.
Και σίγουρα κάποιοι πρέπει να αναρωτηθούν γιατί υπήρξε αυτή η προσπάθεια για λήθη και αν αυτό βοήθησε σε τίποτα τη χώρα. Βγαίνοντας από την κρίση, το να αναμετρηθούμε ξανά -και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας- με την ιστορική διαδρομή της χώρας μας, με το κυρίαρχο αφήγημα, είναι κάτι που είναι οργανικό μέρος της εναλλακτικής πρότασης της Αριστεράς σε αυτή τη διαμάχη και έχει και ευρωπαϊκή διάσταση, διότι βλέπουμε τι πιέσεις υπάρχουν σε κλίμακα Ευρώπης για την αναθεώρηση της ιστορίας του αιματηρού και μεγάλου 20ού αιώνα.
