Η ομιλία του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Παρασκευόπουλου:

Το άκουσμα των ομιλητών μέχρι τώρα δημιουργεί την εντύπωση ότι υπάρχει μια γενική συμφωνία για τους στόχους και μια διαφωνία, μάλλον, ως προς τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να τους επιτύχουμε.

Και αναφέρομαι σε συμφωνία ως προς τους γενικούς στόχους επειδή, βεβαίως, άλλες ευρωπαϊκές χώρες αποδίδουν έμφαση στην ανάγκη της αλληλεγγύης, άλλες χώρες στις εθνικές ανάγκες, αλλά όλες οι χώρες συμφωνούν για την ανάγκη να υπάρχει μια χρυσή τομή και να υπάρχει μία διεθνής συνεννόηση σε αυτό το πεδίο.

Πρέπει να προσθέσω ότι πάντως, παρά το γεγονός ότι η πυκνότητα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη διαφέρει κατά χρονικές περιόδους, καταγράφεται στον ευρύτερο χρονικό ορίζοντα ένας σταθερός ρυθμός μετακινήσεων, γεγονός που καταρρίπτει τον ισχυρισμό, ότι η ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων μπορεί να αποτρέψει την είσοδο1 .

Οπως είναι γνωστό, μετά το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου και την εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, στο σύνολό της η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει μετακινούμενους πληθυσμούς, που αντικειμενικά δεν μπορούν να επιστραφούν στις χώρες καταγωγής τους, και να τους δεχτεί με όρους ένταξης και όχι αποκλεισμού σε στρατόπεδα, που δημιουργούνται στα σύνορα της ΕΕ2. Η μετακίνησή τους θα πρέπει να γίνεται, όπως προβλέπει άλλωστε ήδη και η Συνθήκη της Λισαβώνας του 2009, με όρους ασφάλειας.

Σχετικά με την ενσωμάτωση των μεταναστών στην Ελλάδα έχουν προβλεφθεί νομοθετικά τα εξής:

Α. Η υγειονομική κάλυψη όλων των ανασφάλιστων αλλοδαπών

Β. Η νόμιμη απασχόληση όλων των διαμενόντων μεταναστών στην αγροτική οικονομία

Γ. η ίση μεταχείριση εργαζομένων, κατόχων άδειας διαμονής και εποχικά εργαζομένων με τους ημεδαπούς σε ό,τι αφορά στις συνθήκες εργασίας.

Βεβαίως σε ό,τι αφορά στη μετεγκατάσταση ο ευρωπαϊκός μηχανισμός ανακατανομής των προσφύγων αποτελεί το σημαντικό εργαλείο, το οποίο είναι προϋπόθεση της ομαλής υποδοχής των μεταναστών. Είναι δεδομένο και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι για τους παραπάνω πληθυσμούς δεν μπορεί να εφαρμοστεί διοικητική κράτηση, καθώς δεν δικαιολογείται κατά την ΕΣΔΑ η στέρηση της ελευθερίας τους για σημαντικό χρονικό διάστημα3.

Μέχρι σήμερα η μετεγκατάσταση γινόταν με κριτήρια την ευαλωτότητα, τους οικογενειακούς δεσμούς και τις γλωσσικές δεξιότητες4. Σημειώνεται, βεβαίως, ότι αυτό έχει αλλάξει μετά την 20ή Μαρτίου 2016, με βάση την Κοινή Δήλωση ΕΕ- Τουρκίας.

Το γεγονός είναι ότι εμφανίζεται μια σημαντική απόκλιση μεταξύ των αιτημάτων μετεγκατάστασης που υποβάλλονται και των θέσεων που πραγματικά κάλυψαν τα κράτη μέλη. Ζωτικής σημασίας όλα τα κράτη μέλη καθώς και εκείνα που δεν έχουν καλύψει πλήρως την κατανομή που τους αναλογεί, να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων υποψηφίων5 .

Αυτό βέβαια, οπωσδήποτε αφορά και την εξαγγελία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του νέου προγράμματος μετεγκατάστασης 50.000 προσφύγων από χώρες της Αφρικής.

Η αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου είναι μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη θεσμοθέτησης ενός μόνιμου μηχανισμού μετεγκατάστασης, ο οποίος θα συμβάλλει α. στη δικαιότερη κατανομή του βάρους ανάμεσα στα κράτη μέλη β. στην απλούστευση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών γ. στην ασφάλεια.

Σε συνδυασμό με την παροχή επαρκούς πληροφόρησης προς τους αιτούντες άσυλο, αυτή η μεταρρύθμιση θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για τους ανθρώπους αυτούς να συνεργαστούν με τις αρμόδιες αρχές και να μην εναποθέσουν την τύχη τους στα χέρια των δικτύων λαθρεμπόρων.

Κρίσιμη παράμετρος για τις προοπτικές της μετεγκατάστασης είναι η ανάγκη της οικογενειακής επανένωσης των μεταναστών, την οποία άλλωστε υπενθυμίζει και η εκτελεστική επιτροπή της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες.

Σε ό,τι αφορά τις εθνικές ενταξιακές προσπάθειες γίνονται στα πεδία:

• της στέγασης όπου οι σχετικές υπηρεσίες παρέχονται κυρίως σε κέντρα φιλοξενίας ή σε διαμερίσματα,

• της υγείας, όπου υπάρχει κάλυψη είτε πλήρης, των αναγνωρισμένων προσφύγων και των αιτούντων άσυλο, είτε περιορισμένη, όσων δεν έχουν υποβάλλει αίτημα ασύλου ή οι μετανάστες που έχουν εκπέσει από τη νομιμότητα,

• της εκπαίδευσης, όπου έχουν γίνει σημαντικά βήματα δεδομένου ότι υπάρχει η δυνατότητα για τα προσφυγόπουλα να εγγράφονται στο κανονικό σχολικό πρόγραμμα ή σε Δομές Υποδοχής και Εκπαίδευσης που έχουν δημιουργηθεί για παιδιά, μέχρι να μπορέσουν να εισαχθούν στο κανονικό πρόγραμμα6 .

Η διαμόρφωση μιας κοινής πολιτικής, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ασφαλή μετακίνηση μέσω μηχανισμών ανακατανομής των προσφύγων στις χώρες της Ευρώπης, αποτελεί ζήτημα καίριο και ανοικτό.

Δυστυχώς και σήμερα υπάρχουν κράτη μέλη που συνεχίζουν να έχουν επιφυλάξεις για τους τρόπους που μπορεί να επιτευχθεί, κάθε κοινή πολιτική, όμως, εκ των πραγμάτων, ακόμα και αν επιζητήσει συμβιβασμούς μεταξύ των εθνικών πρακτικών, συνιστά ταυτόχρονα και έμπρακτη μορφή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.