Ένα πολύ σημαντικό και αναγκαίο νομοσχέδιο συζητείται σήμερα στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, το οποίο εκσυγχρονίζει, αναβαθμίζει και ρυθμίζει τρεις βασικές δραστηριότητες αρμοδιότητας του Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
- θεσμοθετεί το πλαίσιο διαχείρισης της γεωθερμικής ενέργειας της χώρας μας
- θεσμοθετεί το νομοθετικό πλαίσιο για τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό των Δικτύων Διανομής Φυσικού Αερίου
- αναβαθμίζει το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) σε Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ),
- ενώ παράλληλα, ρυθμίζει κάποια επιμέρους ζητήματα του Υπουργείου Περιβάλλοντος που αφορούν σε χωροταξικά, πολεοδομικά και ενεργειακά ζητήματα.
Η Νατάσα Γκαρά, ως εισηγήτρια του νομοσχεδίου από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, παρουσίασε συνοπτικά τις κεντρικές και σημαντικότερες διατάξεις του σχεδίου νόμου αλλά κυρίως υπογράμμισε την αξιοποίηση του μεγάλου πλεονεκτήματος της χώρας μας, που ονομάζεται γεωθερμία, η οποία μπορεί να συμβάλει δυναμικά στη δημιουργία πυρήνων οικονομικής δραστηριότητας, στην εξοικονόμηση κονδυλίων για την παραγωγή ενέργειας, και στη μείωση του ενεργειακού κόστους στον πρωτογενή τομέα.
Σε γενικό πλαίσιο το νομοσχέδιο αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό και στην απλούστευση των διαδικασιών έκδοσης αδειών για την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων ώστε να δοθεί μια νέα σε μεγάλα ενεργειακά έργα και κυρίως στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των γεωθερμικών πεδίων αποτελεί στη δική μας περιοχή το Γεωθερμικό πεδίο στο Αρίστηνο Τραϊανούπολης του Δήμου Αλεξανδρούπολης, και για τον λόγο αυτόν η κα. Γκαρά έκανε ειδική αναφορά κατά την εισήγησή της, σημειώνοντας πως " το συγκεκριμένο έργο αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τα πολλαπλά οφέλη που επιφέρει ένα γεωθερμικό πεδίο σε μια τοπική κοινωνία.
Η αξιοποίηση του πεδίου αφορά στην τοπική ανάπτυξη και θα αξιοποίηθεί από τον Δήμο Αλεξανδρούπολης για τη θέρμανση όλων των Δημοτικών κτιρίων, για θέρμανση ή άλλη ενεργειακή χρήση από του ντόπιους κατοίκους, τους αγρότες, διάφορες ομάδες παραγωγών και τοπικούς επιχειρηματίες με δίκτυα που θα αναπτύσσονται και σε τρεις αγροτικές περιοχές.
Η αγαστή συνεργασία, μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της αντιδημαρχίας ενέργειας, απέφερε καρπούς στην εν λόγω περίπτωση και οφείλω να αναφέρω πως για «πρώτη» φορά στη χώρα μας επιτεύχθηκαν κόντρα στην τεράστια γραφειοκρατία όλες τις αδειοδοτικές διαδικασίες για τη διανομή θερμικής ενέργειας, οι εγκρίσεις, οι νέες βαθιές γεωθερμικές γεωτρήσεις, οι έρευνες νέων υλικών σωληνώσεων και ειδικών αντλιών υψηλών θερμοκρασιών.
Εκτός αυτού, σημειώνεται επίσης, πως ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη και μια νέα Γεωθερμική γεώτρηση προς αναζήτηση ποσοτήτων γεωθερμικών ρευστών, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για τηλεθέρμανση των κατοίκων στους οικισμούς της Άνθειας – Αριστείνου, Λουτρού, Δωρικού – Αετοχωρίου και Αγνάντιας με οφελούμενους περίπου 3000 κατοίκους.
Όπως αντιλαμβανόμαστε, τα οφέλη, τόσο για τις τοπικές κοινωνίες, όσο και για την οικονομία, είναι τεράστια από την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων, και το παρόν σχέδιο νόμου έρχεται να δημιουργήσει ένα πιο ευέλικτο θεσμικό πλαίσιο στον τομέα του ενεργειακού μετασχηματισού της χώρας. "
Η συζήτηση του νομοσχεδίου πρόκειται να ολοκληρωθεί άμεσα και αναμένεται να εισαχθεί προς ψήφιση την ερχόμενη Πέμπτη 04 Μαρτίου. Είναι κοινώς αποδεκτό πως οι διατάξεις του παρόντος σχέδιο νόμου για τη γεωθερμία αναμένεται εδώ και πολύ καιρό από όσους ασχολούνται με τις Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως όμως αποτελεί για εμάς σημείο αναφοράς, καθώς πρόκειται να βελτιώσει και να αναδείξει τις ενεργειακές δυνατότητες της περιοχής μας.
Το Γραφείο Τύπου
*Ακολουθεί ολόκληρη η εισήγηση
Εισήγηση 1η επιτροπή
"Έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ιδιοκτησιακός διαχωρισμός δικτύων διανομής φυσικού αερίου και άλλες διατάξεις"
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ένα πολύ σημαντικό, αναγκαίο θα έλεγα, νομοσχέδιο καλούμαστε να συζητήσουμε σήμερα, το οποίο εκσυγχρονίζει, αναβαθμίζει και ρυθμίζει 3 βασικές δραστηριότητες αρμοδιότητας του Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
- θεσμοθετεί το πλαίσιο διαχείρισης της γεωθερμικής ενέργειας της χώρας μας
- θεσμοθετεί το νομοθετικό πλαίσιο για τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό των Δικτύων Διανομής Φυσικού Αερίου
- αναβαθμίζει το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) σε Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ),
- ενώ παράλληλα, ρυθμίζει κάποια επιμέρους ζητήματα του Υπουργείου Περιβάλλοντος που αφορούν σε χωροταξικά, πολεοδομικά και ενεργειακά ζητήματα.
Είναι κοινώς αποδεκτό πως οι διατάξεις του παρόντος σχέδιο νόμου για τη γεωθερμία αναμένεται εδώ και πολύ καιρό από όσους ασχολούνται με τις Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων, δυστυχώς έχει καταγράψει κακό παρελθόν στην Ελλάδα, όπου ατυχείς ενέργειες δημιούργησαν ένα δυσκίνητο θεσμικό πλαίσιο, με αποτέλεσμα να μην έχουν αξιοποιηθεί στο έπακρο οι δυνατότητες και τα οφέλη αξιοποίησης της γεωθερμίας, κυρίως σε λαϊκές οικίες ή και ολόκληρους οικισμούς.
Έχουμε επισημάνει πολλές φορές ότι η αειφόρος ανάπτυξη, η σύγχρονη προσσέγγιση χρήσης της τεχνολογίας παράλληλα με την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και η αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών της χώρας, βρίσκονται σε προτεραιότητα στον πολιτικό μας σχεδιασμό.
Ήδη έχουν γίνει αρκετές ενέργειες βελτίωσης, τόσο σε νομοθετικό και θεσμικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο επενδύσεων ή συνεργασιών, αλλάζοντας όχι μόνο τον ενεργειακό χάρτη της χώρας, αλλά και την αυξημένη αξιοποίηση των Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, το παρόν νομοσχέδιο έρχεται να εκσυγχρονίσει ή να προσθέσει αναγκαίες διατάξεις, προκειμένου να ξεμπλοκάρουμε ή να δώσουμε ώθηση σε μεγάλα ενεργειακά έργα.
Καθώς το νομοσχέδιο έχει αρκετές διατάξεις που αφορούν σε 3 διαφορετικά πεδία, θα προσπαθήσω συνοπτικά να παρουσιάσω τα κεντρικά και σημαντικότερα σημεία του.
Στο πρώτο μέρος του νομοσχεδίου εκσυγχρονίζεται το θεσμικό πλαίσιο για τη γεωθερμική ενέργεια, λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς πρακτικές, ενώ θεσπίζονται αυστηροί κανόνες, ώστε να αποτραπούν οι αρνητικές εμπειρίες προηγούμενων ετών. Δυστυχώς, στη χώρα μας προηγούμενες κακές πρακτικές έχουν θέσει πολλές φορές την αξιοποίηση των ΑΠΕ υπό αμφισβήτηση.
Για αυτό το λόγο θεωρούμε αναγκαίο να επαναφέρουμε στο προσκήνιο το μεγάλο αυτό πλεονέκτημα της χώρας μας, που ονομάζεται γεωθερμία, ώστε να συμβάλει δυναμικά στη δημιουργία πυρήνων οικονομικής δραστηριότητας, στην εξοικονόμηση κονδυλίων για την παραγωγή ενέργειας, και στη μείωση του ενεργειακού κόστους στον πρωτογενή τομέα.
Σε ένα γενικό πλαίσιο, το νομοσχέδιο αποσκοπεί στην απλούστευση των διαδικασιών έκδοσης αδειών για την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων και τη μείωση της γραφειοκρατίας πάντα σε ένα πλαίσιο σχεδίου αειφόρου και κοινωνικής ανάπτυξης της εκάστοτε περιοχής, οι οποία θα είναι σε θέση να καλύψει μια σειρά από τις ενεργειακές της ανάγκες, εξασφαλίζοντας έτσι την ενεργειακή αυτονομία της.
Συγκεκριμένα, στο νομοσχέδιο:
1. γίνεται πιο απλή η κατηγοριοποίηση των γεωθερμικών πεδίων, δίνοντας παράλληλα έμφαση στην ανάπτυξη των πεδίων με θερμοκρασία έως 90 βαθμών Κελσίου. Τα γεωθερμικά πεδία θα διακρίνονται σε τοπικού ενδιαφέροντος (30-90°C) και εθνικού ενδιαφέροντος (άνω των 90°C).
- αυξάνεται η ελάχιστη θερμοκρασία καθορισμού γεωθερμικού δυναμικού κατά 5°C, δηλαδή από τους 25°C αναπροσαρμόζεται στους 30°C, παρέχοντας τη δυνατότητα αξιοποίησης αρκετών αγροτικών γεωτρήσεων για άρδευση. Επιπλέον, θεσμοθετείται η σύσταση Επιτροπών Αντιμετώπισης Προβλημάτων, με σκοπό την εξέταση σχετικών προκλήσεων.
3. Στα εθνικού ενδιαφέροντος γεωθερμικά πεδία (άνω των 90°C), η αρμοδιότητα προκήρυξης διαγωνισμού και σύναψης σύμβασης μίσθωσης ανήκει στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στον αντίποδα, ως φορέας διαχείρισης των τοπικών γεωθερμικών πεδίων ορίζεται η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση, αναλαμβάνοντας ρυθμιστικό και συντονιστικό ρόλο σε ό,τι αφορά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας για την παραχώρηση δικαιώματος μίσθωσης στους ενδιαφερόμενους
4. στα τοπικού ενδιαφέροντος πεδία, η διαδικασία διαγωνισμού προκαλείται πλέον με αίτηση του ενδιαφερομένου και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση προχωρεί σε δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, διάρκειας 30 ημερών, από την ημέρα που εκδηλώνεται ενδιαφέρον, παραλείποντας έτσι τη χρονοβόρα διαδικασία χαρακτηρισμού της περιοχής γεωθερμικού ενδιαφέροντος από το ΙΓΜΕ, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά και τη διακριτική ευχέρεια που είχε η Αποκεντρωμένη για το χρόνο έκδοσης της δημόσιας πρόσκλησης.
5. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στη διαχείριση των γεωθερμικών πεδίων, που πλέον ορίζεται ως το σύνολο των δραστηριοτήτων που ρυθμίζουν την εκμετάλλευση του γεωθερμικού ρευστού από τα υπόγεια γεωθερμικά συστήματα, με σκοπό τη βιώσιμη, ορθολογική και ολοκληρωμένη αξιοποίησή του και αναφέρεται στο σύνολο του πεδίου
6. θεσπίζονται ανταποδοτικά οφέλη, από τα μισθώματα, για τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες αναπτύσσεται η γεωθερμία. Ορίζεται ότι ποσοστό 10% του ποσού των ετήσιων αναλογικών μισθωμάτων θα διατίθεται στους δήμους. Επίσης, σε περίπτωση που η μίσθωση του δικαιώματος εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού πραγματοποιείται για την κάλυψη θερμικών αναγκών σχολείων, κέντρων υγείας και νοσοκομείων, δεν υφίσταται υποχρέωση προσκόμισης εγγυητικής επιστολή ούτε και καταβολή μισθώματος.
7. Την παρακολούθηση και τον έλεγχο σε επιστημονικό επίπεδο σε όλα τα γεωθερμικά πεδία της χώρας αναλαμβάνει η νεοσύστατη Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), στο οποίο θα αναφερθώ παρακάτω. Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις πέραν της ΕΑΓΜΕ, μπορούν να επιλέξουν επιστημονικούς συμβούλους από οποιοδήποτε επιστημονικό, ερευνητικό ή ακαδημαϊκό φορέα, ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ, είτε ακόμη και μεμονωμένους επιστήμονες προκειμένου να τις βοηθηθούν στο έργο τους.
8. συστήνεται το Εθνικό Μητρώο Σημείων Αξιοποίησης Γεωθερμίας και το Εθνικό Μητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Γεωθερμικών Σημείων, όπως και οι αντίστοιχες διαδικτυακές τους πύλες για τον καλύτερο έλεγχο και παρακολούθηση τόσο του συνόλου των γεωτρήσεων και των εγκαταστάσεων άντλησης, όσο και του συνόλου των θερμών πηγών της χώρας.
Αυτά τα γεωθερμικά πεδία μπορούν να καλύψουν μια σειρά από ενεργειακές ανάγκες (π.χ. θέρμανση ιχθυοκαλλιεργειών, θέρμανση θερμοκηπιακών καλλιεργειών, ξήρανση αγροτικών προϊόντων, θέρμανση και ψύξη κατοικιών, αφαλάτωση νερού, θέρμανση κολυμβητηρίων, λειτουργία λουτροθεραπευτικών εγκαταστάσεων) και να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή αυτονομία των περιοχών.
Είναι ευρέως αποδεκτό πως η αξιοποίηση της γεωθερμίας μπορεί να συμβάλει σημαντικά και ποικιλοτρόπως στην οικονομική ανάπτυξη ευρύτερων περιοχών και στη δημιουργία πυρήνων οικονομικής δραστηριότητας με σημαντικό όφελος στις τοπικές κοινωνίες και ειδικότερα της υπαίθρου.
Έως σήμερα, σε 30 περιοχές σε όλη τη χώρα έχουν εντοπιστεί γεωθερμικά πεδία, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για άμεσες χρήσεις, σε διάφορους παραγωγικούς τομείς. Ωστόσο, σήμερα αξιοποιείται μόνο ένα μικρό μέρος του διαθέσιμου δυναμικού, κυρίως για ιαματικό τουρισμό, εξαιτίας των εμποδίων που θέτει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.
Μια από αυτές τις 30 περιοχές όπου έχει προχωρήσει το έργο αξιοποίησης της γεωθερμίας, παρά τις δυσκολίες και τους περιορισμούς, είναι το Γεωθερμικό πεδίο στο Αρίστηνο Τραϊανούπολης του Δήμου Αλεξανδρούπολης. Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τα πολλαπλά οφέλη που επιφέρει ένα γεωθερμικό πεδίο σε μια τοπική κοινωνία.
Η αξιοποίηση του πεδίου αφορά στην τοπική ανάπτυξη και θα αξιοποίηθεί από τον Δήμο Αλεξανδρούπολης για τη θέρμανση όλων των Δημοτικών κτιρίων, για θέρμανση ή άλλη ενεργειακή χρήση από του ντόπιους κατοίκους, τους αγρότες, διάφορες ομάδες παραγωγών και τοπικούς επιχειρηματίες με δίκτυα που θα αναπτύσσονται και σε τρεις αγροτικές περιοχές.
Η αγαστή συνεργασία, μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της αντιδημαρχίας ενέργειας, απέφερε καρπούς στην εν λόγω περίπτωση και οφείλω να αναφέρω πως για «πρώτη» φορά στη χώρα μας επιτεύχθηκαν κόντρα στην τεράστια γραφειοκρατία όλες τις αδειοδοτικές διαδικασίες για τη διανομή θερμικής ενέργειας, οι εγκρίσεις, οι νέες βαθιές γεωθερμικές γεωτρήσεις, οι έρευνες νέων υλικών σωληνώσεων και ειδικών αντλιών υψηλών θερμοκρασιών.
Σημειώνεται επίσης, πως ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη και μια νέα Γεωθερμική γεώτρηση προς αναζήτηση ποσοτήτων γεωθερμικών ρευστών, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για τηλεθέρμανση των κατοίκων στους οικισμούς της Άνθειας – Αριστείνου, Λουτρού, Δωρικού – Αετοχωρίου και Αγνάντιας με οφελούμενους περίπου 3000 κατοίκους.
Όπως αντιλαμβανόμαστε, τα οφέλη, τόσο για τις τοπικές κοινωνίες, όσο και για την οικονομία, είναι τεράστια από την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων, και το παρόν σχέδιο νόμου έρχεται να δημιουργήσει ένα πιο ευέλικτο θεσμικό πλαίσιο στον τομέα του ενεργειακού μετασχηματισού της χώρας.
Στη συνέχεια, στο δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου, το ΥΠΕΝ θεσμοθετεί την ίδρυση μιας νέας, δημόσιας γεωλογικής αρχής, της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), εκσυγχρονίζοντας παράλληλα το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και διευρύνοντας τις αρμοδιότητες σε ζητήματα γεωλογικών κινδύνων, προστασίας του περιβάλλοντος και των πολιτών. Στην ουσία αντικαθίσταται το σημερινό Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), το οποίο θεωρείται απαρχαιωμένο, τόσο σε λειτουργικό, όσο και σε επιστημονικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΑΓΜΕ αναλαμβάνει, για λογαριασμό του κράτους, ένα ρυθμιστικό και ταυτόχρονα εποπτικό ρόλο σε ζητήματα γεωλογικών κινδύνων από πλημμύρες ή κατολισθήσεις, σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος μέσω π.χ. ελέγχων ποιότητας υπεδάφους και υπόγειων υδάτων και στον έλεγχο των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων στο υπέδαφος της Ελλάδας.
Ενδεικτικά, οι νέες αρμοδιότητες που απονέμονται στην Αρχή είναι ο έλεγχος γεωθερμικών πεδίων όχι μόνο στην έρευνα, αλλά και κατά τη λειτουργία τους, η αποτύπωση σταδιακά όλων των υδρευτικών γεωτρήσεων της χώρας, ο έλεγχος μεταλλείων και λατομείων, τον οποίο θα παρέχει δωρεάν προς το ΥΠΕΝ που είναι η αδειοδοτούσα αρχή κ.ά.
Η νέα αρχή αναλαμβάνει, επίσης, την αρμοδιότητα όχι μόνο της αποτύπωσης, αλλά και της ανάπτυξης της γεωπληροφορίας του κράτους σε ορυκτά και μέταλλα.
Στη νέα Αρχή συστήνεται η νέα Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικών και Τεχνολογικών Κινδύνων, η οποία έχει ως σκοπό την έρευνα και την καταγραφή γεωλογικών κινδύνων σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τις αρμόδιες αρχές. Η Διεύθυνση αυτή αποτελείται από τα Τμήματα Διαχείρισης, Πρόληψης και Αντιμετώπισης Φυσικών Κινδύνων.
Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η αποτελεσματική προστασία της ζωής και των περιουσιών από γεωλογικούς κινδύνους και καταστροφές, φαινόμενα που δυστυχώς έχουν κατακλύσει τη ζωή μας τα τελευταία χρόνια και καλούμαστε σαν Πολιτεία, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση να λάβουμε και να ενισχύσουμε τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης.
Επίσης, αναλαμβάνει την αξιοποίηση του δημόσιου πλούτου που ανήκε στο ΙΓΜΕ και τη δημιουργία ειδικού ερευνητικού λογαριασμού για τη χρηματοδότηση της έρευνας και των σχετικών έργων δημόσιας ωφέλειας.
Η νέα Αρχή θα έχει έξι Διευθύνσεις αντί των είκοσι Διευθύνσεων του ΙΓΜΕ και προβλέπονται οριζόντιες μορφές ευέλικτης οργάνωσης με σύσταση ομάδων έργων με παράλληλα καθήκοντα.
Ιδιαίτερα σημαντικό, όμως, είναι πως παρ' όλο που το ΙΓΜΕ καταργείται ως δομή, όλοι οι εργαζόμενοι διασφαλίζονται πλήρως διατηρώντας τις θέσεις εργασίας τους με την ίδια έννομη σχέση καθώς εντάσσονται σε τακτικές οργανικές θέσεις της νέας αρχής, αναγνωρίζεται ο χρόνος προϋπηρεσίας τους για μισθολογική και βαθμολογική κατάταξη, προστατεύεται η προσωπική διαφορά των αποδοχών τους και εφαρμόζονται όλες οι προστατευτικές διαδικασίες του Δημοσιοϋπαλληλικού Δικαίου.
Τέλος, διασφαλίζεται η συνέχιση όλων των έργων ΕΣΠΑ και όλων των συμβάσεων, έργων και προγραμμάτων που είχε αναλάβει το ΙΓΜΕ, με σκοπό την ομαλή συνέχιση και ολοκλήρωσή τους.
Στο τρίτο μέρος του νομοσχεδίου, προβλέπεται ο ιδιοκτησιακός διαχωρισμός των υφιστάμενων δικτύων διανομής φυσικού αερίου από τις δραστηριότητες παραγωγής, προμήθειας και εμπορίας φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Συγκεκριμένα, με το “μοντέλο” που επελέγη διασφαλίζεται ισοδύναμα ο ανταγωνισμός και οι προοπτικές επενδύσεων, καθώς διασφαλίζεται πλήρως η διατήρηση του δημοσίου ελέγχου επί του, στρατηγικής σημασίας, μονοπωλίου του εθνικού δικτύου διανομής φυσικού αερίου, που θα μεταφερθεί μετά την ολοκλήρωση της μερικής διάσπασης και εισφοράς του κλάδου υποδομών σε νέα εταιρεία με την επωνυμία ΔΕΠΑ Υποδομών ΑΕ.
Το μετοχικό κεφάλαιο και τα δικαιώματα ψήφου της ΔΕΠΑ Υποδομών ΑΕ θα ανήκουν άμεσα και έμμεσα κατά πλειοψηφία στο Ελληνικό Δημόσιο με ρητή μνεία ότι το ποσοστό του Ελληνικού Δημοσίου επί των μετοχών εκδόσεως της ΔΕΠΑ Υποδομών ΑΕ δεν μπορεί να μειωθεί κάτω του 51% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της ΔΕΠΑ Υποδομών ΑΕ.
Αναφορικά με τις υπόλοιπες μετοχές και τα δικαιώματα ψήφου της ΔΕΠΑ Υποδομών ΑΕ, κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ, προβλέπεται η μεταβίβαση αυτών κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας.
Παράλληλα, η ΔΕΠΑ Υποδομών Α.Ε. υποχρεούται, εντός τριών μηνών από την ολοκλήρωση της μερικής διάσπασης να προχωρήσει σε απορρόφηση των θυγατρικών και να ιδρύσει νέα εταιρεία, που θα δραστηριοποιείται στα διεθνή έργα εισφέροντας και την υφιστάμενη συμμετοχή της στην εταιρεία ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΑΕ.
Ακολούθως, πραγματοποιείται ο ευρύτερος εταιρικός μετασχηματισμός της υφιστάμενης ΔΕΠΑ ΑΕ σε ΔΕΠΑ Εμπορίας ΑΕ, στην οποία θα παραμείνουν όλες οι εμπορικές δραστηριότητες της ΔΕΠΑ, απορροφώντας όλες τις θυγατρικές της. Στη συνέχεια θα ακολουθηθεί διαγωνιστική διαδικασία για την πώληση του 50% συν μία μετοχή από το ΤΑΙΠΕΔ και θα μεταβιβαστεί το υπόλοιπο των μετοχών στο Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς αντάλλαγμα, και αυτοδικαίως αργότερα στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ (ΕΕΣΥΠ).
Αυτός ο διαχωρισμός ουσιαστικά πραγματοποιείται για να μη μπορεί η ίδια εταιρική οντότητα να ελέγχει μια επιχείρηση παραγωγής ή προμήθειας φυσικού αερίου ή και ηλεκτρικής ενέργειας ή εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας και, ταυτοχρόνως, να ασκεί έλεγχο ή δικαιώματα σε διαχειριστή δικτύου διανομής.
Αντίστροφα, όποιος ελέγχει δίκτυο διανομής ή διαχειριστή δικτύου διανομής δεν μπορεί να ασκεί έλεγχο ή δικαιώματα σε επιχείρηση που εκτελεί στην Ελλάδα οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες παραγωγής ή προμήθειας ή εμπορίας (είτε φυσικού αερίου είτε ηλεκτρικής ενέργειας).
Ωστόσο, μια επιχείρηση παραγωγής ή προμήθειας ή εμπορίας στην Ελλάδα θα μπορεί να έχει μειοψηφική συμμετοχή σε διαχειριστή δικτύου διανομής φυσικού αερίου.
Ειδικότερα, η ΔΕΠΑ Υποδομών θα απορροφήσει τις θυγατρικές διαχείρισης δικτύων στις οποίες η ΔΕΠΑ διατηρεί το 100% των μετοχών (δηλαδή της ΕΔΑ Αττικής και της ΔΕΔΑ), ενώ σε αυτήν θα διαβιβασθεί και το 51% που κατέχει στην ΕΔΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας. Επίσης, σε αυτήν θα υπαχθούν
- τα διεθνή έργα στα οποία συμμετέχει η ΔΕΠΑ και τα οποία βρίσκονται είτε υπό υλοποίηση είτε σε στάδιο σχεδίασης (IGB, EastMed, IGI)
- τα δικαιώματα και υποχρεώσεις που απορρέουν από μνημόνια συνεργασίας ή συμφωνίες αναφορικά με τη μελλοντική συμμετοχή της ΔΕΠΑ ΑΕ στις εταιρείες που έχουν ως σκοπό την κατασκευή, ανάπτυξη και διαχείριση του νέου πλωτού τερματικού αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη.
-Το δίκτυο οπτικών ινών κυριότητας ΔΕΠΑ.
- Υφιστάμενα ή μελλοντικά δικαιώματα και υποχρεώσεις της ΔΕΠΑ για την ανάπτυξη, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων υποδομής δικτύων διανομής, συμπεριλαμβανομένων έργων CNG ή μικρής κλίμακας LNG.
Από την άλλη πλευρά, η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα απορροφήσει το 100% ΕΠΑ Αττικής, δραστηριοποιούμενη έτσι και στην εισαγωγή, προμήθεια και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως είναι φυσικό, στην εταιρεία θα παραμείνουν τα μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας της υφιστάμενης ΔΕΠΑ για την εισαγωγή φυσικού αερίου στη χώρα, καθώς και η προμήθεια τελικών πελατών με καύσιμο. Επίσης, θα διατηρήσει τη δραστηριοποίηση στην αεριοκίνηση και τη χρήση του εμπορικού σήματος «FISIKON».
Τώρα, όσον αφορά τον επιμερισμό του προσωπικού της υφιστάμενης εταιρείας και των θυγατρικών, προβλέφθηκαν διατάξεις που εξασφαλίζουν τα δικαιώματα των εργαζομένων και η εργασιακή τους ειρήνη.
Συγκεκριμένα, στη ΔΕΠΑ Υποδομών θα «περάσουν» οι εργαζόμενοι της ΕΔΑ Αττικής και της ΔΕΔΑ καθώς και το προσωπικό που απασχολείται μέχρι 31.12.2018, στον κλάδο υποδομών ΔΕΠΑ καθορίζεται με απόφαση του Δ.Σ. της ΔΕΠΑ (εντός τριάντα ημερών από την έναρξη ισχύος του νόμου) και μεταφέρεται στη ΔΕΠΑ Υποδομών κατά την ολοκλήρωση της διάσπασης.
Για το προσωπικό θα συνεχίσουν να ισχύουν οι όροι των ατομικών συμβάσεων εργασίας ή των επιχειρησιακών συλλογικών σύμβασεων εργασίας, μέχρι νεότερη τροποποίησή τους, η οποία θα ρυθμίζει ενιαία τα ζητήματα του προσωπικού της ΔΕΠΑ Υποδομών.
Από την άλλη πλευρά, το προσωπικό της ΔΕΠΑ Εμπορίας και των θυγατρικών της μπορεί πριν την ολοκλήρωση της μερικής διάσπασης να ενταχθεί σε πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου και αυτοί που θα συνεχίσουν να απασχολούνται στη ΔΕΠΑ Εμπορίας δεν θα μπορούν να απολυθούν για τρία έτη μετά την ολοκλήρωση της διάσπασης.
Στο τέταρτο μέρος συμπεριλαμβάνονται ρυθμίσεις χωροταξίας για το κτηματολόγιο και πολεοδομικές ρυθμίσεις για τις οριογραμμές ρευμάτων και τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων, αλλά και σειρά ρυθμίσεων που αφορούν ενεργειακά ζητήματα, όπως οι ρυθμίσεις για τις οικοδομικές άδειες των αιολικών, την χρήση ενεργειακού συμψηφισμού από ΟΤΑ α και β βαθμού, τα φωτοβολταϊκά και τις ενεργειακές κοινότητες, τα παρατηρητήρια υδρογονανθράκων, ενώ εξειδικεύεται η ρύθμιση για απαγόρευση των σχιστολιθικών πετρελαίου και αερίου.
Όσον αφορά τα χωροταξικά ζητήματα, το παρόν νομοσχέδιο δίνει παράταση στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που επιθυμούν να προβούν οικειοθελώς σε κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων τους έως τη λήξη της προθεσμίας για υπαγωγή στις διατάξεις του ν. 4495/2017 (09/11/2019)
Με τη λήξη του νόμου για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, όποια αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές εντοπίζονται από τους ελεγκτές θα κατεδαφίζονται άμεσα (είτε την ώρα που κατασκευάζονται, είτε έχουν ολοκληρωθεί).
Στο ίδιο νομοσχέδιο επιλύονται δυσχέρειες που είχαν δημιουργηθεί κατά την εκτέλεση πράξεων κατεδάφισης και καθίσταται πιο αποτελεσματικό το έργο των αρμόδιων υπηρεσιών και διευκολύνεται σημαντικά η διαδικασία κατεδάφισης.
Με άλλη ρύθμιση προβλέπεται η απαλλαγή των πολιτών από τέλη για τα απαιτούμενα κτηματολογικά έγγραφα σχετικά με τις μεταβολές στις αρχικές τους δηλώσεις, καθώς και για διόρθωση σφαλμάτων που αφορούν σε γεωμετρικά στοιχεία των εγγραφών κατά τη διενέργεια της κτηματογράφησης.
Επιπλέον εισάγεται νέα απλοποιημένη διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων διόρθωσης και εισάγεται ρύθμιση για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου αυθαίρετων κατασκευών που βρίσκονται μεταξύ της οριογραμμής και της οικοδομικής γραμμής και ρύθμιση για την προσωρινή οριοθέτηση ρεμάτων που δεν έχουν οριοθετηθεί ή στα οποία ελλείπουν οι προσωρινές οριογραμμές.
Ειδικότερα για τα ενεργειακά ζητήματα προβλέπεται επιπλέον:
- Η δυνατότητα χρήσης ενεργειακού συμψηφισμού/εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ΟΤΑ πρώτου και δεύτερου βαθμού για κάλυψη ενεργειακών αναγκών κοινωφελών επιχειρήσεων (σχολεία, νοσοκομεία κ.λπ.).
- Ορίζεται τιμή αναφοράς για φωτοβολταϊκούς σταθμούς με προσαύξηση επί της μεσοσταθμικής τιμής των δημοπρασιών της ίδιας τεχνολογίας της περασμένης χρονιάς ύψους: 5% για εγκατεστημένη ισχύ έως 500 kW και 10% για σταθμούς Ενεργειακών Κοινοτήτων με εγκατεστημένη ισχύ έως 1 MW.
- Αντιμετωπίζεται η κατάτμηση έργων ΑΠΕ: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο μπορεί να κατέχει άμεσα ή έμμεσα έως δύο έργα, με δυνατότητα σύναψης σύμβασης ενίσχυσης εκτός διαγωνισμών, ενώ οι Ενεργειακές Κοινότητες μπορούν να κατέχουν αντίστοιχα έργα συνολικής ισχύος έως 18MW.
- Θεσμοθετούνται Περιφερειακά Παρατηρητήρια για το περιβάλλον και την ασφάλεια της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, με συμμετοχή εκπροσώπων της Περιφέρειας, των δήμων και αρμόδιων επιστημονικών φορέων.
- Τέλος, εισάγεται ακριβέστερος ορισμός των “υδρογονανθράκων”, που σε κάθε περίπτωση αποκλείει το σχιστολιθικό πετρέλαιο και αέριο.
