to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Το μυστικό του Αντώνη Σαμαρά

Για ακόμα μια φορά, ο Αντώνης Σαμαράς έκλεψε την παράσταση με την ομιλία του στο συνέδριο της Ν.Δ., όπου έριξε το γάντι στον διάδοχό του Κυριάκο Μητσοτάκη, κρατώντας επιδεικτικά σκληρή στάση, υιοθετώντας ακραία φρασεολογία για τους «λαθρομετανάστες» και επαναφέροντας το αίτημα για «αποδέσμευση» από τη Συμφωνία των Πρεσπών.


Για ακόμα μια φορά, ο Αντώνης Σαμαράς έκλεψε την παράσταση με την ομιλία του στο συνέδριο της Ν.Δ., όπου έριξε το γάντι στον διάδοχό του Κυριάκο Μητσοτάκη, κρατώντας επιδεικτικά σκληρή στάση, υιοθετώντας ακραία φρασεολογία για τους «λαθρομετανάστες» και επαναφέροντας το αίτημα για «αποδέσμευση» από τη Συμφωνία των Πρεσπών.

«Οι θέσεις του πρώην πρωθυπουργού είναι γνωστές και πάγιες», θα απαντήσει την περασμένη Τρίτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας σε σχετικό ερώτημα της «Εφ.Συν.», καθώς τον «άδειαζε». Το ίδιο είχε περηφανευτεί και ο ίδιος ο κ. Σαμαράς στο κλείσιμο της επίμαχης ομιλίας: «Αυτές είναι οι απόψεις μου. Οι ιδέες μου. Με αυτές πολιτεύομαι πάντα. Δεν τις διαπραγματεύθηκα ποτέ! Για οποιοδήποτε αξίωμα… Ποτέ! Ούτε εντός, ούτε εκτός Ελλάδος. […] Ποτέ δεν κρύφτηκα. Δεν κρύφτηκα, δεν κρυβόμαστε».

Είναι όμως τα πράγματα έτσι;

Ο άλλος Σαμαράς
Δεν έχουν περάσει δα και τόσο πολλά χρόνια από την περίοδο 2012-2014 που ο κ. Σαμαράς είχε αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ως πρωθυπουργός της τρικομματικής κυβέρνησης που κατέληξε δικομματική.

Σ’ αυτό το διάστημα ο τότε αρχηγός της Ν.Δ. είχε λησμονήσει τις «ιδέες» του, με τις οποίες υποτίθεται ότι «πολιτεύεται πάντα». Ειδικά στο μακεδονικό ζήτημα είχε αφήσει τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο να εκφωνεί εξ ονόματός του από το επίσημο βήμα της Γ.Σ. του ΟΗΕ την άλλη «πάγια» θέση όλων των κομμάτων του δημοκρατικού τόξου για μια λύση στη διένεξη με την τότε ΠΓΔΜ μέσω της αποδοχής μιας σύνθετης ονομασίας erga omnes (27.9.2014). Αλλά ούτε βρήκε τον μαγικό τρόπο να ανακόψει τις ροές προσφύγων και μεταναστών προς την Ελλάδα.

Οσο κι αν θέλει να καλλιεργήσει την εικόνα του αδιάλλακτου εθνικιστή ο Αντώνης Σαμαράς, τον διαψεύδουν τα δικά του πεπραγμένα, στα οποία αποδεικνύεται ότι η επιμονή του αυτή οφείλεται μόνο σε λόγους αυτοπροβολής και διεκδίκησης μιας ξεχωριστής δικής του ταυτότητας μέσα στον ευρύτερο χώρο της Κεντροδεξιάς.

Ως γνήσιο πολιτικό τέκνο του Ευάγγελου Αβέρωφ, ο κ. Σαμαράς είναι βέβαια σκληρός δεξιός, χειρίζεται με ευκολία την ακροδεξιά ρητορική («λαθρομετανάστες», «λαθρο-εποικισμός» κ.λπ.) και βέβαια αισθάνεται δυσανεξία απέναντι σε κάθε λογής Αριστερά («Φωτιά και τσεκούρι» που έγραφε και ο Αβέρωφ). Στα πρώτα βήματά του ως βουλευτής δεν έλειπε από την ετήσια τελετή μνήμης στον Μελιγαλά. Μάλιστα, μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και την αναγνώριση της ΕΑΜικής Αντίστασης, ανακοίνωνε με ειδικό δελτίο Τύπου την έλευσή του στον χώρο της Πηγάδας, «για να παραστεί στο Μνημόσυνο των σφαγιασθέντων από τους εαμοκομμουνιστές» («Ελευθερία», 18.9.82).

Αλλά στα «εθνικά» ζητήματα δεν ξεχνάει κανείς ότι ο Αβέρωφ θεωρείται ο αρχιτέκτονας των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου για το Κυπριακό, έχει δηλαδή καταγραφεί στην ιστορία ως υπεύθυνος για μία από τις σημαντικότερες υποχωρήσεις απέναντι στις τουρκικές αξιώσεις.

Για να εξετάσει επομένως κανείς το αν ο κ. Σαμαράς έχει ή όχι «πάγιες» θέσεις στα λεγόμενα «εθνικά» ζητήματα, πρέπει να μελετήσει την περίοδο που διαμορφώθηκε η πολιτική του ιδιαιτερότητα, δηλαδή το διάστημα 1989-1992, στο οποίο κλήθηκε από τον τότε αρχηγό της Ν.Δ. να υπηρετήσει στις διαδοχικές κυβερνήσεις Τζαννετάκη, Ζολώτα και του ίδιου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Στις προσωπικές εκμυστηρεύσεις του Μητσοτάκη τις οποίες συνέλεξε ο Αλέξης Παπαχελάς και κυκλοφόρησαν σε βιβλίο πριν από λίγες μέρες περιλαμβάνονται πολλά στοιχεία για τη στάση του Σαμαρά απέναντι στα κρίσιμα ζητήματα της περιόδου («Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με τα δικά του λόγια», τ. Β’, 1974-2016, εκδ. Παπαδόπουλος, Αθήνα, Νοέμβριος 2019).

Στις αναμνήσεις του ο Κων. Μητσοτάκης συντάσσεται προφητικά με τη Συμφωνία των Πρεσπών, προτείνοντας ως λύση την ονομασία «Βόρεια Μακεδονία» για την πρώην Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας, καθώς και «να εξουδετερώσουμε την απειλή με επίθεση φιλίας που θα οδηγήσει σε συνεργασίες και κοινές προσπάθειες» (σ. 244 και 250).

Σε άλλο σημείο καταλογίζει στον Σαμαρά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για το ζήτημα, ενώ τον κατηγορεί για τη διαχείριση των μυστικών κονδυλίων και αποδίδει την αποχώρησή του από το κόμμα στην εξυπηρέτηση επιχειρηματικών συμφερόντων: «Τα διαπλεκόμενα μας έριξαν και μας επρόδωσε ο Σαμαράς.

Ο Σαμαράς δεν έπεισε κανέναν ότι μας έριξε λόγω του Σκοπιανού. Μπορεί να το είπε, αλλά κανένας δεν επείσθη. Ηταν σαφές ότι αποφάσισε να βρεθεί στην ίδια πλευρά με τα διαπλεκόμενα και μας έριξε» (σ. 260).

Θα πει, βέβαια, κανείς ότι αυτά τα λέει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, πικραμένος από την «προδοσία» Σαμαρά που έριξε την κυβέρνησή του. Ομως διαθέτουμε άλλες πηγές από την ίδια περίοδο και κυρίως ντοκουμέντα που φέρουν την υπογραφή του ίδιου του κ. Σαμαρά, τα οποία φωτίζουν με τον ίδιο τρόπο τις απόψεις του πρώην πρωθυπουργού.

Ενα περιοδικό αποκαλύπτει
«Τον Ιούλιο του 1993», θυμάται ο Χρίστος Γούδης, «αμέσως μετά την ίδρυση της Πολιτικής Ανοιξης (ΠΟΛ.ΑΝ.), μετά τη γνωστή διαμάχη του Αντώνη Σαμαρά με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη για το Μακεδονικό, προσκαλούμαι από τον Σαμαρά, τον οποίο πρωτογνώρισα το 1989 στο σπίτι του Παναγιώτη Δρακόπουλου στην Κηφισιά, να μετάσχω στο Κέντρο Μελέτης Προβλημάτων του Ελληνισμού, για τη σύνταξη του προγράμματος της ΠΟΛ.ΑΝ. για την Παιδεία και ανταποκρίνομαι θετικά».

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, «ο Σαμαράς, ένας λεπτός και οξυδερκής πολιτικός, ήταν συνάμα ένας πολλά υποσχόμενος εκφραστής της Εθνικιστικής Δεξιάς» (Χρίστος Γούδης, «Η κουλτούρα της Δεξιάς», εκδ. Αγνωστο, Θεσσαλονίκη 2005, σ. 36).

Ποιος ήταν αυτός ο καθηγητής Γούδης, στον οποίο ανέθεσε το πρόγραμμα για την Παιδεία του κόμματός του ο Σαμαράς; Αρκεί να θυμίσουμε ότι υπήρξε υπεύθυνος ιδεολογίας στο Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής», πέρασε από όλα τα θινκ τανκ της Δεξιάς (ΚΠΕΕ, ΚΙΠΑΕΑ, ΕΜΠΡΟΣ, ΙΠΟΜΕ), στη συνέχεια ορίστηκε από τον Γιώργο Καρατζαφέρη επικεφαλής του Ιδρύματος Ιων Δραγούμης του ΛΑΟΣ και στο τέλος κατέληξε στη Χρυσή Αυγή.

Στην αφήγηση αυτή, ιδιαίτερη σημασία έχει η συνάντηση με τον Σαμαρά στο σπίτι του Δρακόπουλου, για τον οποίο ο Γούδης γράφει ότι ήταν «ένας σπάνιος, ιδιοφυής και ευρυμαθέστατος διανοούμενος» και εκδότης του περιοδικού «Εποπτεία» (σ. 31). Ποιο είναι το κεντρικό νήμα αυτής της παράδοξης πολιτικής περιδιάβασης; Μόνο ένα: ο σκληρός, δογματικός νεοφιλελευθερισμός.

Το περιοδικό «Εποπτεία» υπήρξε ο πυρήνας μιας αμερικανόπνευστης νεοφιλελεύθερης αντικομμουνιστικής ομάδας που φιλοδοξούσε να καθοδηγεί ιδεολογικά τη Ν.Δ. Είναι χαρακτηριστικό ότι το περιοδικό ισχυριζόταν το 1988 ότι «ο σοσιαλισμός άρχισε να εφαρμόζεται από τις κυβερνήσεις Κ. Καραμανλή και Γ. Ράλλη» και ότι «η κατανόηση αυτού του γεγονότος είναι αναγκαία όχι για να καταδικασθεί ο ιδρυτής της Ν.Δ. αλλά για να μετρήσουμε σωστά πόσο ακριβά έχουμε πληρώσει τον σοσιαλισμό και τι πρέπει να κάνουμε την επομένη μέρα των εκλογών» («Δεκατέσσερα και όχι επτά χρόνια σοσιαλισμού στην Ελλάδα», τχ. 138, Οκτώβριος 1988).

Ακολουθώντας αυτή την πολιτική γραμμή, ο Σαμαράς εισηγούνταν μια οικονομική πολιτική βασισμένη στο χρηματιστήριο: «Η ελληνική οικονομία πρέπει να βασιστεί σε στέρεες δομές, όπως το χρηματιστήριο. Τα πρώτα δειλά μέτρα, όπως η άδεια λειτουργίας των χρηματιστηριακών εταιρειών, πρέπει να υλοποιηθούν με την άμεση κρατική κάλυψη (ας φανεί επιτέλους και κάπου χρήσιμο το κράτος)» («Εποπτεία», τχ. 145, Μάιος 1989, αναδημοσίευση από τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο»). Γνωρίζουμε σήμερα πόσο «στέρεη δομή» είναι το χρηματιστήριο. Αλλά αυτή ήταν η γραμμή του αμερικανικού νεοφιλελευθερισμού.

Ενα από τα πρώτα που έκανε ως υπουργός Εξωτερικών ο Σαμαράς στην κυβέρνηση Κων. Μητσοτάκη ήταν να υπογράψει μια καθαρά αποικιοκρατική συμφωνία με τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ (8.7.1990). «Στην Ουάσιγκτον τον θεωρούσαν περίπου σαν το δικό μας παιδί», έγραφε με νόημα ο Γιάννης Πρετεντέρης, την επομένη της αποπομπής του από τη θέση του υπουργού («Το Βήμα», 19.4.92).

Οσο για τις πρόσφατες εθνικιστικές του μεγαλοστομίες, έρχονται σε απόλυτη αντίθεση με όσα έγραφε εκείνη την περίοδο, όταν όχι μόνο μιλούσε για «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη, αλλά προχωρούσε και σε εντελώς αβάσιμες προβλέψεις: «Πρέπει να καταλάβουμε ότι εγώ ο ίδιος, εάν ζω στα 55 ή 60 χρόνια μου και έχω κυβερνητικές ευθύνες, δεν πρόκειται να αντιμετωπίζω το πρόβλημα της τουρκικής μειονότητας στη Θράκη π.χ., γιατί οι Τούρκοι θα ’χουν φύγει από κει, θα ’χουν εγκατασταθεί στη Φρανκφούρτη ή τη Μασσαλία» (τχ. 141, Ιανουάριος 1989).

Το σοβαρότερο είναι ότι στο ίδιο άρθρο ο κ. Σαμαράς υποστήριζε με πάθος την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, προβλέποντας μάλιστα ότι θα εξαλειφθούν οι αντιθέσεις μας: «Η εξωτερική μας πολιτική πρέπει ν’ αποκτήσει νέους προσανατολισμούς – και θα τους αποκτήσει κατ’ ανάγκην. Είναι πια κοινός τόπος ότι η Τουρκία θα μπει τελικά στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί ογκωδέστατοι φάκελοι του αρμόδιου υπουργείου θα μπουν στο αρχείο και θ’ αφεθούν στα χέρια των ερευνητών της Ιστορίας.

Συνεπώς θα πρέπει να εργαζόμαστε για τη σχετικοποίηση των αντιθέσεων και την ενίσχυση των ευρωπαϊστών μέσα στην Τουρκία. Παρακαλώ να με καταλάβετε: δεν είμαι ενδοτικός. Και δεν συνιστώ κανενός είδους χαλάρωση. Αλλά σας καλώ να μάθουμε να βλέπουμε σε μεγάλη και ανοιχτή προοπτική: μια ματιά στον χάρτη αρκεί για να μας δείξει ότι η Ελλάδα είναι ο ομφάλιος λώρος που συνδέει την Τουρκία με τον ευρωπαϊκό πλακούντα. Είναι αυτονόητα κοντόφθαλμη η πολιτική που αντί να εκμεταλλευτεί αυτό το γεγονός, προσπαθεί να μας πείσει με βρυχηθμούς».

Ο θαυμασμός του προς την Τουρκία είχε εκφραστεί και σε προγενέστερο άρθρο του, στο ίδιο περιοδικό, όπου ο κ. Σαμαράς συνέκρινε τις οικονομικές εξελίξεις στην Τουρκία και την Ελλάδα, βγάζοντας το μελαγχολικό συμπέρασμα ότι μας έχουν υπερκεράσει οι γείτονες επειδή ακολουθούν το νεοφιλελεύθερο μοντέλο και τις επιταγές του ΔΝΤ, ενώ εμείς ακολουθούμε το «σοσιαλιστικό μοντέλο» ΠΑΣΟΚ.

Ο κ. Σαμαράς δεν δίσταζε να εκθειάσει ακόμα και το στρατιωτικό καθεστώς της Τουρκίας, το οποίο επιτρέπει την εφαρμογή των κανόνων της αγοράς: «Πρέπει ξεκάθαρα να υπογραμμισθεί ότι η υλοποίηση της πολιτικής αυτής που μοιραία συνεπάγεται σύγκρουση με καθιερωμένες προνομιακές καταστάσεις και αντιπαράθεση προς αναπόφευκτες συνδικαλιστικές διεκδικήσεις διευκολύνεται από το αυταρχικό δικτατορικό καθεστώς που ουσιαστικά κυβερνά την Τουρκία» (τχ. 112, Μάιος 1986).

Ο «εθνικισμός» λοιπόν για τον κ. Σαμαρά είναι μια όψιμη εφεύρεση, ένα όχημα για την προσωπική του διαφοροποίηση. Γι’ αυτό και είναι πρόθυμος να τον ξεχάσει αν βρεθεί στην κυβέρνηση ή -έστω- αν του παραχωρηθεί από τον πρωθυπουργό το κατάλληλο αξίωμα.


Μικρή λεπτομέρεια που έχει όμως τη σημασία της. Από τις στήλες της «Εποπτείας» έκανε τα πρώτα του βήματα ως πολιτικός αρθρογράφος και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο ίδιο ακραίο νεοφιλελεύθερο πολιτικό περιβάλλον. Αλλωστε δεν ήταν κρυφό ότι το ζεύγος Δρακόπουλου διατηρούσε ιδιαίτερους δεσμούς με το ζεύγος Κωνσταντίνου και Μαρίκας Μητσοτάκη. Ας μην ξεχνάμε ότι στο δείπνο για τα 15 χρόνια της «Εποπτείας» στο Χίλτον, με βασικό ομιλητή τον Αντώνη Σαμαρά, η πρώτη που τιμήθηκε ήταν η Μαρίκα Μητσοτάκη (τχ. 155, Απρίλιος 1990).

Για το ποιόν του περιοδικού αυτού στο οποίο γαλουχήθηκε πολιτικά ο κ. Σαμαράς έχει ενδιαφέρον η μαρτυρία του συγγραφέα Νίκου Δήμου: «Η “Εποπτεία” άρχισε να κυκλοφορεί το 1976 με εκδότη τον Παναγιώτη Δρακόπουλο. [...] Σε κάποια φάση, ο Δρακόπουλος θέλησε να μετατρέψει την εκδοτική εταιρεία του σε Ε.Π.Ε. Μου ζήτησε να γίνω μέτοχος καταθέτοντας ένα ποσό. (Ο άλλος μέτοχος θα ήταν ο εφοπλιστής Γιώργος Δαλακούρας. Εμείς θα βάζαμε τα χρήματα - ο Δρακόπουλος και η Ζηνοβία τον τίτλο και την πλειοψηφία των μετοχών).

Η Ε.Π.Ε. έγινε - αλλά ποτέ δεν μάθαμε κάτι για την τύχη των χρημάτων μας. […] Τον ίδιο καιρό ο Δρακόπουλος γνωρίστηκε με τον Δημήτρη Χορν και τη σύζυγό του Αννα Γουλανδρή-Χορν. Ηταν οι εποχή που ξεκίναγαν το Ιδρυμα. Είπα στον Χορν (καλό φίλο από χρόνια) αυτό που μου είχε πει ο Κωνσταντίνος Τσάτσος για τον Δρακόπουλο: “Πρόσεχέ τον!”. Δεν με άκουσε και του ανέθεσε το Ιδρυμα. Μερικά χρόνια μετά, μου εξομολογήθηκε ότι βρέθηκαν τεράστια ελλείμματα και ότι μη θέλοντας δικαστήρια και σκάνδαλα, επέλεξαν απλά να τον απομακρύνουν. Το τελευταίο που άκουσα για τον Δρακόπουλο είναι ότι φυγοδικεί στο εξωτερικό μετά από μια υπόθεση φοροδιαφυγής» (Νίκος Δήμου, «Οδός Γαλήνης», εκδ. Πατάκη, Αθήνα 1998, σελ. 206-209).

Η τελευταία λέξη
Ολα αυτά μπορεί να μην είχαν ιδιαίτερη σημασία, αν ο κ. Σαμαράς και οι όποιες απόψεις του είχαν οριστικά τεθεί στο περιθώριο του πολιτικού προγραμματισμού της Ν.Δ. Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει. Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να έχει κερδίσει τις εκλογές του Ιουλίου με σχετική άνεση και κατά συνέπεια να έχει πάρει το πάνω χέρι στους εσωκομματικούς συσχετισμούς, αλλά κανείς δεν ξεχνάει ότι η προεκλογική εκστρατεία του κόμματός του στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στην ατζέντα Σαμαρά, ειδικά στο κρίσιμο ζήτημα της Συμφωνίας των Πρεσπών και στην αντιμεταναστευτική ρητορική.

Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να μην ακολουθεί την ίδια τακτική, αλλά στελέχη της Ν.Δ. είναι έτοιμα να προσχωρήσουν σ’ αυτήν. Αν, λ.χ., εξετάσει κανείς τη χρήση της λέξης «λαθρομετανάστης» από βουλευτές κατά τους τελευταίους μήνες, θα διαπιστώσει ότι πριν από τις εκλογές του καλοκαιριού την ανέφεραν μόνο οι χρυσαυγίτες (Χατζησάββας στις 17.4.2019 και 23.4.2019, Κασιδιάρης στις 9.5.2019, Παναγιώταρος στις 13.5.2019, Γρέγος στις 13.5.2019), ενώ μετά τις εκλογές οι της Ελληνικής Λύσης (Βελόπουλος στις 13, 15, 25 και 28.11.2019, Χήτας στις 8.10, 23.10, 13.11, 14.11, 20.11, Αθανασίου στις 15.10.2019 και Μυλωνάκης στις 31.10 και 28.11.2019).

Ομως δειλά δειλά αρχίζουν μετεκλογικά να χρησιμοποιούν τη λέξη και στελέχη της Ν.Δ. Προηγήθηκε ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας (13.11.2019) και ακολούθησε ο Σαμαράς, με την ακραία εμμονή στον όρο από το βήμα στο συνέδριο. Βρήκε ευκαιρία ο Μάκης Βορίδης και επικρότησε την επιλογή Σαμαρά. Την επιλογή αυτή χαιρέτισε -ποιος άλλος- το κόμμα Βελόπουλου: «Μου αρέσει που αρχίζουμε και υιοθετούμε λέξεις και χαρακτηρισμούς όπως λαθρομετανάστες», θα δηλώσει στη Βουλή ο Κ. Χήτας.

Βέβαια, δεν φημίζεται ο κ. Σαμαράς για την καλή του σχέση με την ελληνική γλώσσα, όσο κι αν περηφανεύεται για τους ανιόντες συγγενείς του και για τους ποιητές που σαγήνευσε. Δεν ξεχνάμε ότι στις αρχές του 1998 πρότεινε τη δημιουργία ενός «αντισημιτικού μετώπου», νομίζοντας ότι έτσι θα πολεμήσει την κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη. Ποιος ξέρει τι ακριβώς νομίζει ότι εννοεί όταν μιλά για «λαθρομετανάστες» και «λαθρο-εποικισμό»...

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)