Η καταμέτρηση των ψήφων του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του Ιρακινού Κουρδιστάν ξεκίνησε, έπειτα από τη λήξη της διαδικασίας στις 19:00 τοπική ώρα (και ώρα Ελλάδας) της Δευτέρας, ανακοίνωσε η εποπτική επιτροπή. Το 78% των 5,2 εκατομμυρίων εκλογέων με δικαίωμα ψήφου συμμετείχε στη διαδικασία μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο Rudaw TV, επικαλούμενο την επιτροπή.
Τα τελικά αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν εντός 72 ωρών.
Erbil, la capital del Kurdistán iraquí ahora mismo tras la votación en el #KurdistanReferendum pic.twitter.com/KlDpBIwEwj
— Amina Hussein (@aminahekmet) 25 Σεπτεμβρίου 2017
(πανηγυρισμοί στην πρωτεύουσα του Ιρακινού Κουρδιστάν, την Ερμπίλ)
Οι ψηφοφόροι καλούνταν να απαντήσουν «ναι» ή «όχι» στο μοναδικό ερώτημα που αναγραφόταν στο ψηφοδέλτιο στα κουρδικά, τα τούρκικα, τα αραβικά και τα ασσυριακά: «Επιθυμείτε η περιφέρεια του Κουρδιστάν και οι κουρδικές περιοχές εκτός αυτής να γίνουν ένα ανεξάρτητο κράτος;»
Αν και το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας θεωρείται σίγουρο -- καθώς η πλειοψηφία των Κούρδων υποστηρίζει το «ναι»--, ο πρόεδρος της αυτόνομης περιφέρειας Μασούντ Μπαρζανί(στη φωτογραφία παρακάτω, την ώρα που ψηφίζει) έχει προειδοποιήσει πως η ψηφοφορία δεν θα επιφέρει αμέσως την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, αλλά θα αποτελέσει μάλλον το έναυσμα για «σοβαρές συζητήσεις με τη Βαγδάτη».
Proud to cast my vote earlier this morning and partake in this historic day, the day of the #KurdistanReferendum pic.twitter.com/aDP16ZQiud
— Masoud Barzani (@masoud_barzani) 25 Σεπτεμβρίου 2017
Το δημοψήφισμα αυτό, που προκηρύχθηκε από τον Μπαρζανί, διεξάγεται όχι μόνο στην αυτόνομη περιφέρεια του Κουρδιστάν (βόρειο Ιράκ), που περιλαμβάνει τις επαρχίες Αρμπίλ, Σουλεϊμανίγια και Ντόχουκ, αλλά επίσης σε ζώνες που διεκδικεί και η ιρακινή κεντρική κυβέρνηση.
Στην πόλη Σουλεϊμανίγια, τη δεύτερη μεγαλύτερη του Κουρδιστάν, ο Ντιγιάρ Όμαρ, ένας εργαζόμενος 40 ετών, ήρθε να ψηφίσει με την παραδοσιακή κουρδική ενδυμασία. «Θα κερδίσουμε την ανεξαρτησία μας με τις κάλπες και είμαι πολύ ευτυχής που είμαι ο πρώτος», δήλωσε κατά την άφιξή του στο εκλογικό τμήμα.
Απαγόρευση κυκλοφορίας στο Κιρκούκ
Απαγόρευσης της κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια της νύχτας επέβαλε το κυβερνείο του Κιρκούκ εν μέσω του τεταμένου κλίματος που επικρατεί στην περιοχή μετά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία, το οποίο οργάνωσαν οι κουρδικές αρχές, αλλά απέρριψε η κεντρική διοίκηση της Βαγδάτης.
Σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, η απόφαση του προέδρου της περιφερειακής κυβέρνησης του Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί να συμπεριλάβει το Κιρκούκ στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία από το Ιράκ έγινε σε μεγάλο βαθμό αντιληπτή από την αραβική κοινότητα και την κοινότητα των Τουρκμένων ως μια κίνηση με στόχο την εδραίωση του ελέγχου των Κούρδων στην πόλη.
(από νωρίς οι πανηγυρισμοί για το αναμενόμενο αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα, στο Κιρκούκ)
Σφοδρές οι αντιδράσεις
Το ιρακινό κοινοβούλιο απαίτησε να σταλεί στρατός στις διαφιλονικούμενες ζώνες, τον έλεγχο των οποίων πήραν οι κουρδικές δυνάμεις μετά την αμερικανική εισβολή του 2003 και την πτώση του Σαντάμ Χουσέιν. Η συριακή κυβέρνηση απέρριψε το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία που διοργανώνει η Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση (KRG) στο βόρειο Ιράκ, ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Συρίας, ενώ το κινεζικό ΥΠΕΞ δήλωσε ότι η κυβέρνηση του Πεκίνου υποστηρίζει την ενότητα του Ιράκ. Την ίδια ώρα με πόλεμο απειλεί και ευθέως τον Μπαρζανί σε ομιλία που έκανε λίγο πριν στην Κωνσταντινούπολη ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Μια βραδιά μπορει ξαφνικά να έρθουμε» τόνισε ο κ. Ερντογάν αφού είπε ότι ο στρατος της Τουρκίας δεν μετέβη στα σύνορα στο Σιλόπι άσκοπα. «Δεν θα επιτρέψουμε επ ουδενί τρομοκρατικό κράτος στα σύνορά μας», υπογράμμισε και συνέχισε: «Όπως καθαρίσαμε 2000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο Τζεράμπλους και Ελ Μπάμπ από τον ISIS είμαστε έτοιμοι να κάνουμε και πάλι το βήμα. Σε ετοιμότητα είναι και η αεροπορία μας». Τέλος το Ιράν έκλεισε τα συνορά του με το Ιρακινό Κουρδιστάν. «Με αίτημα της ιρακινής κυβέρνησης, κλείσαμε τα χερσαία και αεροπορικά σύνορά μας» με το ιρακινό Κουρδιστάν, δήλωσε ο Μπαχράμ Γκασεμί. Χαρακτήρισε «έκνομο και παράνομο το δημοψήφισμα» για την ανεξαρτησία, που διοργάνωσε η αυτόνομη περιοχή του ιρακινού Κουρδιστάν παρά την αντίθεση της Βαγδάτης και γειτονικών χωρών.
«Μια γιορτή»
Στην Αρμπίλ, μπροστά από το μεγαλύτερο εκλογικό τμήμα, μια αγελάδα σφάχτηκε πριν από την έναρξη της ψηφοφορίας και ενώ είχε ήδη δημιουργηθεί μια μεγάλη ουρά ψηφοφόρων που φορούσαν παραδοσιακές ενδυμασίες.
«Έφερα αυτή την αγελάδα επειδή σήμερα είναι η γέννηση του κράτους, είναι η παράδοση να σφάζεται μια αγελάδα στις γεννήσεις», εξήγησε ο Νταλγκάς Αμπντάλα, ένας 27χρονος δικηγόρος.
«Ήρθα πολύ νωρίς για να είμαι ο πρώτος που θα ψηφίσω υπέρ του κουρδικού κράτους. Σήμερα είναι γιορτή. Γι' αυτό και φόρεσα την παραδοσιακή ενδυμασία που αγόρασα για την περίσταση αυτή», είπε ο Ντιγιάρ Αμπουμπάκρ, 33 ετών, εργάτης.
Το δημοψήφισμα αυτό αποτελεί πάντως ένα παρακινδυνευμένο στοίχημα επειδή ο ιρακινός πρωθυπουργός Χάιντερ αλ-Αμπάντι έκανε με σαφήνεια γνωστό πως θα λάβει «τα απαραίτητα μέτρα» για να διαφυλάξει την ενότητα της χώρας.
Γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία και το Ιράν, ανήσυχες μήπως οι δικές τους κουρδικές μειονότητες ακολουθήσουν το παράδειγμα, απείλησαν επίσης με αντίποινα. Ο ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί είχε χθες το βράδυ τηλεφωνική συνομιλία με τον Αμπάντι για να επαναλάβει την «πλήρη υποστήριξή» του, σύμφωνα με το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA.
Οι κάλπες θα παραμείνουν ανοικτές μέχρι τις 18:00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) για να ψηφίσουν οι περίπου 5,3 εκατ. εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι.
Ο Μασούντ Μπαρζανί, χαμογελαστός και φορώντας παραδοσιακή ενδυμασία, ψήφισε νωρίς το πρωί, διαπίστωσε φωτογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου.
Συνολικά 12.072 εκλογικά τμήματα έχουν στηθεί στην αυτόνομη περιφέρεια του Ιρακινού Κουρδιστάν και στις διαφιλονικούμενες ζώνες.
Έτσι στην πλούσια σε πετρέλαιο επαρχία του Κιρκούκ και σ' αυτή της Νινευή, όπως και στις Ντιάλα και Σαλαχεντίν, βόρεια της Βαγδάτης, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται να μεταβούν στα 4.869 εκλογικά τμήματα.
Στο Κιρκούκ, εκκλήσεις προς τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα έγιναν από τα μεγάφωνα των τζαμιών, όμως η προέλευση των ψηφοφόρων ήταν περιορισμένη.
«Αν είχα είκοσι δάκτυλα θα είχα δηφίσει είκοσι φορές για το κράτος μου», λέει ο 45χρονος Ιμπτισάμ Μοχάμαντ, αναφερόμενος στο γεγονός ότι πριν ρίξουν το ψηφοδέλτιο στην κάλπη, οι ψηφοφόροι πρέπει να βουτούν τον δείκτη τους σε μελάνι.
Όμως σ' αυτή τη διαφιλονικούμενη πόλη όπου ζουν δίπλα-δίπλα Κούρδοι, Άραβες και Τουρκομάνοι, ορισμένοι δεν έχουν την ίδια γνώμη. «Αισθάνομαι ότι η ταυτότητά μου, η εθνικότητά μου, η κληρονομιά μου και η ιστορία μου θα χαθούν», λέει ο Αμπντουλάχ Αούτζι, ένας τουρκομάνος εκπαιδευτικός 42 ετών που προσθέτει ότι δεν θα συμμετάσχει στο δημοψήφισμα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία για το αποτέλεσμα: οι Κούρδοι, οι οποίοι είναι κατανεμημένοι ανάμεσα στο Ιράκ, τη Συρία, το Ιράν και την Τουρκία, ουδέποτε αποδέχθηκαν τη συνθήκη της Λωζάννης του 1923 που τους στέρησε ένα ανεξάρτητο κράτος στα ερείπια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε χθες στην πρωτεύουσά του, το Αρμπίλ, ο Μασούντ Μπαρζανί φάνηκε κατηγορηματικός. «Η σύμπραξη με τη Βαγδάτη απέτυχε και δεν θα την επαναλάβουμε. Είμαστε πεπεισμένοι πως η ανεξαρτησία θα επιτρέψει να μην επαναληφθούν οι τραγωδίες του παρελθόντος», τόνισε.
«Περιμένουμε αντιδράσεις από τη μια ή την άλλη πλευρά, αλλά έχουμε καταλήξει στην πεποίθηση πως όποιος και αν είναι ο κίνδυνος και το τίμημα, είναι καλύτερα απ' ό,τι να περιμένουμε ένα σκοτεινό πεπρωμένο», υποστήριξε.
Επανέλαβε πάντως πως μια νίκη του «ναι» δεν θα είναι παρά η αρχή «μιας μακράς διαδικασίας» προς την ανεξαρτησία, λέγοντας πως είναι έτοιμος να διαπραγματευθεί με τη Βαγδάτη τα σύνορα του κράτους του.
Παρεμβαίνοντας ταυτόχρονα από τη Βαγδάτη με επίσημη ομιλία του, ο ιρακινός πρωθυπουργός αρνήθηκε το διαζύγιο.
«Η λήψη μιας μονομερούς απόφασης που επηρεάζει την ενότητα του Ιράκ και την ασφάλειά του καθώς και την ασφάλεια της περιφέρειας (...) αντιβαίνει στο Σύνταγμα και στη δημόσια τάξη», επέμεινε.
Λίγο νωρίτερα, το Ιράν είχε λάβει ένα πρώτο μέτρο αντιποίνων απαγορεύοντας όλες τις πτήσεις με το Ιρακινό Κουρδιστάν, κατόπιν αιτήματος της Βαγδάτης.
Η Τουρκία έχει ήδη προειδοποιήσει πως τα αντίποινα θα έχουν πτυχές που θα αφορούν την ασφάλεια και την οικονομία, ενώ ο στρατός της ενέτεινε τα γυμνάσιά του στα σύνορα.
Η Βαγδάτη ζήτησε χθες απ' όλες τις χώρες να συναλλάσσονται μόνο μαζί της για όλες τις πετρελαϊκές συναλλαγές. Το Κουρδιστάν παράγει κατά μέσο όρο 600.000 βαρέλια την ημέρα, από τα οποία τα 550.000 εξάγονται μέσω του τουρκικού λιμανιού Τσεϊχάν.
