Η ψήφιση από την κυβέρνηση του νέου μισθολογίου για τους εργαζόμενους στον Δημόσιο Τομέα, πυροδότησε έναν πρωτοφανή τραγέλαφο αντιδράσεων.
Από την μια οι υπέρμαχοι της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, προερχόμενοι κυρίως από την αξιωματική αντιπολίτευση, συνεπικουρούμενοι από τους γνωστούς «διανοητές» του «εξτρεμιστικού» κέντρου, να κατηγορούν τη κυβέρνηση, για παράλογες αυξήσεις, που στρέφονται εναντίον της ιδιωτικής οικονομίας.
Από την άλλη, κόμματα της ήσσονος ή εξωκοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης, και κυρίως τα συνδικάτα να καταγγέλλουν την κυβέρνηση ότι μέσω του μισθολογίου ετοιμάζεται να προχωρήσει σε μεγάλες μειώσεις μισθών.
Η αντινομική προσέγγιση για το ζήτημα είναι ενδεικτική της βαθιάς κρίσης των θεσμών αντιπροσώπευσης και κυρίως της υστέρησης νοήματος, που χαρακτηρίζει τα πολιτικά υποκείμενα της συγκυρίας και που δεν μπορεί να αναλυθεί προφανώς στο παρόν σημείωμα. Είναι ενδιαφέρουσα, πάντως, η αξίωση των πολιτικών κομμάτων να καταστήσουν τα συνδικάτα «προκεχωρημένα φυλάκια», εξαιτίας της δικής τους αδυναμίας τους να παρέμβουν αποτελεσματικά στη συγκυρία.
Ένα πιθανό δημιουργικό σοκ
Η συρρίκνωση του δημοσίου αποτέλεσε βασική προτεραιότητα των περιοριστικών πολιτικών, που εφαρμόζονται στη χώρα τα πέντε τελευταία χρόνια. Αυτό απαιτήθηκε ως βασική προϋπόθεση της εσωτερικής υποτίμησης, εμφορούμενο από τη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία ότι αυτό θα κινητοποιήσει κάποιες υποτιθέμενες παραγωγικές δυνάμεις της ιδιωτικής οικονομίας. Όπως ξέρουμε, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο έχασαν, μεσοσταθμικά, το 38% των μισθών τους και οι δομές του το 40% του προσωπικού, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει συνολικά η ελληνική οικονομία με μειώσεις μισθών στους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα και εκρηκτική διόγκωση της ανεργίας.
Είναι προφανές, λοιπόν, πως στις δεδομένες συνθήκες, μια ενδεχόμενη αύξηση μισθών, αλλά και των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα δημιουργικό σοκ, που θα σταθεροποιούσε ή θα ανέστρεφε τις συνέπειες του καθοδικού σπιράλ της κρίσης.
Θετικά και αρνητικά στοιχεία
Το νέο μισθολόγιο είναι μια δειλή, και μάλλον ατελής κίνηση προς αυτή τη κατεύθυνση. Παρότι διασφαλίζει ονομαστικές αυξήσεις σε έναν αριθμό εργαζομένων, εξακολουθεί να κινείται στο πλαίσιο των πολιτικών λιτότητας. Μια ματιά στο συνοδευτικό σημείωμα και στην εναρμόνιση των μισθολογικών δαπανών με τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος αρκεί.
Το νέο μισθολόγιο επιχειρεί την επανακατάταξη των «παγωμένων» από το 2011 μισθών των εργαζομένων στο Δημόσιο, αποσυνδέοντας τη μισθολογική από τη βαθμολογική εξέλιξη. Και αυτά αποτελούν, καταρχήν, θετική εξέλιξη, εξασφαλίζοντας κάποιες μικρές αυξήσεις, ενώ σε όσους/ες προκύπτουν μειώσεις λόγω της επανακατάταξης, ο μισθός τους θα διατηρηθεί στο σημερινό του ύψος ως «προσωπική διαφορά».
Και από δω και πέρα αρχίζουν τα προβλήματα, καθώς μετά την απόδοση των μισθολογικών ωριμάνσεων, οι μισθοί «ξαναπαγώνουν» έως το τέλος του 2017, ενώ οι όποιες αυξήσεις θα δοθούν σε τέσσερις ετήσιες δόσεις. Η επέκταση δε της διατήρησης του ύψους των μισθών, όπου προβλέπεται μείωση, ως προσωπική διαφορά διευρύνει την μισθολογική κατηγορία των «οιονεί» μισθών, που εκπίπτουν της θεσμικής προστασίας και μένουν ευάλωτοι σε περικοπές, χωρίς να υπολογίζονται συνταξιοδοτικά.
Ενσωματώνεται παράλληλα, αν και αποστεωμένη είναι αλήθεια, η σύνδεση μισθών και αξιολόγησης, κάτι που υπονομεύει στη πράξη, τις θετικές πλευρές και την διαφορετική φιλοσοφία που διέπει το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για την αξιολόγηση.
Το δημόσιο σε μια άλλη πολιτική
Ο Δημόσιος Τομέας πρέπει να αποτελέσει βασικό παράγοντα μιας διαφορετικής πολιτικής, στον αντίποδα της εφαρμοζόμενης. Με αυξήσεις μισθών και νέες προσλήψεις που θα λειτουργήσουν αναπτυξιακά, τονώνοντας την εσωτερική ζήτηση και μειώνοντας την ανεργία. Με επαρκή στελέχωση, ειδικά στις δομές υγείας, παιδείας, και κοινωνικής πρόνοιας, έτσι ώστε να αμβλυνθούν οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Με ελεγκτικές υπηρεσίες που θα λειτουργούν αποτελεσματικά σε μια πολιτική αναδιανομής του πλούτου. Με το Δημόσιο να συμμετέχει σε κάθε πτυχή της κοινωνικής δραστηριότητας.
Γιώργος Πετρόπουλος μέλος της ΕΕ της ΑΔΕΔΥ
