to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

12:25 | 28.01.2022

Κοινωνία

Μιχάλης Ψημίτης: «Η αντιμεταναστευτική πολιτική καθιστά τα νησιά πεδία συγκρούσεων και εντάσεων»

«Οι μαζικές διαμαρτυρίες των νησιωτών αμφισβητούν το αφήγημα της κυβέρνησης για τις νέες δομές - φυλακές στο Αιγαίο» επισημαίνουν οι οργανώσεις ProAsyl και RSA, που δημοσιεύουν και συνέντευξη με τον καθηγητή Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστημίου Αιγαίου και Συντονιστή του Αντιρατσιστικού Παρατηρητηρίου Παν. Αιγαίου Μιχάλη Ψημίτη


Όπως σημειώνουν οι δύο οργανώσεις, δύο χρόνια μετά τη βίαιη καταστολή των αντιδράσεων των πολιτών σε Χίο και Λέσβο που αντιτίθενται στην μετατροπή των νησιών σε φυλακές για πρόσφυγες και μετανάστες, η δυσαρέσκεια όσον αφορά την διαχείριση του προσφυγικού αυξάνεται.

Το αφήγημα της επιτυχούς διαχείρισης του προσφυγικού (φύλαξη συνόρων, αποσυμφόρηση των νησιών, γρήγορες διαδικασίες καταγραφής και ταυτοποίησης) που προβάλλει η κυβέρνηση δεν φαίνεται να πείθει τους νησιώτες, οι οποίοι, ενώ μειώνεται ο  προσφυγικός πληθυσμός στα νησιά, βλέπουν να χτίζονται τεράστιες νέες δομές.

Δικαστικές διαμάχες, δεκάδες αποφάσεις πολιτικών παρατάξεων, φορέων και μαζικές ειρηνικές κινητοποιήσεις ενώνουν ανθρώπους με διαφορετική πολιτική ταυτότητα για άλλη μία φορά ενάντια στην κυβερνητική πολιτική και τις προσταγές της Ε.Ε για «υπερδομές»  στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

Μιχάλης Ψημίτης: Θα μείνει ανοικτό για πολύ καιρό ακόμη το πεδίο της σύγκρουσης των προοδευτικών ανθρώπων με τις φασιστικές και ακροδεξιές απόψεις

Παράλληλα η ProAsyl και η RSA δημοσιεύουν μία συνέντευξη με τον Καθηγητή Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστημίου Αιγαίου και Συντονιστή του Αντιρατσιστικού Παρατηρητηρίου Πανεπιστημίου Αιγαίου Μιχάλη Ψημίτη.

Ο Μ. Ψημίτης εξηγεί τους στόχους που εξυπηρετεί η κλιμάκωση καθεστώτων ελέγχου και επιτήρησης για τους πρόσφυγες μεταξύ άλλων με τη δημιουργία κλειστών δομών που προωθεί η κυβέρνηση με τη στήριξη της Ε.Ε, αναλύει τα ποιοτικά στοιχεία και το ιδεολογικό πρόσημο του αντίθετου λόγου, εξηγεί γιατί δεν υπάρχει πλέον το αλληλέγγυο κλίμα του 2015 και του 2016 στα νησιά και επισημαίνει ότι το πεδίο της σύγκρουσης των προοδευτικών ανθρώπων με τις φασιστικές και ακροδεξιές απόψεις είναι και θα παραμείνει ανοικτό για πολύ καιρό ακόμη.

Ολόκληρη η συνέντευξη:

Από το «χάος» της Μόριας, στη συνέχεια στην ελεγχόμενη δομή του Καρά Τεπέ έως το σχεδιαζόμενο Κέντρο στη «Βάστρια» Ποιες αλλαγές θεωρείτε ως σημαντικότερες με όρους επιτήρησης και ελέγχου για τους πρόσφυγες; Ποια η νοηματοδότηση και τα σημαντικότερα ζητήματα που ανακύπτουν ως σημεία κριτικής ως προς την παρέμβαση του κράτους από τον σχεδιασμό των νέων κέντρων; 

Είναι προφανές ότι αυτή η κλιμάκωση καθεστώτων ελέγχου και επιτήρησης στην οποία σωστά αναφέρεστε εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, δύο βασικούς στόχους. Ο πρώτος τοποθετείται εντός της Λέσβου και είναι η επιδίωξη να εφαρμοστεί ένα πρότυπο απόλυτης απομόνωσης, πλήρους ελέγχου και ολοκληρωτικής επιτήρησης των προσφύγων στο νησί. Έτσι, σταδιακά από το απέραντο και δυσεξέλεγκτο στρατόπεδο της Μόριας, ως ‘αναγκαίο κακό’ μιας πρώτης και χαοτικής αντιμετώπισης του προσφυγικού, περνάμε στη μικρότερη, οργανωμένη και αστυνομοκρατούμενη δομή του Καρά Τεπέ, ενώ ο τελικός στόχος είναι ένα κέντρο στην περιοχή Βάστρια όπου οι πρόσφυγες θα βρίσκονται απομονωμένοι, εγκλωβισμένοι σε μια περιφραγμένη έκταση 245 στρεμμάτων, πολύ μακριά από τη Μυτιλήνη. Έτσι, θα ελέγχονται αποτελεσματικότερα, αφού αφενός θα στερούνται τη δυνατότητα να κυκλοφορούν στην πόλη και αφετέρου οι όποιες μορφές συλλογικής διαμαρτυρίας επιλέξουν (αναγκαστούν) να κάνουν στο μέλλον θα είναι μακριά από το ‘κέντρο’, άρα θα μένουν αόρατες.  Ο δεύτερος στόχος είναι εθνικής εμβέλειας, στο μέτρο που η δημιουργία του Κέντρου στη Βάστρια αποσκοπεί να στείλει ή μάλλον να ενισχύσει ένα παλαιότερο μήνυμα σε όλους τους δυνητικούς πρόσφυγες, δηλαδή εκείνους που μελλοντικά θα μπορούσαν να αποτολμήσουν να διασχίσουν το Αιγαίο για να φτάσουν στα ελληνικά νησιά. Το μήνυμα είναι «μην κάνετε τον κόπο να έρθετε, γιατί σας περιμένει μια ζωή στερημένη και δύσκολη, χωρίς καμιά δυνατότητα να μετακινείστε ελεύθερα, να κυκλοφορείτε, να συγχρωτίζεστε με άλλους, να καταναλώνετε, να διαμαρτύρεστε, εν ολίγοις μια ζωή χωρίς αξιοπρέπεια». Έτσι, γίνεται πραγματικότητα ένα παλαιότερο και γνωστό σύνθημα της πολιτικής εξουσίας «να τους κάνουμε τον βίο αβίωτο» ως προϋπόθεση αποτροπής της μετανάστευσης! Αυτός ο στόχος, σε συνδυασμό φυσικά με το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε συστηματικά νεκρούς στα σύνορα (όπως πριν μερικά χρόνια ζητούσε ακροδεξιό στέλεχος που σήμερα διοικεί υπουργείο προορισμένο να προστατεύει τη ζωή…), σηματοδοτεί την ουσία της μεταναστευτικής πολιτικής της χώρας μας επί ημερών της Νέας Δημοκρατίας. Ο σχεδιασμός της κατασκευής του νέου κέντρου συγκέντρωσης στη Βάστρια εξυπηρετεί απόλυτα αυτή την πολιτική.

Ποια τα ποιοτικά στοιχεία και το ιδεολογικό πρόσημο του αντίθετου λόγου, των κινητοποιήσεων και των επιχειρημάτων κατά της νέας δομής στη «Βάστρια» και στο Καρά Τεπέ? Υπάρχει η αίσθηση ότι κυριαρχούν άτομα με ακροδεξιά ατζέντα; Κατά πόσο ισχύει αυτό;

Η συζήτηση που γίνεται πάνω στη νέα δομή αντανακλά ευρέως τις διαφορετικές αντιλήψεις που υπάρχουν όχι μόνο για τη μετανάστευση, αλλά και για την ίδια τη ζωή. Είδαμε τη μια αντίληψη, εκείνη της κυβέρνησης και του πιο συντηρητικού μέρους της ελληνικής κοινωνίας, που αποπνέει ρατσιστικά, ξενοφοβικά, σοβινιστικά στερεότυπα γεμάτα εθνικιστικό και θρησκευτικό φανατισμό. Μια ανέξοδη πατριδοκαπηλία που ασκείται με θανάσιμη κατασταλτική αποτελεσματικότητα σε βάρος ανυπεράσπιστων ανθρώπων που το έγκλημά τους είναι ότι αναζητούν μια καλύτερη ζωή! Ο αντίθετος ιδεολογικός λόγος είναι εκείνος της πιο ενεργής κοινωνίας πολιτών, των προοδευτικών και κοινωνικά ευαίσθητων ανθρώπων, των κοινωνικών κινημάτων που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των προσφύγων ως μέρος των οικουμενικών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Είναι ο λόγος που διακηρύσσει ότι αξίες όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η αξιοπρέπεια είναι απλώς ρητορικές πομφόλυγες όταν ανεχόμαστε να υπάρχουν δίπλα μας άνθρωποι που ζουν μέσα στον εξαναγκασμό, την αδικία και την αναξιοπρέπεια. Είναι λάθος να ορίζεται ως αποκλειστικά αριστερός, στην πραγματικότητα είναι ο λόγος που συνασπίζει απόψεις πολιτικές και θρησκευτικές με κοινωνικές στάσεις που κυμαίνονται από την πολιτική αλληλεγγύη μέχρι τη φιλανθρωπική σύλληψη της συμβίωσης. Στη σύγκρουση μεταξύ των δύο διαφορετικών αντιλήψεων συμμετέχει με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ο ακροδεξιός λόγος. Αυτός δίνει ενίοτε την εντύπωση ότι κυριαρχεί στην τοπική ατζέντα, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι το αλληλέγγυο κλίμα του 2015 και του 2016 δεν υπάρχει πλέον. Μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας σήμερα έχει γίνει περισσότερο επιφυλακτικό έναντι των προσφύγων, ενεργοποίησε αμυντικά αντανακλαστικά που σε εκείνη τη διετία είχαν μπει στην άκρη. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι οι ακροδεξιές και φασιστικές αντιλήψεις έχουν κυριαρχήσει στην τοπική κοινωνία. Οι ακροδεξιοί προσπαθούν να εκμεταλλευτούν αυτά τα αντανακλαστικά, εντούτοις η δυσοίωνη ιδεολογία τους απωθεί τον πολύ κόσμο, γι’ αυτό και προσπαθούν να τη μεταμφιέσουν σε αγάπη για την πατρίδα και τη θρησκεία! Σε κάθε περίπτωση, το πεδίο της σύγκρουσης των προοδευτικών ανθρώπων με τις φασιστικές και ακροδεξιές απόψεις είναι και θα παραμείνει ανοικτό για πολύ καιρό ακόμη στη Λέσβο και στα άλλα νησιά. 

Ποια τα σημαντικότερα σημεία κριτικής κατά της νέας δομής και ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι φόβοι των τοπικών κοινωνιών στα νησιά του Αιγαίου που υπάρχουν ήδη ΚΥΤ;

Οι τοπικές κοινωνίες του Αιγαίου φοβούνται ότι τα νησιά θα παραμείνουν οι βασικοί μοχλοί ‘αντιμετώπισης’ του προσφυγικού ζητήματος και τα επόμενα χρόνια. Είναι ένα φόβος που απορρέει από τις εμφανείς εξελίξεις της εφαρμογής της αντιμεταναστευτικής πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης με την ουσιαστική στήριξη της ΕΕ. Στο μέτρο δηλαδή που οικοδομείται μια ‘Ευρώπη-Φρούριο’ ενάντια στους πρόσφυγες, τότε τα νησιά του Αιγαίου θα γίνουν τόποι μόνιμου εγκλωβισμού αυτών των ανθρώπων και, φυσιολογικά, οι νησιώτες θα αναλάβουν τον ρόλο των ‘δεσμοφυλάκων’ με όλες τις συνέπειες στην ανάπτυξη που αυτό θα επιφέρει στις τοπικές κοινωνίες. Μένει να δούμε από ποια οπτική γωνία πρέπει να ασκήσουμε κριτική στις νέες δομές που σχεδιάστηκαν και που η κυβέρνηση άρχισε ήδη να επιχειρεί να κατασκευάσει, ενώ τις τελευταίες μέρες οι κάτοικοι σε Χίο και Μυτιλήνη έχουν αποτρέψει μια πρώτη από θαλάσσης αποβίβαση των μηχανημάτων που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή αυτών των κέντρων στα νησιά τους. Η ανάγκη να μη λειτουργήσουν νέες δομές κράτησης στα νησιά δεν πρέπει να οδηγήσει στην αποδοχή της ακροδεξιάς αντίληψης να ξεφορτωθούμε με κάθε μέσο και τρόπο τους πρόσφυγες. Οι τοπικές κοινωνίες χρειάζονται σίγουρα ένα νέο ξεκίνημα ανάπτυξης, συγχρόνως όμως οι πρόσφυγες χρειάζονται υποστήριξη και αλληλεγγύη προκειμένου να χτίσουν μια καλύτερη ζωή στα μέρη που θέλουν να εγκατασταθούν. Το γεγονός ότι η ΕΕ κάνει ότι δεν καταλαβαίνει πως η αντιμεταναστευτική της πολιτική καθιστά τα νησιά πεδία συγκρούσεων και εντάσεων δεν πρέπει να αποβεί σε βάρος ούτε των τοπικών κοινωνιών ούτε των προσφύγων. Μια αντιμετώπιση των προβλημάτων που δεν θα θεωρεί εκ προοιμίου ότι τοπικές κοινωνίες και πρόσφυγες είναι έννοιες ασυμβίβαστες μεταξύ τους είναι απαραίτητη περισσότερο ποτέ.  

 Πώς έχει εξελιχθεί το κίνημα ενάντια στην δημιουργία νέων κλειστών κέντρων στα νησιά του Αιγαίου από την ανακοίνωση της δημιουργίας τους και έπειτα; 

Στην πραγματικότητα, το κίνημα αυτό άρχισε να διαμορφώνεται τον Φεβρουάριο του 2020, με τις μεγάλες κινητοποιήσεις των νησιωτών και τις συγκρούσεις τους με τις 14 διμοιρίες των ΜΑΤ που τότε η κυβέρνηση είχε στείλει για να καταστείλουν τις τοπικές αντιδράσεις ενάντια στις εργασίες κατασκευής των σχεδιαζόμενων κλειστών κέντρων κράτησης προσφύγων σε επιταγμένες περιοχές της Λέσβου και της Χίου. Από τότε είχε επισημανθεί το φαινόμενο μιας πολύ μαζικής αντίδρασης στην κατασταλτική επιχείρηση της κυβέρνησης και ενός κινήματος ισχυρού μεν, αλλά εξαιρετικά ετερογενούς από κοινωνική, πολιτική, ηλικιακή και επαγγελματική άποψη. Στην πραγματικότητα η ένταση εκείνου του κοινού διήμερου αγώνα απέκρυψε προσωρινά τις αγεφύρωτες διαφορές που υπήρχαν μέσα στο κίνημα. Αυτές εκδηλώθηκαν αμέσως μετά την αποχώρηση των ΜΑΤ, όταν ακροδεξιές ομάδες εφόδου έστησαν μπλόκα σε κομβικά σημεία του νησιού τρομοκρατώντας και προπηλακίζοντας εθελοντές και δημοσιογράφους, πυρπολώντας το κέντρο βραχύβιας παραμονής προσφύγων στη Σκάλα Σκαμνιάς και εμποδίζοντας την αποβίβαση προσφύγων στο λιμανάκι της Θερμής. Σήμερα, η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική. Για παράδειγμα πριν λίγες μέρες, στην αυθόρμητη προσπάθεια πολιτών να μην αποβιβαστούν στο λιμάνι της Μυτιλήνης τα μηχανήματα κατασκευής της δομής στη Βάστρια, βρέθηκαν δίπλα δίπλα ακροδεξιοί και αριστεροί πολίτες, αντιδρώντας από διαφορετική αφετηρία. Φυσικά αυτή τη φορά κανένας δεν είχε την αυταπάτη ενός δήθεν ‘κοινού αγώνα’. Στην πραγματικότητα, υπάρχει ένα κίνημα που υπερασπίζεται την ειρηνική συνύπαρξη και τη δημιουργική συνεργασία μεταξύ ανθρώπων με διαφορετικά εθνικά, θρησκευτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά και ένα αντικίνημα που καλλιεργεί το μίσος και την απόρριψη των διαφορετικών ανθρώπων. Επομένως, το ζήτημα δεν είναι μόνο τι ακριβώς θα γίνει με τις νέες δομές, αλλά και από ποια οπτική θα δοθεί μια λύση στο πρόβλημα. Το αν επικρατήσει το κίνημα ή το αντικίνημα θα καθορίσει εν πολλοίς την ποιότητα της κοινωνικής συμβίωσης στα νησιά στα χρόνια που έρχονται!

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)