Τη Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016 διοργανώθηκε από το Δήμο Σάμου μια ευρεία συγκέντρωση διαμαρτυρίας με συμμετοχή περίπου χιλίων πολιτών, κληρικών, εκπρόσωπων φορέων και παραγωγικών τάξεων. Οι ομιλίες κινήθηκαν σε ήπια επίπεδα, ωστόσο δεν έλειψαν συγκαλυμμένες ξενοφοβικές αναφορές (οι οποίες σημειωτέον καταχειροκροτήθηκαν) σχετικά με την άρνηση των ξενοδόχων της Σάμου να ενοικιάσουν τα κλειστά πλέον ξενοδοχεία τους στην Ύπατη Αρμοστεία ώστε να χρησιμοποιηθούν ως καταλύματα των υπεράριθμων προσφύγων και μεταναστών που διαμένουν σε υπαίθριες σκηνές και κοντέινερ στο Hot Spot Σάμου.
Η συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε στον απόηχο καταστροφής- που αποδίδεται σε εμπρησμό- τουριστικού λεωφορείου το οποίο συχνά μεταφέρει πρόσφυγες, η οποία και συνέβη στις 3 τα ξημερώματα της Κυριακής 20 Νοεμβρίου, δηλαδή μόλις μια μέρα πριν. Πέραν τούτου, μια «περίεργη» έκρηξη είχε σημειωθεί προ 10ημέρου σε σημείο κοντά στο hot spot Σάμου και πριν μια εβδομάδα πυρκαγιά ξέσπασε σε ιδιόκτητο οικόπεδο με πεύκα, το οποίο εφάπτεται του Κέντρου Ταυτοποίησης.
Παρά το ότι στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας δεν περιλήφθησαν εκπρόσωποι της Ομάδας «Samos SOS» που πριν από 20 μέρες καλούσε τους «πατριώτες και Σαμιώτες» να συμπορευτούν, δείχνοντας «το δρόμο της θάλασσας» σε όλους τους άλλους, ωστόσο, κανείς από τους ομιλητές δεν αναφέρθηκε ή καταδίκασε τη δράση οργανωμένων ομάδων «αγανακτισμένων κατοίκων» που επιτέθηκαν φορώντας κράνη και κρατώντας ξύλα σε πρόσφυγες και μετανάστες, δημιουργώντας την πρώτη ανάφλεξη σοβαρών επεισοδίων με τραυματισμούς και πετροπόλεμο.
Από τη μια, άνθρωποι της ανάγκης που ξέφυγαν από τον πόλεμο για να γνωρίσουν τη προσφυγιά και συχνά, τη ξενοφοβία. Από την άλλη, οι μόνιμοι κάτοικοι που φοβούνται να κυκλοφορήσουν καθώς η παραπληροφόρηση σχετικά με παραβατικές συμπεριφορές, χτυπά κόκκινο. Κάποιοι, που φορώντας το μανδύα του «εκδικητή» βγάζουν στην επιφάνεια τις επί χρόνια κρυμμένες φασιστικές τους τάσεις και άλλοι, που καθοδηγούνται σε πράξεις «αντεκδίκησης» για να ρίξουν νερό στο μύλο του ρατσισμού.
Το σύνθημα ήταν «αποσυμφόρηση τώρα» και «hot stop» στα ψέματα, όμως πίσω από αυτό βρίσκεται ο διαρκώς συντηρούμενος φόβος της τοπικής κοινωνίας για μόνιμη εγκατάσταση προσφύγων στη Σάμο. Ο δήμαρχος Μιχάλης Αγγελόπουλος εξέφρασε την άρνηση του δημοτικού συμβουλίου να δημιουργηθεί άλλο Κέντρο Ταυτοποίησης, τονίζοντας πως «δεν υπάρχει πουθενά αλλού ανά την Ελλάδα παρόμοια αναλογία προσφύγων και μεταναστών έναντι μονίμων κατοίκων, καθώς λίγες εκατοντάδες μέτρα από το κέντρο της πρωτεύουσας του νησιού βρίσκονται στοιβαγμένοι 2.700 άνθρωποι σε χώρο κατάλληλο για 700 το μέγιστο». Σημείωσε επίσης ότι «το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών έχει κλονιστεί, η κοινωνική αντοχή έχει εξαντληθεί και ελλοχεύει ο κίνδυνος κλιμάκωσης σοβαρών επεισοδίων».
Ο Αντιπεριφερειάρχης Νίκος Κατρακάζος δήλωσε πως «δεν θα μάθουμε, όπως είπε ο κ. Μουζάλας στους γείτονες Χιώτες, θέλουμε δε θέλουμε να ζούμε πολύ καιρό με τους πρόσφυγες. Θα απαιτήσουμε, θα διεκδικήσουμε, δεν θα το δεχθούμε».
Το διαδίκτυο, εδώ και μήνες, έχει μετατραπεί σε πεδίο έντονων λεκτικών αντιπαραθέσεων αλλά και μιας σειράς απειλητικών, υβριστικών και εκφοβιστικών σχολίων, ενώ οι ρατσιστικές αναφορές δίνουν και παίρνουν. Εμφανίζονται ολοένα και διάφοροι «θερμοκέφαλοι» χρήστες οι οποίοι παρακινούν τους πολίτες της Σάμου να «πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους» ενώ άλλοι, μιλούν ανοικτά για αυτοργάνωση ομάδων περιφρούρησης, παραπέμποντας στα γνωστά από την ιστορία «τάγματα ασφαλείας».
Αυτή την περίοδο ειδικότερα, εκφράζονται φόβοι και για έντονη κλιμάκωση αντιδράσεων των γονέων, με αφορμή την πιθανολογούμενη ενσωμάτωση 240 παιδιών προσφύγων στα δημοτικά σχολεία της Σάμου. Μετά από πολύωρα συμβούλια με ξενοφοβικές τοποθετήσεις διαφόρων ακραίων, σε κοινή ανακοίνωσή του ωστόσο, οι σύλλογοι γονέων των σχολείων της Σάμου επισημαίνουν πως «κανείς από εμάς τους γονείς δεν αμφισβητεί το δικαίωμα πρόσβασης στην εκπαίδευση όλων των παιδιών του σύγχρονου κόσμου» αλλά «προτείνουν να χρησιμοποιηθούν οι σχολικές κτιριακές υποδομές του νησιού, που σήμερα δεν λειτουργούν, για την εκπαίδευση των προσφύγων/μεταναστών ή και να χρησιμοποιηθεί διαμορφωμένος χώρος εντός του Κέντρου Φιλοξενίας. Επίσης, να συσταθεί αρμόδιο κλιμάκιο ελέγχου δημόσιας υγείας (πέραν του ΚΕΕΛΠΝΟ), το οποίο θα πραγματοποιεί τακτικούς ελέγχους για εστίες και φορείς μολυσματικών ασθενειών»
Από την άλλη, ανασφάλεια επικρατεί στους κατοίκους της πρωτεύουσας του Σάμου καθώς το τελευταίο διάστημα σημειώνονται ολοένα και πιο διάφορα επεισόδια, όπως ξυλοδαρμούς προσφύγων στον δημοτικό κήπο από ομάδα νεαρών «αγανακτισμένων πολιτών» που φορούσαν κράνη, αντεπιθέσεις προσφύγων σε νέους που θεώρησαν ως συμμετέχοντες την ομάδα κρούσης, διήμερο νυχτερινό πετροπόλεμο κάτω ακριβώς από το hot spot, επαναλαμβανόμενες κλοπές αλκοολούχων κυρίως ποτών και τσιγάρων από μικρομάγαζα αλλά και εκκλησιαστικού οίνου και μικροποσών από… εκκλησίες.
Υπάρχει μια σαφής μεταστροφή της τοπικής κοινωνίας σε ξενοφοβικές εκφάνσεις παρότι στο παρελθόν στάθηκε αλληλέγγυα στους πρόσφυγες. Οι ψυχραιμότεροι μιλούν για οργανωμένη προσπάθεια ακραίας μεταστροφής, με μόνο στόχο τη δημιουργία επεισοδίων που θα οδηγήσουν στην επικράτηση εκείνων που θέλουν να καπηλευτούν το επίμαχο ζήτημα.
