Οπως μεταδίδει το Reuters, οι εισαγγελείς στο Βίλνιους άνοιξαν πάλι έρευνα τέσσερα χρόνια μετά τις αποκαλύψεις για το δίκτυο των εγκαταστάσεων που είχε η CIA στην Ευρώπη (και όχι μόνο), αφού βγήκε το σχετικό πόρισμα της αμερικανικής Γερουσίας για την πολύκροτη υπόθεση.
Η κοινοβουλευτική έρευνα στη Λιθουανία, αλλά και τα έγγραφα που κατατέθηκαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δείχνουν ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες χρησιμοποίησαν τις εγκαταστάσεις μιας σχολής ιππασίας κοντά στη πρωτεύουσα ως μπουντρούμι για τους υπόπτους για σχέσεις με την Αλ Κάιντα, την διετία 2005-2006. Μέχρι τώρα ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Λιθουανία έχουν παραδεχθεί ότι ύποπτοι κρατούνταν παράνομα σε έδαφος της Λιθουανίας. Τώρα, εκπρόσωπος της εισαγγελίας με email στο Reuters, ανέφερε ότι ανώτερος εισαγγελέας, ο Ιρμάντας Μικελιόνις, αποφάσισε να ανατρέψει απόφαση του Ιανουαρίου του 2011 με την οποία είχε σταματήσει κάθε έρευνα για την υπόθεση.
Η κίνηση αυτή από τις δικαστικές αρχές της χώρας είναι η πρώτη γνωστή περίπτωση κατά την οποία η έκθεση της αμερικανικής Γερουσίας για βασανιστήρια κρατουμένων σε μυστικές φυλακές οδηγεί σε επίσημη έρευνα. Η Ουάσιγκτον δεν αποκάλυψε ποτέ τις τοποθεσίες αυτές, παρότι έχει παραδεχθεί ότι είναι υπαρκτές και σε ορισμένες από αυτές οι κρατούμενοι υποβάλλονταν σε βασανιστήρια.
Ενας Σαουδάραβας, ο Αμπού Ζουμπαϊντάχ, έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατηγορώντας την Λιθουανία ότι δέχθηκε να κρατηθεί παράνομα στο έδαφος της από τους Αμερικανούς χωρίς να προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα του. Και η έκθεση της αμερικανικής Γερουσίας, παρά τις λογοκρισίες αποκαλύπτει νέες λεπτομέρειες για το πόσα γνώριζαν οι Λιθουανοί για τα πεπραγμένα της CIA στο έδαφος τους.
Οπως ότι η CIA είχε την έγκριση της πολιτικής ηγεσίας, ότι στα μέσα του 2003 αποφάσισε πως οι εγκαταστάσεις που υπήρχαν εκεί δεν ήταν αρκετά μεγάλες για να βολέψουν τα σχέδια της CIA επομένως βρήκαν άλλες μεγαλύτερες, οι οποίες αναφέρονται στην έκθεση με την κωδική ονομασία «Βιολέτα». Κι ακόμα ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες προσέφεραν τουλάχιστον 1 εκατομμύριο δολάρια ως «ένδειξη ευγνωμοσύνης»- το ακριβές ποσό βεβαίως έχει λογοκριθεί.
Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι η «Βιολέτα» άνοιξε το 2005 και έκλεισε ένα χρόνο αργότερα, μετά την άρνηση της κυβέρνησης να επιτρέψει την νοσηλεία ενός άρρωστου κρατούμενου, του Μουσταφά Αχμάντ αλ Χαουσάουι, να νοσηλευτεί στο τοπικό νοσοκομείο. Και επίσης ότι οι κρατικές υπηρεσίες βοήθησαν την CIA να αναβαθμίσει το κτίριο προκειμένου να μπορούν να «φιλοξενήσουν» τους υπόπτους. Σύμφωνα με την εισαγγελία η έρευνα επικεντρώνεται σε δυο άρθρα του ποινικού κώδικα: την παράνομη μεταφορά αλλοδαπού από τα σύνορα της Λιθουανίας και την κατάχρηση εξουσίας από κρατικούς υπαλλήλους, που προκάλεσε σημαντική ζημιά.
