Με αφορμή τις ευρωεκλογές, τον διαγκωνισμό των ελληνικών κομμάτων για την ψήφο της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και την υπερψήφιση εν τέλει του μειονοτικού ψηφοδελτίου, αναστοχάζεται κανείς πάνω στην πολιτική του ελληνικού κράτους απέναντι στη μειονότητα. Αναζητά τις ευθύνες για την απουσία συγκροτημένης και μακράς πνοής πολιτικής για τη ζωή, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμπολιτών μας μουσουλμάνων.
Να λοιπόν που, έστω και για τη μιάμιση ώρα που κράτησε η παράσταση, ένιωσαν πως η κοινή πατρίδα φρόντισε γι' αυτούς. Η τέχνη, το Θέατρο, είχαν κάνει το θαύμα τους
Βάζοντας την τέχνη στο πεδίο της κοινωνικής ζωής και της ειρηνικής συνύπαρξης, θυμάμαι μια παράσταση που δώσαμε σ' ένα πομακοχώρι πάνω στη Θράκη. Τη Μύκη. Ήταν το καλοκαίρι του 1997, όταν με το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής ανεβάσαμε την κωμωδία του Ρουτζάντε: «Μια Κυρία από την Ανκόνα». Πρόκειται για ερωτική κωμωδία, γραμμένη από τον κατ' εξοχήν κοινωνικό συγγραφέα της Ιταλικής Αναγέννησης. Είχα σκηνοθετήσει την παράσταση και έπαιζα τον Ρουτζάντε, ενώ την «Κυρία» ερμήνευε η Μαρία Κανελλοπούλου. Με έναν δυναμικό θίασο επί σκηνής, είχαμε μια επιτυχημένη περιοδεία σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Ο μεγαλύτερος αριθμός παραστάσεων, όμως, δόθηκε σε Μακεδονία και Θράκη. Ξεκινήσαμε για τη Μύκη, λοιπόν, και μέσα από τον ορεινό όγκο της Ροδόπης ανακαλύψαμε μια άλλη, κρυμμένη θα έλεγε κανείς, Ελλάδα: τα πομακοχώρια! Σε όλη τη διαδρομή καπνοχώραφα, όπου δούλευαν γυναίκες με τις τοπικές τους ενδυμασίες. Πολύχρωμα μαντήλια και ποδιές περίτεχνα κεντημένες.
Φτάσαμε στο χωριό σχεδόν μεσημέρι. Στην πλατεία όπου θα παίζαμε, δεν υπήρχε ψυχή. Πού θα παίξουμε; Πώς; Για ποιους; Από το πουθενά, αίφνης εμφανίζεται ένας ξανθός άνδρας μ' ένα καλώδιο. Το βάζει στην πρίζα κάποιου δημοτικού κτηρίου, μας το δίνει, και εξαφανίζεται ταχύτατα. Σχεδόν δεν μας κοίταξε καν. Μάθαμε μετά πως ήταν δάσκαλος και τον είχαν ειδοποιήσει να μας βοηθήσει. Στήσαμε το πατάρι, το σκηνικό, και συνδέσαμε το ρεύμα. Κάποια στιγμή εμφανίσθηκαν δύο-τρεις ντόπιοι. Εμφανώς ενοχλημένοι από την παρουσία μας, ρώτησαν τον λόγο της επίσκεψής μας στο χωριό τους. Τους πληροφορήσαμε ότι είμαστε θεατρίνοι, παίζουμε παντού και ήρθαμε να κάνουμε το ίδιο και εδώ. Δεν τους άρεσε. Φύγανε. Άδεια η πλατεία. Υπήρχαν μόνο δέκα καρέκλες πλαστικές για τους θεατές! Πλησίαζε η ώρα έναρξης και οι μόνοι που εμφανίσθηκαν ήταν δέκα παιδιά από πέντε έως δέκα χρόνων. Αρχίσαμε την παράσταση με το αθώο νεανικό κοινό μας. Δεκαπέντε ηθοποιοί επί σκηνής, με κοστούμια, μουσικά όργανα, σκηνικά, και δέκα παιδιά στην «πλατεία του θεάτρου»!
Συνεχίσαμε απτόητοι. Από τα μπαλκόνια των σπιτιών άρχισαν να προβάλουν οι πρώτοι ενήλικοι θεατές. Ήταν γυναίκες με πολύχρωμες φορεσιές. Και να που στην πλατεία εμφανίσθηκαν σε λίγο και οι άνδρες. Παρακολουθούσαν από απόσταση και όρθιοι. Σιγά-σιγά το πλήθος μεγάλωνε. Στα μπαλκόνια γυναίκες, στην πλατεία άνδρες. Και κάτι συγκινητικό: όσες γυναίκες δεν είχαν πρόσβαση στο θέαμα από το δικό τους μπαλκόνι, έφερναν στους άνδρες τσάι και στέκονταν διακριτικά πιο μακριά να παρακολουθήσουν την παράσταση. Τα παθήματα του Ρουτζάντε, τα βάσανα του έρωτα της Κυρίας, οι μουσικές, οι χοροί και η δύναμη της κωμωδίας παρέσυρε άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Και, παρ' ότι στέκονταν διαχωρισμένοι σε μπαλκόνια, πλατείες και σοκάκια, έγιναν τελικά ένα με τη μαγική δύναμη που μόνο η τέχνη έχει. Να κάνει τους ανθρώπους να συνυπάρχουν και να ενώνονται.
Η παράσταση τελείωσε με όλο το χωριό στην πλατεία! Το χειροκρότημα είχε τη δύναμη και την ειλικρίνεια του υπέροχου κοινού για το οποίο παίξαμε και που, με τη βοήθεια του Διόνυσου, κερδίσαμε. Μας ευχαριστούσαν μέσα από την καρδιά τους. Μας ζήτησαν να μην τους ξεχάσουμε, να ξαναπάμε. Τους είπαμε πως δεν πρέπει να επιτρέπουμε στους επαγγελματίες του διχασμού, δικούς μας και δικούς τους, να μας χωρίζουν. Τους άρεσε.
Να λοιπόν που, έστω και για τη μιάμιση ώρα που κράτησε η παράσταση, ένιωσαν πως η κοινή πατρίδα φρόντισε γι' αυτούς. Η τέχνη, το Θέατρο, είχαν κάνει το θαύμα τους. Βάλαμε μια απειροελάχιστη ψηφίδα σε ένα ψηφιδωτό εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης που χρειάζεται εκατομμύρια τέτοιες ψηφίδες για να γεμίσει.
Φύγαμε. Δεν ξανάπαιξα από τότε σε πομακοχώρι. Τα ΔΗΠΕΘΕ που έδιναν παραστάσεις στην ελληνική περιφέρεια θυσιάστηκαν στον βωμό της ελληνικής και ευρωπαϊκής κρίσης. Τα γεράκια των διχασμών, του μίσους και της ανωμαλίας, χαίρονται. Εμείς;..
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
