Όπως γράφει ο Βάλτερ Μπένγιαμιν στις Θέσεις για τη Φιλοσοφία της Ιστορίας, «η αυθεντική εικόνα του παρελθόντος γλιστρά φευγαλέα. Το παρελθόν μπορεί να συλληφθεί μόνο σαν εικόνα που αστράφτει τη στιγμή της αναγνώρισής της και μετά χάνεται μια για πάντα. H αλήθεια δεν θα μας ξεφύγει».

«Η εικόνα της είναι μόνο μια οικογενειακή φωτογραφία/ Με αυτήν και μ' εκείνη του αδελφού της μεγαλώσαμε» γράφει στο δελτίο Τύπου η Ελένη Τζιρτζιλάκη. «Στο ντοκιμαντέρ αναγνωρίζεται η εικόνα της μέσα από τις μαρτυρίες των συντρόφων της, της αδελφής της, μέσα από την Επί-σκεψη στον τόπο, μέσα από βιβλία για τον Εμφύλιο, μέσα από την έρευνα σε αρχεία. Με αφορμή τη δική της ιστορία  μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις ιστορίες κι άλλων γυναικών που βγήκαν στο Βουνό απο βαθιά επιθυμία, και που πήραν μέρος στην αδύνατη Επανάσταση που ήταν ο Εμφύλιος, που κατέκτησαν έτσι την ισότητα και την ελευθερία.

Η ιστορία της δεν ανήκει μόνο στην οικογενειακή μνήμη, αλλά στη συλλογική, καθώς αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της αδύνατης Επανάστασης, που είχε μεγάλη κοινωνική δυναμική,  και στην οποία μοιάζει επιτακτική ανάγκη να ανατρέξουμε από το σήμερα της κρίσης και της κατάστασης εξαίρεσης.

Το Βουνό στην Επί-σκεψη εκτυλίσσεται μπροστά μας πανίσχυρο, και μαζί τρωτό. Η ιστορία της, ανείπωτη».

Η Ελένη (Νίτσα) Παπαγιαννάκη βγήκε στο βουνό πολύ νέα, εγκαταλείποντας τη θαλπωρή μιας αστικής ζωής στη πόλη, ήταν μαχήτρια του Δημοκρατικού Στρατού, έζησε στο Βουνό, με το αντάρτικο όνομα Ηλέκτρα, σκοτώθηκε σε συμπλοκή, στις 18 Απριλίου το 1949, στο Σιδεροπορτί κοντά στο χωριό Καλλικράτης, στα Σφακιά.

Για χρόνια κανείς δεν μίλαγε γι αυτήν, καθώς το τραύμα ήταν βαθύ και η ήττα παρούσα. Ελάχιστες είναι οι αναφορές.

Το μοντάζ ένωσε τα θραύσματα και η ιστορία της ξετυλίχθηκε και μαζί με αυτήν ανιχνεύθηκε το τοπίο της Επανάστασης, στα Χανιά και γενικότερα.

Δεν ήταν τυχαία η απόφαση να δείξουμε το ντοκιμαντέρ για πρώτη φορά στην Αθήνα τον Δεκέμβρη.

Είναι μια αφορμή για να την-τις-τους συλλογιστούμε, αλλά και να κάνουμε σκέψεις για το παρόν της ζωής μας. Πρέπει ν' αλλάξεις τη ζωή σου. Η ζωή πρέπει ν' αλλάξει.

Στο χώρο θα υπάρχει και το βιβλίο-φυλαχτό».

Το ντοκιμαντέρ «Αντάρτισσα Ελένη-Νίτσα Παπαγιαννάκη με το όνομα Ηλέκτρα. Γυναίκες κλαδιά» προβάλλεται σήμερα στο Exile Room, Αθηνάς 12, στο Μοναστηράκι, στις 20:30.

Συντελεστές

Φωτογραφία: Στεφανος Χανδέλης, Ελένη Τζιρτζιλάκη, Μαρία Δαμκαλίδη

Μοντάζ: Μαρία Δαμκαλίδη

Έρευνα-Γραφή: Ελένη Τζιρτζιλάκη

Μαρτυρίες: Αργυρώ Κοκοβλή, Λευτέρης Ηλιάκης, Αντιγόνη Παπαγιαννάκη-Κέλλη, Μαίρη Κέλλη, Αντριαννή, Γιώργος Τζιρτζιλάκης

Διάβασαν: Αγγελίνα Βακάλη, Μαγδαληνή Κρυσταλλινού, Ελένη Τζιρτζιλάκη