Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει τη δέσμευση της ΕΕ να συμβάλει στη διεθνή αντίδραση για την πανδημία και να διασφαλίσει την πρόσβαση σε εμβόλια για όλους, ενώ στο πλαίσιο της επικείμενης συνεδρίασης της G20 κι ενόψει της ειδικής συνόδου της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας τον Νοέμβριο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την υποστήριξή του στον ισχυρό και κεντρικό ρόλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στη μελλοντική παγκόσμια διακυβέρνηση της υγείας και τον στόχο της σύναψης διεθνούς συνθήκης για την αντιμετώπιση των πανδημιών.
Αξιοποίηση της «εργαλειοθήκης» για την ανακούφιση των καταναλωτών
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσουν με επείγοντα τρόπο στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της λεγόμενης εργαλειοθήκης για την παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης στους πολίτες εξαιτίας της πρόσφατης αύξησης στις τιμές της ενέργειας, αναφέρει το κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής.
Επισημαίνεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέτασε την πρόσφατη άνοδο των τιμών της ενέργειας και τον αντίκτυπο των αυξήσεων των τιμών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ιδίως τους ευάλωτους πολίτες και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, που προσπαθούν να ανακάμψουν από την πανδημία του νέου κορονοϊού.
Η λεγόμενη εργαλειοθήκη περιέχει χρήσιμα μέτρα, βραχυπρόθεσμα και πιο μακροπρόθεσμα.
Φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια στις «πράσινες» επενδύσεις
Η πλειοψηφία των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τάχθηκε χθες Πέμπτη υπέρ της αναγνώρισης του ρόλου του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής, κάτι το οποίο θα διευκόλυνε τη χρηματοδότησή τους, σύμφωνα με συγκλίνουσες πηγές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει πριν από το τέλος της χρονιάς κατάλογο με μορφές ενέργειας οι οποίες θα θεωρούνται ενάρετες τόσο για το κλίμα όσο και για το περιβάλλον (τη λεγόμενη «πράσινη ταξινομία»). Η κατάταξη αυτή θα ανοίξει τον δρόμο για τη λεγόμενη πράσινη χρηματοδότηση και θα δώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα συστήματα διανομής.
Να ενταθούν οι προσπάθειες για να μειωθούν οι δισταγμοί έναντι των εμβολίων
Την ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειες προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια για την COVID-19 υπογραμμίζουν οι ηγέτες των 27.
Τονίζεται ότι οι εκστρατείες εμβολιασμού σε όλη την Ευρώπη έφεραν σημαντική πρόοδο στον αγώνα κατά της πανδημίας, ωστόσο, η κατάσταση σε ορισμένα κράτη μέλη παραμένει πολύ σοβαρή.
Προκειμένου να αυξηθούν περαιτέρω τα ποσοστά εμβολιασμού σε ολόκληρη την Ένωση, πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για να ξεπεραστεί η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, μεταξύ άλλων με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, ιδίως στις πλατφόρμες των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης.
Είναι απαραίτητη η εγρήγορση σχετικά με την εμφάνιση και εξάπλωση πιθανών νέων παραλλαγμένων στελεχών του νέου κορονοϊού, προστίθεται.
Αναλυτικότερα η Σύνοδος αποφασίζει
Για την ακρίβεια το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί:
* Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μελετήσει τη λειτουργία των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την αγορά στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ETS), με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA). Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα αξιολογήσει εάν ορισμένες εμπορικές συμπεριφορές απαιτούν περαιτέρω ρυθμιστικά μέτρα.
* Τα κράτη μέλη και η Κομισιόν να κάνουν επειγόντως την καλύτερη δυνατή χρήση της εργαλειοθήκης για την παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης στους πιο ευάλωτους καταναλωτές και την υποστήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία και την ιδιαιτερότητα των καταστάσεων των κρατών μελών.
* Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εξετάσουν άμεσα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα που θα συνέβαλαν να προσφέρεται ενέργεια σε προσιτή τιμή στα νοικοκυριά και στις εταιρείες, να αυξηθεί η ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ και της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, να υπάρχει ασφάλεια εφοδιασμού και υποστήριξη στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κατάστασης σε κάθε κράτος μέλος.
* Την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να εξετάσει πώς θα επιταχυνθούν οι επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση, αξιοποιώντας τρέχοντα κεφάλαιά της, με σκοπό τη μείωση των μελλοντικών κινδύνων διακοπής και την ικανοποίηση των παγκόσμιων φιλοδοξιών της Ευρώπης για συνδεσιμότητα.
* Το έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της 26ης Οκτωβρίου 2021 να προωθήσει αμέσως αυτές τις ενέργειες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθεί την κατάσταση και θα επανέλθει τον Δεκέμβριο, καταλήγει το κείμενο.
_
Για την κρίση σε κλίμα και αγορά ενέργειας, το ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας διχάζει τους 27:
Όμως στη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων χθες Πέμπτη στις Βρυξέλλες «πολύ μεγάλη πλειοψηφία των κρατών μελών» τάχθηκε υπέρ της ιδέας να συμπεριληφθούν τόσο το φυσικό αέριο όσο και η πυρηνική ενέργεια στον κατάλογο των βιώσιμων επενδύσεων, δήλωσε ευρωπαίος διπλωμάτης στο Γαλλικό Πρακτορείο. Άλλοι δύο επιβεβαίωσαν πως διαμορφώθηκε «πλειοψηφία» χωρών που διάκεινται ευνοϊκά έναντι της πρότασης αυτής.
Η κρίση με τις τιμές του φυσικού αερίου μοιάζει να δίνει ώθηση στην πυρηνική ενέργεια. Παρ’ όλ’ αυτά, η λεγόμενη πράσινη ταξινομία δεν θα αναφερθεί στα συμπεράσματα του ευρωπαϊκού συμβουλίου, ελλείψει πλήρους συναίνεσης.
Στα μέσα Οκτωβρίου δέκα κράτη μέλη της ΕΕ, ανάμεσά τους η Γαλλία, τάχθηκαν υπέρ της πυρηνικής ενέργειας, με το σκεπτικό ότι δεν εκπέμπει CO2 και χαρακτηρίζεται μέρος της λύσης για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ενώ μπορεί να συμβάλλει στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ανεξαρτησία.
Το κείμενο αυτό προσυπέγραψαν η Ρουμανία, η Τσεχία, η Φινλανδία, η Σλοβακία, η Κροατία, η Σλοβενία, η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Ουγγαρία. Η Ολλανδία συντάχθηκε πρόσφατα με τη θέση αυτή.
Άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο εναντιώνονται σθεναρά, όπως και πολλές ΜΚΟ, οι οποίες επισημαίνουν το πρόβλημα της αποθήκευσης για τεράστιο χρονικό διάστημα των ραδιενεργών αποβλήτων.
Οι ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί που καίνε φυσικό αέριο εκπέμπουν CO2, αλλά λιγότερο από τον άνθρακα και, όπως και η πυρηνική ενέργεια, αποτελούν σταθερές και διαχειρίσιμες πηγές ενέργειας, που μπορεί να διαδραματίσουν απόλυτα αναγκαίο συμπληρωματικό ρόλο στις ανανεώσιμες πηγές (ηλιακή ενέργεια, αιολική ενέργεια) όταν ο ήλιος ή ο άνεμος απουσιάζουν.
Η «ταξινομία» αναμένεται να προταθεί προσεχώς από την Κομισιόν, που όμως δεν έχει ακόμη ορίσει σαφές χρονοδιάγραμμα. Η πρότασή της θα μπορούσε να απορριφθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή από την πλειοψηφία των κρατών μελών.
Στις αρχές του Οκτωβρίου, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις υπερασπίστηκε την πυρηνική ενέργεια, κατά τη διάρκεια συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών. «Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας ως μορφής με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην προσπάθειά μας» να μειωθούν οι εκπομπές CO2, επιχειρηματολόγησε ο Λετονός.
Σε έκθεσή της στα τέλη Μαρτίου, η επιστημονική υπηρεσία της Κομισιόν (JRC) σημείωνε πως «καμιά ανάλυση δεν έχει κομίσει επιστημονικές αποδείξεις ότι η πυρηνική ενέργεια βλάπτει την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον περισσότερο από άλλες μορφές ενέργειας» οι οποίες αναμένεται να ενταχθούν στη λεγόμενη πράσινη ταξινομία.
_
Όσον αφορά στους εμβολιασμούς και υπό το πρίσμα της εξέλιξης της επιδημιολογικής κατάστασης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά περαιτέρω συντονισμό για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός και των ταξιδιών εντός της ΕΕ, καθώς και την αναθεώρηση των δύο συστάσεων του Συμβουλίου. Ενθαρρύνει την Επιτροπή να επιταχύνει τις εργασίες της όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών με τρίτες χώρες.
Με βάση τις εμπειρίες από την υγειονομική κρίση, πρέπει να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα και η οριζόντια ετοιμότητα της ΕΕ για κρίσεις. Για να εξασφαλιστεί καλύτερη πρόληψη, ετοιμότητα και αντιμετώπιση μελλοντικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την υγεία στην ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τη νομοθετική δέσμη για την Ένωση για την Υγεία και για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη συμμετέχουν επαρκώς στη διαχείριση της Αρχής Ετοιμότητας και Διαχείρισης Έκτακτων Αναγκών για την Υγεία για την υγεία (HERA). Υπενθυμίζει την ανάγκη να προχωρήσει γρήγορα η πρόσβαση σε φάρμακα σε όλα τα κράτη μέλη.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει τη δέσμευση της ΕΕ να συμβάλει στη διεθνή αντίδραση για την πανδημία και να διασφαλίσει την πρόσβαση σε εμβόλια για όλους. Ζητεί ταχεία άρση των εμποδίων που δεν επιτρέπουν την παγκόσμια διάδοση των εμβολίων και καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί περαιτέρω απευθείας με τους παρασκευαστές από την άποψη αυτή. Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να επιταχύνουν την παράδοση εμβολίων στις χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Η ΕΕ θα συνεχίσει να υποστηρίζει την παραγωγή και την απορρόφηση εμβολίων από χώρες εταίρους.
Στο πλαίσιο της επικείμενης συνεδρίασης της G20 κι ενόψει της ειδικής συνόδου της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας τον Νοέμβριο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την υποστήριξή του στον ισχυρό και κεντρικό ρόλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στη μελλοντική παγκόσμια διακυβέρνηση της υγείας και τον στόχο της σύναψης διεθνούς συνθήκης για την αντιμετώπιση των πανδημιών.
