to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Μετρώντας τις μέρες για την B-day

Παρότι το επεισόδιο του Brexit είναι μοναδικό, βρίσκουμε όλα τα στοιχεία του στην υπόλοιπη Ευρώπη. H Βρετανία μάς δείχνει το μέλλον, αν οι ευρωπαϊκές ελίτ συνεχίσουν σαν τον Νέρωνα να απαγγέλλουν ποίηση καθώς η Ρώμη καίγεται. Η σμίκρυνση της Ένωσης είναι αποτέλεσμα της σμίκρυνσης των μυαλών. Από τις πλατείες των αγανακτισμένων μέχρι τα “Κίτρινα Γιλέκα”, οι λαοί έμαθαν να εξεγείρονται. Αυτή είναι η μεγάλη μας ελπίδα


Το χάος, πυκνό σαν την ομίχλη του Λονδίνου, που καλύπτει την πολιτική ζωή της Βρετανίας είναι σύμπτωμα μιας εποχής στην Ευρώπη που χαρακτηρίζεται από έλλειψη οράματος, ανάξιους πολιτικούς, καταστροφή των προσδοκιών των λαών. Τα γέλια που κάλυψαν την ομιλία της May στη βρετανική Βουλή, όταν ανακοίνωνε ότι αναβάλλει την ψηφοφορία για το Brexit επειδή θα την έχανε, είναι συμβολικά ενός κακοπαιγμένου θεατρικού έργου που πλησιάζει στο τέλος του. Ένα τέλος που δεν το ξέρει κανείς, ούτε και οι ίδιοι οι συγγραφείς του. Το endgame του Brexit έχει στοιχεία φάρσας, με πρωταγωνιστές διάφορους δεύτερης κατηγορίας κλόουν σαν τον Farage, τον Boris Johnson ή τον ηγέτη των Brexiters Rees - Mogg, χαρακτήρα που βγαίνει από σάτιρα της υπεροπτικής βλακείας των αριστοκρατών.

Αλλά ταυτόχρονα είναι και μια τραγωδία, καθώς οι ζωές εκατομμυρίων στη Βρετανία και την Ευρώπη κινδυνεύουν. Στη μέση η May, μια μινι-Thatcher, χωρίς την αποφασιστικότητα, την ισχύ ή τις τσάντες του πρωτοτύπου, οδηγεί ένα τραίνο που τρέχει χωρίς φρένα προς τον γκρεμό. Σε λιγότερο από ενενήντα μέρες, στην B for Brexit day, το Ηνωμένο Βασίλειο θα αφήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είπαν ότι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα δρομολόγια των τραίνων αποφάσισαν ποιος θα είναι νικητής. Σήμερα το ρολόι οδηγεί αμείλικτα προς τις 29 Μαρτίου. Αλλά θα φύγει η Βρετανία από την Ευρώπη;

Με μια έννοια, δεν ήταν ποτέ στην Ευρώπη. «Ομίχλη στην Μάγχη (το αγγλικό κανάλι για τους Βρετανούς), αποκόπηκε η Ευρώπη» έλεγαν οι μετεωρολόγοι. Από την εισβολή των Ρωμαίων τον πρώτο και των Νορμανδών τον δωδέκατο αιώνα, η «Ήπειρος» αποτελεί το μεγάλο τραύμα της βρετανικής κοινωνίας. Τη διασχίζει διαγώνια και χωρίζει στα δύο όλες τις τάξεις, τα κόμματα, τα συμφέροντα. Στη δεκαετία του ’70 και του ’80 διέσπασε τους Εργατικούς. Τώρα είναι η σειρά των
Συντηρητικών να γνωρίσουν την έντονη ευρωφοβία της άρχουσας τάξης. Είναι άνθρωποι που μεγάλωσαν με τις εμπειρίες ή τις μνήμες της αυτοκρατορίας και δεν δέχονται να είναι μέλη σε ένα club που δεν διοικούν. Το κάνει χειρότερο ότι το διοικούν οι μεγαλύτεροι εχθροί τους οποίους νίκησαν σε δύο πολέμους. Το Brexit έχει μέσα του όλη την ιστορία του 20ού αιώνα αλλά και το τραυματικό τέλος της αυτοκρατορίας.

Θα γίνει όμως το Brexit; Αυτό παραμένει ακόμη το πιο πιθανό αποτέλεσμα. Ωστόσο όχι γιατί το θέλει η πλειοψηφία είτε στη Βουλή είτε στον λαό. Αν θα γίνει, θα είναι το αποτέλεσμα της πλήρους αποτυχίας της πολιτικής τάξης. Η συμφωνία της May δεν θα περάσει στη Βουλή, όταν έρθει στα μέσα του Γενάρη. Και όπως το ρολόι θα τρέχει προς την B-day, δεν είναι σίγουρο ότι θα υπάρχει χρόνος για να φρενάρει το τραίνο. Τα πιθανά σενάρια είναι τρία. 1. Το Ηνωμένο Βασίλειο φεύγει με ένα «διαχειρίσιμο No Deal». Αυτό θα αποτρέψει τη δημιουργία χάους στα αεροπορικά και θαλάσσια ταξίδια, τις εισαγωγές ιατρικών προμηθειών, την προστασία προσωπικών δεδομένων κ.λπ. 2. Όπως πλησιάζει η B-day οι πολιτικοί θα πανικοβληθούν και θα αποδεχτούν τη συμφωνία της May ή κάτι παρόμοιο. 3. Η γενική παράλυση και η έλλειψη πλειοψηφίας για οποιαδήποτε εκδοχή θα αναγκάσει την May να ζητήσει αναβολή του B-day. Τότε θα έχουμε είτε εκλογές είτε δεύτερο δημοψήφισμα. Εντούτοις η νίκη του Corbyn δεν είναι σίγουρη. Το γεγονός ότι παραμένει θεατής προς το παρόν περιμένοντας τη διάλυση των αντιπάλων του πριν κινηθεί, αλλά και η δήλωσή του ότι υποστηρίζει το Brexit, έχει απογοητεύσει μεγάλο μέρος των οπαδών της παραμονής. Το πρώτο σενάριο είναι το ελαφρά πιο πιθανό αυτή τη στιγμή.

Τους τελευταίους τρεις μήνες, όταν έγινε σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις μπορεί να αποτύχουν, το αίτημα για «δεύτερη ψήφο», ένα νέο δημοψήφισμα, έγινε εκκωφαντικό. Ο Corbyn, παιδί του Tony Benn και της ριζοσπαστικής Αριστεράς της δεκαετίας του ’70, πιστεύει ότι η καπιταλιστική Ένωση δεν θα επιτρέψει σε αριστερές κυβερνήσεις να ασκήσουν ανεξάρτητη βιομηχανική πολιτική. Είναι πίστη ενός αριστερού ευρωσκεπτικισμού, που εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο σοσιαλισμός μπορεί να χτιστεί σε μία χώρα, από ένα ισχυρό κίνημα και με τη βοήθεια των συνδικάτων. Αλλά υπάρχει και πραγματισμός στην απόφαση. Η λαϊκή προτίμηση για Brexit δεν έχει ανατραπεί ριζικά. Όπως μας είπε πρόσφατα για να κερδίσει τις εκλογές, πρέπει να πάρει πενήντα έδρες που όλες ψήφισαν Brexit, από τους Συντηρητικούς. Αλλά το κύριο χαρακτηριστικό του Corbyn είναι η πίστη στη δημοκρατία. Εφόσον τα στελέχη, οι βουλευτές και τα μέλη αποφασίσουν υπέρ της παραμονής, ο Corbyn θα ακολουθήσει παρά τις επιφυλάξεις του.

Το Brexit, τέλος του κοινωνικού συμβολαίου

Το Brexit ήταν αποτέλεσμα οικονομικής δυσπραγίας και πολιτισμικής αποξένωσης. Όταν η Ευρώπη ήταν ακόμη σοσιαλδημοκρατική, έβαζε κάποιους φραγμούς στις καπιταλιστικές ακρότητες της Thatcher και του Blair. Από τη δεκαετία του ’90, οι ευρωπαϊκές ελίτ υιοθέτησαν τις πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες συνταγές. Όταν οι θέσεις εργασίας έφυγαν μαζικά οδηγώντας σε συστημική ανεργία, όταν οι μισθοί και η προστασία της εργασίας καταστράφηκαν στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, η λαϊκή δυσαρέσκεια στράφηκε δικαιολογημένα εναντίον της Ε.Ε. Μεταξύ 2009 και 2014 η οικονομία αναπτύχθηκε 10%, αλλά οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν κατά 6%. Το δημοψήφισμα έδωσε την ευκαιρία σε παραδοσιακούς Εργατικούς ψηφοφόρους και αυτούς που είχε αφήσει πίσω η παγκοσμιοποίηση να ψηφίσουν εναντίον της πολιτικής κάστας. Το 64% των φτωχότερων στρωμάτων ψήφισαν Brexit. Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Brexit είναι τα θύματα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης.

Για πολλούς, βέβαια, σημαντικός λόγος ήταν και η μετανάστευση. Στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό, ενώ το κεφάλαιο κυκλοφορεί ελεύθερα, μπαίνουν συνεχώς περιορισμοί στην κίνηση των ανθρώπων. Αλλά η λογική της ξενοφοβίας είναι πολιτική, όχι οικονομική. Οι οικονομικοί μετανάστες είναι χρήσιμοι δημογραφικά και κρατάνε τους μισθούς χαμηλά. Έτσι, σύλλογοι βιομηχάνων τους έχουν υποστηρίξει, ο Blair επέτρεψε στους Ανατολικο-Ευρωπαίους να έρθουν στην Βρετανία χωρίς περιορισμούς και, βέβαια, η Merkel προσκάλεσε τους πρόσφυγες. Για να μετατραπεί η δικαιολογημένη ανησυχία των εργαζόμενων για δουλειά και αξιοπρεπή ζωή σε ρατσισμό, χρειάζεται πολιτική παρέμβαση. Αυτό έκαναν οι δεξιοί προπαγανδιστές του Brexit. Η ξενοφοβία είναι το τελευταίο αποκούμπι της Δεξιάς, που κατέστρεψε με τις πολιτικές της αυτούς που υποστηρίζει, υποτίθεται, με τη ρητορική της.

Αλλά πίσω από όλα βρίσκονται οι παραβιάσεις της λαϊκής εμπιστοσύνης από τις ελίτ: τα ψέματα που οδήγησαν στον πόλεμο του Ιράκ, η αποτυχία της κατοχής, η χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008, που οδήγησε σε τεράστια ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών καθώς οι πολίτες έχαναν τα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους. Ήταν η τελική αποτυχία του μεταπολεμικού κοινωνικού συμβολαίου και της μετάβασης από τον παραδοσιακό πατερναλιστικό καπιταλισμό που πίστευε στο δημόσιο συμφέρον σε μια στενοκέφαλη κάστα που πιστεύει μόνο στην αγορά.

Παρότι το επεισόδιο του Brexit είναι μοναδικό, βρίσκουμε όλα τα στοιχεία του στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το Brexit ήταν ένα προαναγγελθέν διαζύγιο. Αλλά η Βρετανία μάς δείχνει το μέλλον, αν οι ευρωπαϊκές ελίτ συνεχίσουν σαν τον Νέρωνα να απαγγέλλουν ποίηση καθώς η Ρώμη καίγεται. Η σμίκρυνση της Ένωσης είναι αποτέλεσμα της σμίκρυνσης των μυαλών. Από τις πλατείες των αγανακτισμένων μέχρι τα “Κίτρινα Γιλέκα”, οι λαοί έμαθαν να εξεγείρονται. Αυτή είναι η μεγάλη μας ελπίδα.

* Ο Κώστας Δουζίνας είναι βουλευτής Α' Πειραιά, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)