to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές

Οι ροές δεν αναχαιτίζονται με απαγορεύσεις - Η αντιμετώπιση των μεταναστών–προσφύγων δεν είναι ασύνδετη από την κοινωνική ανάπτυξη των κοινωνιών υποδοχής- Η διάρκεια παρουσίας μεταναστών/τριών σε έναν τόπο είναι αντιστρόφως ανάλογη με τις δυνατότητες ανάπτυξης των ευκαιριών ζωής των μεταναστών/τριών


Είμαι πλέον πεπεισμένος ότι όταν ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης έγραφε το «Ελληνες της Αμερικής» τον ενδιέφερε περισσότερο πως αυτό το πόνημα μας πληροφορεί για τους Ελληνες της Ελλάδας. Με αυτή τη σκέψη καταθέτω συνοπτικά κάποιες παρατηρήσεις γύρω από το μεταναστευτικό–προσφυγικό θέμα που ίσως να αφορά περισσότερο τους ντόπιους.

Οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές αποτελούν βασικό στοιχείο της παγκόσμιας ιστορίας του ανθρώπου. Διαχρονικά, πολιτικές κλειστών συνόρων μεγιστοποίησαν μη αναπόφευκτα δεινά, ενίσχυσαν αντιδημοκρατικές αντιλήψεις και δημιούργησαν πολλαπλές απροσδόκητες συνέπειες, μία εξ αυτών είναι και η αύξηση μακροπρόθεσμα των ανεπίσημων ροών.

Η Ελλάδα έχει πλούσια ιστορία (ιδίως από τον 19ο αιώνα) και συσσωρευμένη γνώση για τις μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές. Από όλη αυτή την ιστορία και γνώση αποκομίσαμε ότι: (α) Οι ροές δεν αναχαιτίζονται με απαγορεύσεις, (β) Η αντιμετώπιση των μεταναστών–προσφύγων δεν είναι ασύνδετη από την κοινωνική ανάπτυξη των κοινωνιών υποδοχής, (γ) Η διάρκεια παρουσίας μεταναστών/τριών σε έναν τόπο είναι αντιστρόφως ανάλογη με τις δυνατότητες ανάπτυξης των ευκαιριών ζωής των μεταναστών/τριών, (δ) Οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές και η αντιμετώπισή τους έχουν αντίκτυπο σε ευρύτερες περιοχές (π.χ. Μεσόγειος, Βαλκάνια), (ε) Οι ροές από Αφρική και Μέση Ανατολή, ιδίως μετά το 1970, καταδεικνύουν ότι οι αιτίες δεν ανταποκρίνονται πάντα στο χρονικό πλαίσιο που συμβαίνουν αλλά ακολουθούν άλλους χρόνους, και (στ) Η Ελλάδα αντιμετωπίζει συστήματα μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, όπως αυτά της Βαλκανικής Χερσονήσου και της Ανατολικής Λεκάνης της Μεσογείου, που διαφέρουν ποιοτικά και ποσοτικά από άλλες ροές σε διεθνές επίπεδο.

Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 η χώρα μας εγκλωβίζεται σε πολιτικές μηδενικής ανοχής στη μετανάστευση και στην απόδοση της ιδιότητας του πρόσφυγα (κυρίως λόγω της Ε.Ε). Οι άμεσες συνέπειες ήταν: (α) η αύξηση των ροών και ιδίως των ανεπίσημων μεταναστών/τριών, (β) η αύξηση της άτυπης–ανασφάλιστης απασχόλησης, (γ) η ανάπτυξη της παράνομης οικονομίας και των εγκληματικών οργανώσεων διακίνησης και λαθρεμπορίας ανθρώπων (traffickers, smugglers), (δ) η ανάπτυξη αντιδημοκρατικών και αντικοινωνικών συμπεριφορών και σχέσεων, και (ε) η ανάπτυξη εθνοτικού / έμφυλου κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας.

Από το 1990 διακρίνουμε, βάσει των ελληνικών και διεθνών μελετών, ότι η πλήρης και ισότιμη ένταξη και προστασία των μεταναστευτικών–προσφυγικών ομάδων στην ελληνική οικονομία, εργασία, στέγαση και ασφάλιση θα είχε πολλαπλασιαστικά οφέλη.

Για την προσέγγιση όλων των παραπάνω κρίνεται απαραίτητη η άμεση άρση της απαγόρευσης ασύλου και της μηδενικής ανοχής στη μετανάστευση. Η σχεδίαση μεταναστευτικής πολιτικής που λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες κοινωνικές, δημογραφικές και οικονομικές προκλήσεις της χώρας είναι απαραίτητη, όπως απαραίτητη είναι η διαφύλαξη των δημοκρατικών θεσμών και αξιών.

Σε αυτή την κατεύθυνση η διαμόρφωση ανοιχτών κέντρων στην ενδοχώρα, υποδοχής, ταυτοποίησης και διεκπεραίωσης αιτήσεων υπό την αιγίδα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, της ΔΟΜ και της Υπατης Αρμοστείας, με την ταυτόχρονη υποστήριξη σε θέματα στέγασης, εργασίας και ασφάλισης από τις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες θα δώσει ώθηση στην κοινωνική ανάπτυξη.

Εχουν περάσει σχεδόν τριάντα χρόνια από τις πρώτες μαζικές ανεπίσημες εισόδους μεταναστών/τριών στη χώρα. Ισως έχει ωριμάσει πλέον η ανάγκη να ανατρέξουμε στην ιστορία και στις κοινωνικές συνθήκες που αναπτύσσουν τη ζωή και τα δικαιώματα, αφήνοντας πίσω μικροψυχίες και στενότητες σκέψης, όπως θα έλεγε και ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης.

*καθηγητής Κοινωνιολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)