Καθώς σωρεύονται οικονομικά ερείπια, οι συμπεριφορές των εγκλείστων, ατομικές και ομαδικές, θα διαφοροποιούνται απρόβλεπτα. Τότε θα είναι ανώφελη η επικοινωνιακή χειραγώγηση με την οποία συστηματικά πολιτεύεται η παρούσα κυβέρνηση. Η ώρα της κρίσεως έρχεται και θα είναι τρομερή.

Στην κυβέρνηση Μητσοτάκη συναιρούνται οι δύο ψυχές της Νέας Δεξιάς: ο ωμός, μισανθρωπικός νεοφιλελευθερισμός, και η παλαιοδεξιά ελληνοχριστιανική αντίδραση. Προβάλλει ένα μυθικό πρότυπο μεσαίου πολίτη, στο οποίο συγκεράζει αντινομικά χαρακτηριστικά: «άριστος» και «γραβατωμένος», «ατομικιστής-ιδιώτης» αλλά και «υπερπατριώτης» και «ευσεβής».

Η Νέα Δεξιά εμφανίστηκε ως εκφραστής υπέρμαχος μιας μεσαίας τάξης, η οποία έχει συντριβεί οικονομικά και έχει υποβαθμιστεί ταξικά· της υπόσχεται επάνοδο στην κανονικότητα. Το συντριμμένο μικρομεσαίο πλήθος της χρεοκοπίας αυτοαναγνωρίζεται ακόμη ως «μεσαία τάξη» και  λαχταράει μια μαγική επαναφορά στο οικείο παρελθόν της Μεταπολίτευσης. Η Δεξιά ουσιαστικά χειρίζεται αυτές τις διαψεύσεις και τις προσδοκίες.

Οι πολιτικές πρακτικές της παρούσας Δεξιάς  είναι οι γνωστές, οι δοκιμασμένες: ρουσφέτι και μίζα, αφενός, επικοινωνιακή χειραγώγηση και βία, αφετέρου.
Η επικοινωνιακή χειραγώγηση έχει λάβει πρωτοφανή έκταση, μάλιστα σε καιρούς δομικής κρίσης και οικονομικής πενίας,  τραυματίζοντας ανεπανόρθωτα το κύρος των ΜΜΕ και της δημοσιογραφίας.

Αστυνόμευση της δημόσιας ζωής

Το άλλο χούι  της σημερινής Δεξιάς έρχεται από τα προδικτατορικά χρόνια: είναι η «αστυνομικοποίηση» της δημόσιας ζωής. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πούλησε το δόγμα Νόμος και Τάξη, για να ενισχύσει το συντηρητικό της προφίλ, αλλά και για να αποσπάσει την προσοχή του κόσμου από τα επείγοντα προβλήματα της οικονομίας και από την κοινωνική απορρύθμιση που έχει επιφέρει η πολύχρονη κρίση. Θα το ονόμαζα στρατηγική αντιπερισπασμών. Και μπόρεσε να την επιβάλει με τη βοήθεια της μηντιακής μηχανής που προείπαμε.

Τα μυθικά Εξάρχεια και δυο-τρεις καταλήψεις αναγορεύτηκαν σε μείζον υπαρξιακό πρόβλημα μιας βαριά πληγωμένης οικονομίας και μιας μελαγχολικής κοινωνίας.
Πούλησε θέαμα Νόμου και Τάξης για να αποσπάσει την προσοχή από την έκδηλη αμηχανία της απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις στη Μεσόγειο. Οδηγήθηκε σε καταχρήσεις βίας και σε φιάσκα, με κορυφαίο τη σύλληψη του σκηνοθέτη Δ. Ινδαρέ.

Πούλησε θέαμα Νόμου και Τάξης, αντί να βρει βιώσιμες λύσεις στο προσφυγικό στα νησιά. Εισέπραξε τεράστιο φιάσκο και γλίτωσε μόνο επειδή το προσφυγικό έγινε όργανο μόχλευσης από τον Ερντογάν στον Εβρο. Τότε το θέαμα Νόμου και Τάξης αναβαθμίστηκε σε Ιερό Πόλεμο εναντίον ασύμμετρης απειλής.

Ασύμμετρες απειλές: Ο ψεύτης βοσκός

Ετσι, με τέτοιες καταχρήσεις λόγου και πράξεων, με τα ΜΑΤ και τη βία στην πρώτη γραμμή, μας βρήκε η πανδημία του κορωνοϊού, η πραγματική ασύμμετρη απειλή. Παραφουσκωμένη από επικοινωνιασμό η κυβέρνηση, κινδύνευσε σαν τον ψεύτη βοσκό: έπρεπε να πείσει ότι η πανδημία είναι πράγματι απειλή. Ευτυχώς ο ελληνικός λαός έδειξε, σε γενικές γραμμές, ωριμότητα και αυτοπειθαρχία.

Οι πρώτες εβδομάδες έδειξαν αμέσως τον πολυκερματισμό απόψεων εντός της κυβέρνησης αλλά και την αδυναμία να αντιληφθούν οι υπουργοί την έκταση και τη σφοδρότητα της κρίσης. Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης βρήκε ευκαιρία να προβάλει προφίλ ηγέτη και στρατηλάτη, εκμεταλλευόμενος την ανάγκη του φοβισμένου πλήθους για ταύτιση με μια πατρική φιγούρα. Η δομή λόγου προσφέρθηκε από το διάγγελμα Μακρόν· ο Ελληνας πρωθυπουργός πρόσθεσε επιπλέον πολλές φορές το «Εγώ»  και βρήκε στη φόρμα του διαγγέλματος ένα τρόπο ηγετικής προβολής αλλά και κατίσχυσης  επί των κακόφωνων υπουργών του, που εν τω μεταξύ έλεγαν τα δικά τους.

Η ραχοκοκκαλιά της πολιτικής διαχείρισης είναι το δόγμα της «ατομικής ευθύνης». Η πολιτική ευθύνη μετακυλίεται σε τεχνοκράτες και μη εκλεγμένους. Οι εκρηκτικές ανάγκες του ΕΣΥ και των δημόσιων υποδομών αντιμετωπίζονται με ΣΔΙΤ, με δωράκια προς ιδιωτικά θεραπευτήρια, με εκκλήσεις για δωρεές και εθελοντισμό,  σύντομα και με εκκλήσεις για φιλανθρωπία. Την ώρα που στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, με κυβερνητικές πρωτοβουλίες γίνονται τεράστιες μεταβιβάσεις δημόσιων πόρων προς τα συστήματα υγείας, τα νοικοκυριά και τις θέσεις εργασίας.

Η επόμενη μέρα

Πόσο μακριά όμως μπορεί να φτάσει μόνο με την ατομική ευθύνη μια κοινωνία, της οποίας δοκιμάζονται όχι μόνο η φυσική αντοχή αλλά και η συνοχή και η συλλογική δράση; Οι έγκλειστοι εργαζόμενοι μεροκαματιάρηδες χωρίς τον πόρο της εργασίας, μετατρέπονται σε κοινωνικά αποκλεισμένους, βλέπουν να τους εγκαταλείπει σταδιακά το κράτος, κυβερνημένο από ιδεοληπτικούς και πλιατσικολόγους της εξουσίας, δηλωμένους εχθρούς της κοινωνικής πρόνοιας και υπέρμαχους των ανισοτήτων;

Η κατάσταση πρωτογενούς σοκ και αυτοπειθαρχίας θα αλλάζει καθώς λήγει η πρώτη φάση εγκλεισμού· πάνω στον υπαρκτό ενστικτώδη φόβο για την πανδημία προστίθεται πλέον η αγωνία των εγκλείστων για τα ερείπια της επόμενη μέρας.

Αυτή η επόμενη μέρα θα έρθει, σύντομα. Και τότε θα κριθεί εν συνόλω αυτή η κυβέρνηση που ακόμη κερδοσκοπεί επικοινωνιακά, μοιράζει χαρτζιλίκια,  λογοκοπεί και κατασκευάζει εσωτερικούς εχθρούς. Η κρίση θα είναι τρομερή για όσους δεν επέδειξαν γρήγορα αντανακλαστικά και αίσθημα ιστορικής ευθύνης, αλλά θα είναι επίσης κρίση τρομερή  για την αντοχή όλου του πολιτικού συστήματος και του δημοκρατικού κράτους.

* «Εν Θερμώ» είναι ο τίτλος της νέας στήλης του Νίκου Ξυδάκη στο Tvxs.gr. «Ριπές» σύντομου καθημερινού σχολιασμού της επικαιρότητας, με τη ματιά του γνωστού δημοσιογράφου και πρώην Αν. Υπουργού Εξωτερικών - Αν. Υπουργού Πολιτισμού