Οι φοιτητικές εκλογές είναι ένα κεντρικό γεγονός στην πολιτική ζωή των Φοιτητικών Συλλόγων στο ελληνικό Πανεπιστήμιο. Διενεργούνται ετήσια, προς το τέλος του εαρινού εξαμήνου, την ίδια ημερομηνία για όλα τα Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και οδηγούν στη συγκρότηση των Διοικητικών Συμβουλίων των Φοιτητικών Συλλόγων. Φέτος η διαδικασία των φοιτητικών εκλογών έχει οριστεί για την Τετάρτη 13 Μάη.


Οι φοιτητικές εκλογές είναι σημαντικές για δύο κυρίως λόγους, έναν πολιτικό και έναν πρακτικό. Ο πολιτικός λόγος είναι πως αποτυπώνουν έναν συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των αντιπαραθετικών αντιλήψεων για το Πανεπιστήμιο. Η καταγεγραμμένη, μέσω των εκλογών, βούληση των φοιτητών και γενικά η ηγεμονική αντίληψη εντός του φοιτητικού σώματος παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που διαμορφώνεται, μετασχηματίζεται και λειτουργεί το Πανεπιστήμιο σε σχέση τόσο με την υπόλοιπη κοινωνία όσο και με τους συναφείς θεσμούς. Έτσι, για παράδειγμα, ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας, που, λόγου χάρη, θέλει να καταργήσει τον αυτοδιοίκητο, δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του ελληνικού Πανεπιστημίου θα το κάνει ευκολότερα αν οι φοιτητές απέχουν απ’ τις συλλογικές τους διαδικασίες ή ακόμα χειρότερα ενισχύουν δυνάμεις, που επίσης αποσκοπούν στην ιδιωτικοποίηση της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ο πρακτικός λόγος είναι, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ότι απ’ τις φοιτητικές εκλογές συγκροτούνται τα δευτεροβάθμια Διοικητικά Συμβούλια των Φοιτητικών Συλλόγων. Δυστυχώς, η πλειοψηφία των φοιτητών αγνοεί τη σύνδεση αυτή. Τα Διοικητικά Συμβούλια είναι όμως καίριας σημασίας, καθώς λειτουργούν συνήθως σε καθημερινή βάση και παίρνουν σημαντικές αποφάσεις για τη προώθηση των φοιτητικών αιτημάτων. Άρα, όσο στα όργανα αυτά πλειοψηφούν πολιτικές δυνάμεις που απαξιώνουν τη συλλογική διεκδίκηση, τόσο η λειτουργία του Πανεπιστημίου θα χειροτερεύει.
Ως Αριστερή Ενότητα, προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε τις φοιτητικές εκλογές με την σοβαρότητα που αρμόζει σε κάθε πολιτική διαδικασία εντός των Πανεπιστημίων, από τις Γενικές Συνελεύσεις μέχρι τα Διοικητικά Συμβούλια και τις Συγκλήτους. Θεωρούμε πως στις εκλογικές διαδικασίες, η αριστερά πρέπει να προτάσσει την πολιτική της αφήγηση, χωρίς να εμπλέκεται σε ψηφοθηρικές λογικές και χωρίς να αμελεί, πως κύριος στόχος της είναι η εμπλοκή σε κινηματικές διεργασίες.

Το ελληνικό Πανεπιστήμιο σήμερα

Το ελληνικό Πανεπιστήμιο, ιδίως  μετά από πέντε χρόνια εφαρμογής μνημονιακών πολιτικών, δεν διανύει και την καλύτερη εποχή του. Σε επίπεδο λειτουργίας υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις σε φοιτητική μέριμνα (σίτιση, στέγαση, συγγράμματα) και υποδομές (κτήρια, καθαριότητα), ενώ παράλληλα οι φοιτητές είναι αποκλεισμένοι, προς το παρόν, από κάθε είδους συμμετοχή στα διοικούντα καθηγητικά όργανα. Σε επίπεδο ενεργοποίησης των Φοιτητικών Συλλόγων αποδεικνύεται, πως η γενικευμένη λιτότητα οδηγεί τους φοιτητές περισσότερο προς τον ατομικό δρόμο, την εντατικοποίηση και το άγχος για έξοδο στην αγορά εργασίας παρά προς την συλλογική διεκδίκηση των αξιοπρεπών όρων εκπαίδευσης, που άδικα στερούνται.
Την αποπολιτικοποίηση αυτή των φοιτητών ενισχύουν, με κάθε τρόπο, οι δυνάμεις της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ (Νέα Δημοκρατία) και της ΠΑΣΠ (ΠΑΣΟΚ). Αν και στη παρούσα φάση οι κεντρικοί πολιτικοί φορείς αυτών των φοιτητικών παρατάξεων βιώνουν μια βαθιά κρίση, η ΔΑΠ και η ΠΑΣΠ εξακολουθούν να νέμονται τους Φοιτητικούς Συλλόγους. Και αυτό επειδή καταφέρνουν και συνδυάζουν ένα ισχυρό δίκτυο πελατειακών σχέσεων (παροχή σημειώσεων, σχέσεις με καθηγητές) με την πολιτική και πολιτιστική ηγεμονία στο φοιτητικό σώμα, με βάση το τρίπτυχο καριερισμός-απάθεια-διασκέδαση.
Παράλληλα, οι αριστερές φοιτητικές συλλογικότητες δεν καταφέρνουν να συγκροτήσουν, παρά μόνο αποσπασματικά ή συγκυριακά, έναν σταθερό αντίπαλο πόλο στις δυο καθεστωτικές παρατάξεις. Και αυτό επειδή ορισμένες από αυτές επιμένουν για δεκαετίες να μένουν περιχαρακωμένες πίσω από την παραδοσιακή ντιρεκτίβα και την παράλογη μονταζιέρα και να αναλώνονται αποκλειστικά στην κομματική τους συγκρότηση, ενώ άλλες ακολουθούν συχνά μια αριστερίστικη λογική, προσπαθώντας να γειώσουν υπέρ-μαξιμαλιστικές στοχεύσεις, που τελικά απομακρύνουν τον μέσο φοιτητή αντί να τον φέρνουν πιο κοντά σε μια αριστερή αφήγηση.

Μπροστά στο πολυνομοσχέδιο

Οι φετινές φοιτητικές εκλογές έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι τα προηγούμενα χρόνια, καθώς γίνονται στο φόντο του νέου Πολυνομοσχεδίου για την Παιδεία, για το οποίο αρχίζουν δειλά, γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει,  να συζητούν και οι φοιτητικοί σύλλογοι. Αρχικά, θα πρέπει να κάνουμε την παραδοχή ότι δεν πρόκειται για έναν Νόμο Πλαίσιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, άρα δεν έχει ολοκληρωμένη πρόταση και συγκεκριμένη στοχοθεσία για τη λειτουργία των ιδρυμάτων. Υπό το πρίσμα αυτής της «μερικότητας», λοιπόν, μπορούμε να δούμε μερικές θετικές διατάξεις σ’ αυτό, οι οποίες έχουν δύο βασικούς στόχους. Αφενός να καταργήσουν πτυχές του νόμου Διαμαντοπούλου – Αρβανιτόπουλου, που εφαρμόζονταν ήδη ή βρίσκονται λίγα βήματα πριν την εφαρμογή τους και ήταν πάγια αιτήματα του φοιτητικού κινήματος των τελευταίων χρόνων, όπως είναι οι διαγραφές φοιτητών και αφετέρου, να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο διαλόγου μέσα στα ίδια τα ιδρύματα στοιχειωδώς δημοκρατικότερο, μέσω της επαναφοράς των οργάνων συνδιοίκησης με συμμετοχή φοιτητών, στη θέση των πλήρως απονομιμοποιημένων Συμβουλίων Ιδρύματος.
Με αυτόν τον τρόπο ήδη ετοιμάζεται το έδαφος, ώστε να ξεκινήσει μια κουβέντα για έναν νέο Νόμο Πλαίσιο. Σε αυτή την περίοδο το φοιτητικό κίνημα καλείται να ψηλαφίσει, πώς το ίδιο οραματίζεται το πανεπιστήμιο και διακύβευμα είναι να έχει έναν αυτόνομο σχεδιασμό, άρα να μπορεί να έχει και προωθητικά αιτήματα, πέρα από τα όρια του υπουργείου και των αναχωμάτων του προηγούμενου διαστήματος. Εν κατακλείδι, το ζητούμενο είναι ο Νέος Νόμος πλαίσιο να ενσωματώσει όσο περισσότερα αιτήματα των κινημάτων της αγωνιζόμενης πανεπιστημιακής κοινότητας (διότι δεν είναι μόνο οι φοιτητές/τριες αλλά και οι διοικητικοί υπάλληλοι, πλάι στους οποίους παλεύαμε για μια καλύτερη τριτοβάθμια εκπαίδευση).




Το φοιτητικό κίνημα μπροστά στη νέα κατάσταση

Για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για αυτόνομο σχεδιασμό του φοιτητικού κινήματος, που θα πιέζει, θα απορρίπτει ή και θα επιβάλλεται, πρέπει να μιλήσουμε πρώτα και κύρια για τις ίδιες τις δομές του φοιτητικού κινήματος. Το ευρύτερο κλίμα απαξίωσης της πολιτικής, που προωθούν οι πρακτικές του δικομματισμού στα πανεπιστήμια, αλλά και οι παθογένειες του ίδιου του φοιτητικού κινήματος, δημιουργούν ένα κλίμα, που δεν ευνοεί την ουσιαστική δημοκρατική συζήτηση στα όργανα των φοιτητικών συλλόγων. Σε συνδυασμό με την έλλειψη ενός τριτοβάθμιου οργάνου, που θα συντονίζει το φοιτητικό κίνημα, παρατηρείται μια αδυναμία των φοιτητικών συλλόγων, να αδράξουν την ευκαιρία, που τους δίνεται στη νέα κατάσταση, που σηματοδοτεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ,  ώστε να πετύχουν μικρές και μεγάλες υλικές νίκες στο σήμερα μέσα στους κοινωνικούς μας χώρους.
Βασική προϋπόθεση γι’ αυτό, αλλά και διαρκές διακύβευμα, είναι η δημοκρατικότερη συγκρότηση των οργάνων της πανεπιστημιακής κοινότητας, από τους φοιτητικούς συλλόγους μέχρι τα όργανα συνδιοίκησης. Η δημοκρατία για μας είναι αδιαπραγμάτευτη, ανεξαρτήτως των συσχετισμών που αποτυπώνονται. Η ηγεμονία των δικών μας αξιών είναι μια μάχη, που δίνουμε κάθε μέρα στους κοινωνικούς μας χώρους, γειώνοντας την αλληλεγγύη, την αυτοοργάνωση, την ταξική συνείδηση. Μόνο έτσι μπορούμε να πετύχουμε το μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας, να οικοδομήσουμε το Πανεπιστήμιο των Αναγκών μας και τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία.