Οι εξελίξεις, και την εβδομάδα που πέρασε, ενισχύουν περαιτέρω την εικόνα σταθερότητας του εδάφους πάνω στο οποίο κινείται η κυβέρνηση εν όψει των δύσκολων βημάτων που θα κάνει το αμέσως επόμενο διάστημα. Η κατάθεση, ωστόσο, του προϋπολογισμού για το 2018, με το βαρύ εκείνο 3,5% του πρωτογενούς πλεονάσματος, μειώνει, ως ένα βαθμό, την αξία αυτής της σταθερότητας και αποκαλύπτει τα όρια, τη δυσκολία που θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση τόσο στην κοινωνική της πολιτική όσο και στην αναπτυξιακή.
Οι δημοσιευόμενοι δείκτες της οικονομίας είναι το βασικό στοιχείο που συμβάλει στη σταθερότητα. Η ανεργία στο τέλος Ιουλίου μειώθηκε στο 21%, συνεχίζοντας τη συνεχή μείωσή της. Οι προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδος για άνοδο του ΑΕΠ κατά 2,4% το 2018 και 2,8% το 2019, και οι αισιόδοξες προβλέψεις του κατά κανόνα απαισιόδοξου ΙΟΒΕ, όπως και του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ συμπληρώνουν τη θετική εικόνα. Την ίδια στιγμή ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνεχίζουν με δηλώσεις τους να σημειώνουν «ότι υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση να κλείσει η αξιολόγηση εντός του τρέχοντος έτους».

Διεθνείς συμβολές

Συμβολή στο κλίμα αυτό υπάρχει και από τις διεθνείς σχέσεις της Ελλάδας αυτή την περίοδο. Η συνάντηση του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, και τον αντιπρόεδρο Πενς είναι πολύ σημαντική. Έρχεται, δε, μετά τις συναντήσεις του πρωθυπουργού με ευρωπαίους ηγέτες, την πολυμερή συνάντηση των ηγετών των βαλκανικών χωρών στη Βάρνα και την επικείμενη συνάντηση αντιπροσωπειών της ΕΕ και δυτικών Βαλκανίων, και αποδεικνύει ότι στη διεθνή σκηνή η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων συγκεντρώνει την απαραίτητη εμπιστοσύνη. Η συνάντηση με την κ. Λαγκάρντ στην Ουάσιγκτον είναι, επίσης, μια ένδειξη ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο πυκνή και δύσκολη και χρειάζεται αποσαφηνίσεις.

Κόπωση κοινωνικών στρωμάτων

Αναφερθήκαμε, ήδη, στον προϋπολογισμό για το 2018 και στις δυσκολίες του. Μερικές έχουν τις ρίζες τους στην εκτέλεση του αντίστοιχου για το 2017. Το ότι εκτελείται κανονικά και υπερβαίνει κατά πολύ το στόχο του πλεονάσματος είναι πολύ σημαντικό πολιτικά, αλλά και κοινωνικά, διότι διαμορφώνει ένα χώρο άσκησης πολιτικής πέρα από το μνημόνιο. Όμως, η στέρηση των εσόδων από φόρους δεν μπορεί να παρακαμφθεί ως πρόβλημα, επειδή εξισορροπείται από την υπεραπόδοση σε άλλους κωδικούς ή στον ΕΦΚΑ.
Διότι αυτή η υστέρηση εκφράζει την κόπωση στρωμάτων της κοινωνίας, αλλά, ταυτόχρονα, αποκαλύπτει την αδυναμία της δημοσιονομικής διαχείρισης σε έναν τομέα, όπως η φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο που οι πολίτες, όλοι οι πολίτες που καταβάλλουν φόρους, περίμεναν από την αριστερά μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Ασφαλώς, η κυβέρνηση πληρώνει την πραγματική έλλειψη  μεταρρυθμιστικού σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ για τους φόρους, συγκεκριμένου, όταν έγιναν οι εκλογές τον Ιανουάριο του 2015. Όμως, ακόμη δεν φαίνεται και να έχει. Αλλά είναι αδύνατο να τελειώσει η τετραετία και αυτό να μην έχει συμβεί, δηλαδή να μην ξεκινήσει η υλοποίηση ενός συνολικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου στη δημοσιονομική μας πραγματικότητα, από την σκοπιά της αριστεράς.

Απαντώντας αριστερά

Σημειώσαμε προηγουμένως το βαρύ 3,5% του πλεονάσματος για το 2018 και μετά. Η κυβέρνηση επιχειρεί με χίλιους τρόπους να εξοικονομήσει μερικούς πόρους για να κάνει κοινωνική πολιτική, ενώ κινητοποιεί κάθε δυνατότητα των χρηματοδοτικών εργαλείων. Και στα δύο μέτωπα, αυτό είναι αλήθεια, δρα με επιτυχία και τα αποτελέσματα είναι ορατά. Ωστόσο, η κοινωνική στενότητα συνεχίζεται και επιτείνεται. Όπως, συχνά, σημειώνεται, οι μνημονιακές πολιτικές έχουν σωρευτικά αποτελέσματα, συνιστούν ένα μνημονιακό κορμ,ό που, έστω, και αν πρόσθεσε αυτή η κυβέρνηση λιγότερα, όμως είναι συντριπτικά. Όλο και περισσότερο συναντάμε πολίτες εξαντλημένους οικονομικά. Το μεγάλο, λοιπόν, στοίχημα είναι πως η ανάκαμψη της οικονομίας που ξεκινά, αφενός, θα έχει βάθος και δεν θα διαρκέσει δύο τρία χρόνια, αφετέρου, θα φθάσει έγκαιρα στον κόσμο, ιδιαίτερα στο κομμάτι αυτό της κοινωνίας που έχει υποστεί μεγάλη πίεση. Θα φθάσει, δηλαδή, πριν ακόμη η κοινωνική δυσφορία γίνει απογοήτευση και αποχή.
Τα μέτωπα του Ελληνικού και της ταυτότητας φύλου την εβδομάδα που πέρασε έβαλαν στο τραπέζι και τον άλλο τομέα που οφείλει να προχωρά μια κυβέρνηση με κορμό την Ανανεωτική Ριζοσπαστική Αριστερά. Στο ζήτημα του Ελληνικού αποδείχθηκε ότι όταν η κυβέρνηση επιμένει στην νομιμότητα και το σεβασμό των θεσμών —όλοι είδαμε την αισθητή ταλάντευσή της, που ευτυχώς δεν κυριάρχησε— υπάρχει αποτέλεσμα θετικό. Το ίδιο θα συμβεί και με το πιο λεπτό ζήτημα της αλλαγής φύλου. Είναι μια θετική εμπειρία που καταγράφτηκε στην κοινωνική συνείδηση και πιστώθηκε στην κυβέρνηση

Νεοφιλελεύθεροι κλυδωνισμοί

Εν τω μεταξύ, η προσπάθεια της ΝΔ, το ίδιο διάστημα, να βρει το νέο βηματισμό της ως αποτελεσματικής αντιπολίτευσης, όχι μόνο δεν προχώρησε, αλλά απεναντίας εμπέδωσε την εικόνα ότι είναι ταυτόχρονα μια αναχρονιστική δύναμη (ταυτότητα φύλου, Ελληνικό κ.α.) όσο και ακραία νεοφιλελεύθερη (ερωτηματολόγιό της για τις συνθήκες εργασίας). Εξαντλείται, επιπλέον, σε μια τυφλή αντιπολίτευση που δεν μπορεί να πείσει ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας, όπως η «συνδρομή» της στη λευκή απεργία, για να εμποδιστεί το ηλεκτρονικό εισιτήριο, ή στους εκδότες των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, που εκβιάζουν την κυβέρνηση, ενώ εκείνοι δεν πληρώνουν τους καθηγητές!
Η ΝΔ θα περάσει από κλυδωνισμούς, διότι η ηγεσία Μητσοτάκη-Γεωργιάδη θα κληθεί σύντομα να απολογηθεί και για τα φτωχά αποτελέσματα της ως τώρα πολιτικής της, αλλά και για την αδυναμίας της να ορίσει τη νέα στρατηγική της. Οι δυσκολίες της πολιτικής είναι πλέον ορατές και στις δημοσκοπήσεις, και αυτό δεν θα περάσει απαρατήρητο στο εσωτερικό της.
Στο Κιλκίς ο κ. Μητσοτάκης επανέφερε, αν και με πιο προσεκτικό τρόπο, τις εκλογές: «θα γίνουν εκλογές γρήγορα και θα τις κερδίσουμε με μεγάλη διαφορά», υποστήριξε, αλλά με τη γραμμή; Όσο μένει στις γενικόλογες διατυπώσεις του τύπου «θα γίνουν εκλογές γρήγορα και θα τις κερδίσουμε με μεγάλη διαφορά», «εμείς δεν διχάζουμε, εμείς ενώνουμε όλους τους Έλληνες. Απέναντι σε μια κυβέρνηση που λέει ψέματα, προτάσσουμε αλήθεια και ορθό λόγο», εξοικονομεί μια κάποια υποφερτή εικόνα. Όταν, όμως, προχωράει σε συγκεκριμένες θέσεις, τότε αποκαλύπτει το πραγματικό του νεοφιλελεύθερο πρόσωπο, όπως στα εργασιακά Ή το δεξιό λαϊκισμό του, όπως είδαμε με τη στήριξη κάθε αντίδρασης σε εύλογες πολιτικές της κυβέρνησης, ή τη στενή σχέση του με τη διαπλοκή, όπως είδαμε με τη στήριξη των θέσεων των καναλαρχών.

ΝΔ:Ένα, α­κό­μη, βή­μα στην ερ­γα­σια­κή ζού­γκλα

Το πρώ­το θε­μα­τι­κό συ­νέ­δριο της ΝΔ γί­νε­ται στη Νί­καια, στη «λαϊκή Β΄ Πει­ραιά της α­νερ­γίας», ό­πως λέ­νε οι διορ­γα­νω­τές του, με θέ­μα την α­πα­σχό­λη­ση. Θα δού­με, βέ­βαια, σή­με­ρα την το­πο­θέ­τη­ση του προέ­δρου της, του κ. Κ. Μη­τσο­τά­κη, αλ­λά έ­να ε­ρω­τη­μα­το­λό­γιο προ­ε­τοι­μα­σίας που α­νάρ­τη­σε στο δια­δί­κτυο δεν α­φή­νει κα­μιά αμ­φι­βο­λία για το ποιες ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις ε­πι­λέ­γει να προω­θή­σει, αν γί­νει κά­πο­τε κυ­βέρ­νη­ση. Με μο­να­δι­κή κα­θα­ρό­τη­τα υ­πε­ρα­σπί­ζε­ται την πλή­ρη α­πορ­ρύθ­μι­ση των ερ­γα­σια­κών σχέ­σεων και την ου­σια­στι­κή κα­τάρ­γη­ση των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σεων, ως τον δρό­μο που θα αυ­ξή­σει την α­πα­σχό­λη­ση. Κυ­ριο­λε­κτι­κά, δρό­μος που ο­δη­γεί στην ερ­γα­σια­κή ζού­γκλα. Συ­γκε­κρι­μέ­να ε­ρω­τά τους πο­λί­τες:
• Θα ε­πέ­λε­γαν μια νέα θέ­ση ερ­γα­σίας «με κα­τα­βο­λή χρό­νου και προ­σπά­θειες προ­σαρ­μο­γής»;
• Θεω­ρούν ό­τι προ­τε­ραιό­τη­τα πρέ­πει να εί­ναι «οι αλ­λα­γές στις ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις που θα διευ­κο­λύ­νουν την πρόσ­λη­ψη πε­ρισ­σό­τε­ρων ερ­γα­ζό­με­νων»;
• Τι θα διά­λε­γαν αν η πο­λι­τεία μπο­ρού­σε να χρη­μα­το­δο­τή­σει μό­νο τη στή­ρι­ξη του ι­διω­τι­κού το­μέα για δη­μιουρ­γία θέ­σεων ερ­γα­σίας ή διά­φο­ρες πλευ­ρές του κοι­νω­νι­κού κρά­τους;
• Ο ερ­γα­ζό­με­νος θα προ­τι­μού­σε να δια­μορ­φώ­νο­νται οι ό­ροι ερ­γα­σίας του «α­πό τον ί­διο σε συ­νεν­νό­η­ση με τη διοί­κη­ση της ε­ται­ρίας», «α­πό τους ε­κλεγ­μέ­νους εκ­προ­σώ­πους των ερ­γα­ζο­μέ­νων σε ε­πί­πε­δο ε­πι­χεί­ρη­σης», ή «α­πό έ­να ερ­γα­τι­κό σω­μα­τείο πο­λι­τι­κού χα­ρα­κτή­ρα που θα δια­πραγ­μα­τεύε­ται σε ε­θνι­κό και κλα­δι­κό ε­πί­πε­δο»;
Για να δώ­σουν, δε, να κα­τα­λά­βου­με ό­λοι τι εν­νοούν ό­ταν λέ­νε ό­τι εί­ναι «δι­κό τους το γή­πε­δο των ε­πεν­δύ­σεων και ό­χι του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ», έ­χουν έ­να  α­κό­μη σχε­τι­κό ε­ρώ­τη­μα:
• Προ­τι­μούν «μια πο­λι­τι­κή προ­σέλ­κυ­σης ι­διω­τι­κών ε­πεν­δύ­σεων» κα­τ’ α­ντι­πα­ρά­θε­ση με «μια προ­στα­τευ­τι­κή πο­λι­τι­κή για την α­γο­ρά ερ­γα­σίας»;
Δεν μέ­νει τί­πο­τε κρυμ­μέ­νο, ό­πως ε­ξάλ­λου φά­νη­κε και στην ο­μι­λία Μη­τσο­τά­κη στη ΔΕΘ. Να θυ­μί­σου­με μό­νο ό­τι έως λί­γες μέ­ρες πριν, η ΝΔ —ι­δίως ο το­μεάρ­χης ερ­γα­σίας κ. Βρού­τσης— έ­κα­νε δρι­μεία κρι­τι­κή στην κυ­βέρ­νη­ση ό­τι οι νέες θέ­σεις ερ­γα­σίας που δη­μιουρ­γού­νται εί­ναι στη συ­ντρι­πτι­κή τους πλειο­ψη­φία με­ρι­κής α­πα­σχό­λη­σης ή άλ­λων μορ­φών ε­λα­στι­κής α­πα­σχό­λη­σης. Εκτός του ό­τι αυ­τό το αρ­νη­τι­κό, οι ε­λα­στι­κές μορ­φές α­πα­σχό­λη­σης, εί­ναι καρ­πός των μέ­τρων α­πορ­ρύθ­μι­σης της α­γο­ράς ερ­γα­σίας των δι­κών τους κυ­βερ­νή­σεων, θα ε­πι­μεί­νουν ά­ρα­γε να προω­θούν αυ­τή την προ­πα­γάν­δα; Θα ξα­να­πούν ό­τι αυ­τή η κυ­βέρ­νη­ση «δη­μιούρ­γη­σε τη γε­νιά των 360 ευ­ρώ και μια α­γο­ρά ερ­γα­σίας ό­που τα δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων διαρ­κώς κα­τα­πα­τώ­νται»;
Υ.Γ: Δεν εί­δα­με α­κό­μη α­ντι­δρά­σεις της ΓΣΕΕ, θα πε­ρι­μέ­νου­με.