Όσα γράφονται και ακούγονται το τελευταίο διάστημα, μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η συζήτηση για το ρόλο, τη λειτουργία και την επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ έχει ανοίξει και αυτονόητα συνδέεται με τη νέα κατάσταση, στην οποία θα βρεθεί η χώρα μετά τη λήξη του προγράμματος και την έξοδο από τα μνημόνια, εφόσον βέβαια δεν υπάρξει κάποια δραματική ανατροπή, δεδομένης και της ασταθούς κατάστασης στο ευρωπαϊκό πεδίο, όπως διαμορφώνεται, κυρίως μετά από τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ιταλία.
Είναι γεγονός,ότι η επιστροφή «στην κανονικότητα» διαμορφώνει τις προϋποθέσεις, ώστε να επανασυγκροτήσουμε τις κοινωνικές συμμαχίες με τα πληβειακά και μεσαία στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, συμμαχίες οι οποίες ταλανίστηκαν σοβαρά τα προηγούμενα χρόνια, καθώς η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αναγκασμένη να ασκεί μία πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής, προϊόν των πολιτικών εκβιασμών των δανειστών.
Είμαστε αισιόδοξοι και πιστεύουμε ότι σε αυτό το νέο πλαίσιο υπάρχουν οι προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν στον ΣΥΡΙΖΑ να καλύψει το χαμένο έδαφος και να επανέλθει δυναμικά ως η σπονδυλική στήλη ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών μετώπων, με διακριτά τα ριζοσπαστικά, αριστερά του χαρακτηριστικά, με ισχυρή παρουσία στην κοινωνία, με μαζικές και ισχυρές τοπικές οργανώσεις σε όλη την χώρα .

Η ριζοσπαστική στροφή του Κόρμπιν

Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερο και εντός του ΣΥΡΙΖΑ ,γίνεται αναφορά στο υπόδειγμα του βρετανικού Εργατικού Κόμματος και στην ικανότητα του —που σχετίζεται με την ανάληψη της ηγεσίας από την αριστερή τάση υπό την ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν— να συσπειρώνει στις γραμμές του ευρύτερες δυνάμεις της βρετανικής κοινωνίας (κυρίως μεγάλα τμήματα της νεολαίας, της εργατικής τάξης και των «από κάτω», που μέχρι πρόσφατα ήταν εκτός πολιτικής) και να διεκδικεί πειστικά, παρά τις ισχυρές τριβές και την έντονη εσωκομματική πάλη, την κυβερνητική εξουσία.
Το υπόδειγμα των Εργατικών αποδεικνύει ότι η ισχυροποίηση ενός κόμματος της Αριστεράς είναι κυρίως αποτέλεσμα των πολιτικών επιλογών του, της ικανότητας του να συγκινεί, να συσπειρώνει και να κινητοποιεί ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις. Στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι αποτέλεσμα της συνεκτικής και σε βάθος ριζοσπαστικής στροφής των βρετανών Εργατικών, στροφής που επικεντρώνεται σε τέσσερα σημεία.
Καταρχάς, στην αριστερή ριζοσπαστική μετάλλαξη της πολιτικής του κόμματος, στην εγκατάλειψη της πολιτικής ατζέντας της ηγεσίας υπό τον Τ. Μπλερ. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι τα οχήματα μέσω των οποίων η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία μετατράπηκε σε συμπληρωματική δύναμη της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας ήταν τόσο το πολιτικό πρόγραμμα (σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση) των Νέων Εργατικών, όσο και η Ατζέντα 2010 των γερμανών σοσιαλδημοκρατών. Το παραπάνω πλαίσιο τουλάχιστον για τους πρώτους αποτελεί οριστικό παρελθόν, καθώς οι Εργατικοί, υπό την ηγεσία της αριστερής πτέρυγας και παρά τη λυσσαλέα αντίδραση των βαρόνων του κόμματος, αποτελούν τον βασικό πυρήνα ενός αντινεοφιλελεύθερου μετώπου ενάντια στις πολιτικές της λιτότητας που στοχοποιούν την εργατική τάξη και την νεολαία του Ηνωμένου Βασιλείου. Εντυπωσιακές είναι και οι αλλαγές στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής. Πιθανόν ο ιστορικός του μέλλοντος θα δυσκολευτεί να εξηγήσει πως το κόμμα, το οποίο σε προηγούμενη φάση, ήταν βασικός βραχίονας του ατλαντισμού και των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, σήμερα πρωταγωνιστεί στους αγώνες για την παγκόσμια ειρήνη, ξεδιπλώνει τις σημαίες της αλληλεγγύης, με τους λαούς της Μέσης Ανατολής, της Παλαιστίνης, εκφράζει την έμπρακτη αλληλεγγύη του στους πρόσφυγες και μετανάστες. Ενδεικτική, αυτής της οριστικής ρήξης με το νεοφιλελευθερισμό, είναι και η σαφής στάση των Εργατικών, σχετικά με τα δικαιώματα των ευρωπαίων εργαζομένων, τα οποία υποστηρίζει ότι πρέπει να προστατευθούν πλήρως και να αποτραπεί κάθε απόπειρα χρησιμοποίησης τους, ως διαπραγματευτικού χαρτιού, στις δύσκολες διαπραγματεύσεις για το Brexit.

Το ταμπού της μεσαίας τάξης

Η καμπάνια του Τζ Κόρμπιν για την ανάληψη της ηγεσίας από την αριστερή τάση, αλλά και η μετέπειτα πορεία του κόμματος, είναι συνυφασμένη με το γεγονός ότι οι Εργατικοί έσπασαν το ταμπού της «εκπροσώπησης της μεσαίας τάξης». Αντίθετα, στο επίκεντρο τέθηκαν οι ανάγκες των πολλών, των μακροχρόνια άνεργων, του πρεκαριάτου, των φτωχών που αντιμετωπίζουν τη σκληρότητα των νόμων της αγοράς στην πιο ακραία θατσερική μορφή της (με αφορμή και το ατύχημα στο Γκρένφελ Τάουερ του Λονδίνου), οι νέοι φοιτητές, οι οποίοι λόγω των υψηλών διδάκτρων είναι υποχρεωμένοι, για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, να καταφεύγουν σε τραπεζικό δανεισμό που αποπληρώνουν όλη τους την ζωή. Αυτά και άλλα πολλά αποτελούν το πεδίο πολιτικής εκπροσώπησης και παρέμβασης και αυτή είναι η βασική αιτία της γιγάντωσης των οργανώσεων του κόμματος, η προσέλκυση χιλιάδων νέων μελών από τις δυνάμεις της εργασίας και τη νεολαία.
Είναι αξιοσημείωτο το πως στην νέα συγκυρία οι Εργατικοί, τόσο στις πολιτικές αποφάσεις, όσο και στην καθημερινή δράση τους συνδέουν, με τρόπο ρεαλιστικό και ταυτόχρονα οραματικό, τον αγώνα ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό, τα προτάγματα της καθημερινότητας, με το αίτημα του κοινωνικού μετασχηματισμού. Ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός δεν είναι πλέον η ιδεοληψία που έρχεται από τα παλιά, όπως ισχυριζόταν η μπλερική ηγεσία των Νέων Εργατικών, αλλά το στρατηγικό πρόταγμα και το σημείο επαφής με τις παραδόσεις και τις αξίες του εργατικού κινήματος.

Το συλλογικό πρόταγμα

Η έσχατη, αλλά όχι λιγότερο σημαντική επισήμανση, αφορά στη σχεδόν κουραστική επιμονή του ηγέτη των Εργατικών να χρησιμοποιεί στην εκφορά του λόγου του το «εμείς» αντί για το «εγώ» και αυτό σε αντιδιαστολή με την πρακτική ηγετών του συστημικού μπλοκ και στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ευρώπη, που με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να τονίσουν την αξία της προσωπικότητας τους. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυρισθεί ότι πρόκειται για μία λεπτομέρεια σε ένα ζήτημα ήσσονος σημασίας. Και όμως η παρουσία του Τζέρεμι Κόρμπιν ως πρώτου μεταξύ ίσων, ως εκπροσώπου των πολλών και μάλιστα σε μία χώρα με ισχυρή την παράδοση της πολιτικής αριστοκρατίας, είναι ένας ακόμα επιπρόσθετος λόγος της διεύρυνσης της πολιτικής επιρροής του Εργατικού Κόμματος και της εκτίναξης των οργανώσεων του .

Ένα νέο ριζοσπαστικό κύμα

Είναι γεγονός, ότι η ιστορία δεν αντιγράφεται, ούτε υπάρχουν περιθώρια μηχανιστικής αντιγραφής ενός εγχειρήματος από χώρα σε χώρα, καθώς η κάθε χώρα, και η κάθε χρονική συγκυρία έχει τις ιδιαιτερότητες της. Αν κάτι μας συνδέει με το εγχείρημα των βρετανών Εργατικών και μπορούμε να το αξιοποιήσουμε ως ΣΥΡΙΖΑ με πραγματικούς όρους και όχι ως καρικατούρα είναι αφενός να αναγνωρίσουμε και αφετέρου να επεξεργασθούμε το πλαίσιο ενός νέου ριζοσπαστικού κύματος, τοποθετώντας τον ΣΥΡΙΖΑ στο επίκεντρο μίας ευρύτερης κοινωνικής-πολιτικής συμμαχίας με ριζοσπαστικό-αριστερό πρόσημο. Αυτή είναι και η βασική προϋπόθεση για την επανεκκίνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το άνοιγμα των οργανώσεων του και την ένταξη νέων μελών, την υπέρβαση των προβλημάτων λειτουργίας. Η νέα πραγματικότητα, μετά την έξοδο από το πρόγραμμα με δεδομένες όλες τις αντιφάσεις, τις δυσκολίες, αλλά και τη διεύρυνση του δημοσιονομικού και πολιτικού χώρου, προσφέρει αντίστοιχες ευκαιρίες στο χέρι μας είναι να τις αξιοποιήσουμε.

*Ο Mιχάλης Yδραίος είναι μέλος Π.Γ ΣΥΡΙΖΑ