to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Μαθαίνοντας από την Τερέζα Μέι: μια παραβολή

Οι πρόσφατες βρετανικές εκλογές είχαν ιστορική σημασία.


Οι πρόσφατες βρετανικές εκλογές είχαν ιστορική σημασία. Το Εργατικό Κόμμα πέτυχε τη μεγαλύτερη αύξηση της δύναμής του μεταξύ δύο εκλογών από το 1945, όταν οι Βρετανοί δεν εξέλεξαν τον Συντηρητικό Τσόρτσιλ, νικητή του πολέμου, αλλά τον Κλεμ Ατλι που έβαλε τα θεμέλια του κοινωνικού κράτους. Αλλά ήταν ιστορικές οι εκλογές και για άλλους λόγους.

Για πρώτη φορά μετά τις νίκες του ΣΥΡΙΖΑ ένας μεγάλος λαός ψήφισε κατά της λιτότητας που είχαν επιβάλει οι προηγούμενες συντηρητικές και εργατικές κυβερνήσεις. Σημαίνουν την αρχή του τέλους του οικονομικά αποτυχημένου και κοινωνικά καταστροφικού νεοφιλελεύθερου δόγματος.

Δεύτερον, έβαλαν οριστικό τέρμα στην προοπτική του σκληρού Brexit ανοίγοντας τον δρόμο για ένα συναινετικό διαζύγιο, κάτι που αρμόζει στον πιο ανεκτικό και φιλόξενο λαό της Ευρώπης.

Γράφαμε τέσσερις μέρες πριν από τις βρετανικές εκλογές πως ο Κόρμπιν θα ανέτρεπε τα προγνωστικά και ότι πρέπει να μάθουμε από τη μεταμόρφωσή του σε μεγάλο ηγέτη στη διάρκεια της σύντομης προεκλογικής εκστρατείας (http://www.efsyn.gr/arthro/mathainontas-apo-ton-kormpin). Σήμερα περνάμε στην άλλη πλευρά.

Πώς να κλέψεις την ήττα από τα σαγόνια της νίκης

Λένε ότι οι Βρετανοί πρωθυπουργοί είναι ή παπάδες ή τζογαδόροι. Η Μέι είναι κόρη πάστορα και έβαλε όλα τα λεφτά της σε ένα στοίχημα με σημαντική απόδοση που θεωρούσε όμως σίγουρο. Η θητεία της κυβέρνησης έληγε το 2020, αλλά η πλειοψηφία των 12 βουλευτών δεν της αρκούσε. Ενώ είχε πει επανειλημμένα ότι δεν χρειάζονται εκλογές, γιατί η χώρα έχει ανάγκη μιας περιόδου ηρεμίας για να προετοιμαστεί για τις διαπραγματεύσεις του Brexit, ξαφνικά ανακοινώνει τον Απρίλιο πρόωρες εκλογές.

Δύο ήταν οι λόγοι γι’ αυτό το «σίγουρο» στοίχημα: να αποκτήσει απόλυτη κυριαρχία στο κόμμα και την κυβέρνηση και να καταστρέψει το Εργατικό Κόμμα για μια γενιά. Η Μέι πίστευε ότι το αποτέλεσμα των πρόωρων εκλογών ήταν προδιαγεγραμμένο. Τον Μάιο οι Συντηρητικοί κέρδισαν τις δημοτικές εκλογές με διαφορά 12%, ενώ οι Εργατικοί έχασαν 550 έδρες.

Προηγούνταν στις δημοσκοπήσεις με 24% και η δημοτικότητα της Μέι ήταν τρεις φορές πάνω απ’ αυτήν του Κόρμπιν. Ξεχνώντας τις επανειλημμένες αποτυχίες των δημοσκόπων, η Μέι πίστεψε ότι οι σοσιαλιστικές καταβολές και αρχές του Κόρμπιν, αλλά και η κλοπή της ξενοφοβίας και του ευρωσκεπτικισμού από τον Φάρατζ θα οδηγούσαν τους Συντηρητικούς σε θρίαμβο. Υποστήριξε ότι το μόνο πολιτικό διακύβευμα ήταν η εκλογή μιας ισχυρής και σταθερής πρωθυπουργού και παρουσίασε ένα γενικόλογο μη κοστολογημένο πρόγραμμα.

Κεντρικά του σημεία ήταν οι περικοπές στο κοινωνικό κράτος με πιο χαρακτηριστικές την κατάργηση του δωρεάν γεύματος για τους μαθητές ηλικίας 5, 6 και 7 ετών, τον περιορισμό του επιδόματος θέρμανσης στους ηλικιωμένους και τον «φόρο άνοιας»: οι συνταξιούχοι που έχουν ανάγκη περίθαλψης στο σπίτι πρέπει να καλύψουν τα έξοδα για την φροντίδα τους με την περιουσία τους.

Οι επιλογές αυτές μαζί με τη συνεχή υποβάθμιση του εθνικού συστήματος υγείας θα αποτελούσαν καίριο χτύπημα σε ό,τι απομένει από το μεγαλύτερο μεταπολεμικό επίτευγμα της χώρας, τον επισφαλή γάμο ευκαιρίας μεταξύ καπιταλισμού και κοινωνικής δικαιοσύνης.

Αλλά η προεκλογική εκστρατεία της Μέι είχε μια κεντρική επιτελεστική αντίφαση μεταξύ λόγων και πράξης. Ενώ υποστήριζε ότι χρειάζεται ηρεμία, γιατί η χώρα έχει δύσκολες διαπραγματεύσεις με ισχυρούς αντιπάλους, έκανε πρόωρες εκλογές μεθυσμένη από το δημοσκοπικό προβάδισμα.

Ενώ ισχυριζόταν ότι είναι πανίσχυρη, δεν συμμετείχε στα debates με τους άλλους κομματικούς αρχηγούς. Ενώ μιλούσε για επαγγελματισμό, δεν ήξερε βασικά σημεία του προγράμματός της. Ετσι παρουσίασε εικόνα δειλίας αντί αποφασιστικότητας, ασάφειας αντί σταθερότητας. Οπως έμαθα πρόσφατα, στην πολιτική όπως και στα Πανεπιστήμια οι πραγματικές ικανότητες και αδυναμίες βγαίνουν κάποια στιγμή στην επιφάνεια πέρα από τις νερόφουσκες των επίπλαστων λόγων και τις πομφόλυγες των κολάκων. Στον δημόσιο λόγο μπορείς να τρέξεις, αλλά δεν μπορείς να κρυφτείς.

Το κληρονομικό δικαίωμα στην εξουσία

Η σιγουριά της Μέι και των Συντηρητικών στηρίζεται στην αίσθηση του κληρονομικού τους δικαιώματος. Εχουν γεννηθεί με «ασημένιο κουτάλι» στο στόμα, έχουν αναπαλλοτρίωτη ιδιοκτησία της εξουσίας, το κράτος τούς ανήκει όπως παλιότερα στους αριστοκράτες και τους λόρδους, τους οποίους διαδέχτηκαν. Αλλά, όπως είδαμε με τα δημοψηφίσματα του Brexit και του Οχι, τη νίκη Τραμπ και την άνοδο των αντισυστημικών κομμάτων, οι πολίτες δεν συμμορφώνονται πια με τις υποδείξεις. Ο παγκοσμιοποιημένος νεοφιλελευθερισμός έχει μια δομική αντίφαση που οδηγεί σταδιακά στην παρακμή του.

Χρειάζεται ανοικτές αγορές και σύνορα, αλλά αυτές οδηγούν αδήριτα σε δομική ανεργία και τεράστια αύξηση των ανισοτήτων. Το αμερικανικό Midwest, ο βρετανικός αποβιομηχανοποιημένος Βορράς και η France profonde έχουν απορρίψει το business as usual τού Κάμερον, της Κλίντον, του Φιγιόν και της Μέι. Ετσι οι λαοί ψηφίζουν Σάντερς και Τραμπ, ΣΥΡΙΖΑ και Μακρόν, Κόρμπιν και Γκρίλο.

Το αμάρτημα της Μέι ήταν λοιπόν η αλαζονεία, η έπαρση, ο ναρκισσισμός της εξουσίας. Προσπάθησε να γίνει Θάτσερ με ψηλοτάκουνα χωρίς τις ικανότητες αλλά με τη σκληρότητα του πρωτότυπου· χωρίς αποφασιστικότητα αλλά με την αδυναμία της Θάτσερ να μιλήσει στους πολίτες δείχνοντας, επιφανειακά τουλάχιστον, ότι νοιάζεται γι’ αυτούς. Η «σιδηρά κυρία» ξεκίνησε αυτό που αργότερα ονομάστηκε «νεοφιλελευθερισμός». Η «τεφλόν κυρία» προσπάθησε να το ολοκληρώσει, χωρίς να καταλάβει ότι οι καιροί άλλαξαν και οι εφησυχασμένοι ηγεμόνες έχουν απέναντι ένα συνδυασμό ταξικής και λαϊκής αντίστασης.

Αυτό ακριβώς εξέφρασε το πρόγραμμα των Εργατικών και ο Κόρμπιν: τη συνάρθρωση κλασικών εργατικών αιτημάτων -αύξηση μισθών, προστασία των εργαζομένων, υποστήριξη του κράτους ευημερίας, δηλαδή επιστροφή του δαιμονοποιημένου κεϊνσιανισμού- με τις νέες μορφές αριστερού λαϊκισμού –την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων στις σχέσεις με την Ευρώπη, τη δημιουργία ενός λαϊκού μετώπου κατά των διαπλεκόμενων ελίτ, την αναγωγή της προστασίας του κοινωνικού κράτους σε ύψιστο εθνικό συμφέρον. Σε τέτοιες στρατηγικές συνέργειες βρίσκεται το μέλλον της Αριστεράς.

Η Τερέζα Μέι έκανε ό,τι μπορούσε για να κλέψει την ήττα από τα σαγόνια της νίκης. Αποτελεί παράδειγμα της κλασικής ύβρεως που οδηγεί στη νέμεση. Οι Βρετανοί Τόρις είναι το πιο αυταρχικό αρχηγικό κόμμα στον κόσμο. Μόνο περιορισμό του ηγέτη αποτελούν οι Βρούτοι που κρύβονται στις σκιές έτοιμοι να χτυπήσουν. Η Μέι είναι μια νεκρή πολιτικός που περπατάει ακόμη περιμένοντας το μαχαίρι στην πλάτη. Η αλαζονεία της, το «κεκτημένο» της δικαίωμα να κυβερνάει,μου θύμισε ένα περιστατικό μόλις μπήκα στη Βουλή το 2015.

Γνωστός πολιτικός από μεγάλη οικογένεια μου λέει σε φιλικό τόνο: «Κύριε Δουζίνα, πώς και είστε βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, εσείς καθηγητής από το Λονδίνο; Δεν βλέπετε τους συναδέλφους σας; Δεν μιλάνε ξένες γλώσσες, δεν έχουν ταξιδέψει στο εξωτερικό, δεν ξέρουν να διαλέξουν ένα καλό μπουκάλι κρασί». Η εισβολή στο «γήπεδο» και το «ιερό» της ελληνικής κληρονομικής εξουσίας αποτελεί μεγάλη προσβολή και οδηγεί στο μίσος, τις κατάρες και βρισιές προς τους sans culottes του ΣΥΡΙΖΑ.

Αν αντικαταστήσει κανείς το Συντηρητικό Κόμμα με τη Νέα Δημοκρατία, την Τερέζα Μέι με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τη Θάτσερ με την τρόικα, τις βρετανικές με τις ελληνικές διαπραγματεύσεις, η βρετανική ύβρις της Μέι γίνεται ηθικοδιδακτική παραβολή για τη Δεξιά στην Ελλάδα.

* Ο Κώστας Δουζίνας είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής Πολιτικής και Νομικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)