Με ένα καυτό τρίπτυχο ασχολείται το συνέδριο με τίτλο «Ανισότητες, νεοφιλελευθερισμός και ευρωπαϊκή ενοποίηση: προοδευτικές απαντήσεις» που διοργανώνουν το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και το transform!europe στις 23-25 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής.
Με το θέμα των ανισοτήτων -σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο- που διευρύνονται συνεχώς στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης υπό νεοφιλελεύθερη ηγεμονία. Με το θέμα της διάρρηξης της ακεραιότητας και της συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το καυτό ερώτημα εάν θα συνεχιστεί και με ποιους όρους η ευρωπαϊκή ενοποίηση. Και, τέλος, με το μείζον κοινωνικό ζήτημα, πώς οι τάξεις και τα κοινωνικά στρώματα που έχουν πληγεί από την κρίση και την παγκοσμιοποίηση θα μπορέσουν να ενσωματωθούν ξανά μέσα σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα κατοχυρώνει δικαιώματα με όρους ισότητας και δικαιοσύνης.
Για την επικεφαλής της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, Μαρία Καραμεσίνη, “το συνέδριο αυτό έχει μεγάλη σημασία, από τη σκοπιά της Αριστεράς, διότι το θέμα των ανισοτήτων και της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι θέμα καταστατικό για μας”, ενώ δεν ξεχνά να υπογραμμίσει ότι είναι εξίσου σημαντικό το ότι “αυτό το συνέδριο το φιλοξενεί μια χώρα στην οποία κυβερνά η Αριστερά”. Η καθηγήτρια Οικονομικών της εργασίας και της κοινωνικής πολιτικής στο Πάντειο και πρόεδρος του ΟΑΕΔ εκτιμά ότι η συγκυρία είναι κάτι παραπάνω από ώριμη “για να ξαναπιάσουμε το νήμα όλων εκείνων των πολιτικών που αντανακλούν τις ιστορικές κατακτήσεις μεγάλων κοινωνικών κινημάτων του 19ου και 20ού αιώνα και οι οποίες είχαν κατορθώσει μεταπολεμικά να μειώσουν τις ανισότητες στο εσωτερικό των οικονομικά αναπτυγμένων χωρών: την προοδευτική φορολογία, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και την εργατική νομοθεσία που προστάτευε τον εργαζόμενο, το κοινωνικό κράτος”. Και προσθέτει: “Χρειάζονται όμως και πρόσθετα εργαλεία και θεσμοί που θα επιτρέψουν να συγκροτήσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, που να στέκεται στις νέες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης, και πρέπει να το συγκροτήσουμε εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνοντας προοπτική σε όλους τους λαούς της, στις εργαζόμενες τάξεις και κυρίως σε εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που έχουν εξωθηθεί ή εγκαταλειφθεί στο περιθώριο”.
Πράγματι, το μείζον πολιτικό ζήτημα, είναι ποιο κοινωνικό συμβόλαιο σε ποια Ευρώπη. Η Καραμεσίνη θυμίζει ότι “ανισότητες υπήρχαν σε όλες τις ταξικές και καπιταλιστικές κοινωνίες”, πλην όμως τις τελευταίες δεκαετίες έχουν διευρυνθεί, μετά από μια μακρά περίοδο άμβλυνσής τους: “Στο συνέδριο θα εξετάσουμε το πώς ο νεοφιλελευθερισμός και η Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό την νεοφιλελεύθερη ηγεμονία έχουν συμβάλει στη διόγκωση των ανισοτήτων. Η οικονομική κρίση, που αποτελεί την πρώτη πολύ μεγάλη κρίση του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος, επίσης έχει συμβάλει μέσω της ανεργίας και της φτώχειας που προκάλεσε στην περαιτέρω διεύρυνση των ανισοτήτων, χωρίς να ξεχνάμε ότι χρησιμοποιήθηκε ως ευκαιρία για την περαιτέρω προώθηση νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων”, λέει στην “Α” και προσθέτει ειδικά για τις χώρες της Ευρώπης, “τρεις και πλέον δεκαετίες νεοφιλελευθερισμού και ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχουν πλήρως διαρρήξει το σοσιαλδημοκρατικό κοινωνικό συμβόλαιο με τις εργαζόμενες τάξεις και τους πολίτες”.
Γι’ αυτό και η ανάγκη μιας ευρείας συζήτησης προοδευτικών επιστημόνων και πολιτικών σε ένα συνέδριο της Αριστεράς -συνεργασία του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς με το ευρωπαϊκό δίκτυο transform!europe- που έχει σαφή πολιτική στόχευση: “Για να παραφράσουμε ένα παλιό σύνθημα, πότε αν όχι τώρα -το απαιτούν οι καιροί- ποιοι αν όχι εμείς -οι δυνάμεις της Αριστεράς”, τονίζει η Μαρία Καραμεσίνη.
Occupy, Κόρμπιν και ΔΝΤ
Μετά την οικονομική κρίση, το θέμα των ανισοτήτων έχει μπει με... φόρα στην παγκόσμια συζήτηση από το κίνημα Occupy, το οποίο κορυφώθηκε το 2011-12, στρεφόμενο όχι μόνο ενάντια στις διευρυνόμενες ανισότητες αλλά και στο έλλειμμα πραγματικής δημοκρατίας. Στις χώρες - “κοιτίδες” του νεοφιλελευθερισμού, τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι ανισότητες είναι συνδεδεμένες με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο καπιταλισμού, εμφανίστηκαν οι Κόρμπιν και Σόντερς που έκαναν τις ανισότητες “σημαία” τους. Αλλά το πρόβλημα έχει πάρει τόσο εκρηκτικές διαστάσεις, ώστε να επιμένουν στην επίλυσή του, με τη δική τους λογική, και διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ ή η Παγκόσμια Τράπεζα, που δεν φημίζονται για τις... σοσιαλιστικές τους πεποιθήσεις. Αν συνυπολογίσει κανείς και το κερασάκι στην τούρτα, τις καταιγιστικές αποκαλύψεις των διάφορων leaks και papers, που έδειξαν ότι ο μεγάλος πλούτος όχι μόνο είναι σε λίγα χέρια αλλά έχει και τους τρόπους να αποφεύγει τη φορολογία, σε αντίθεση με τους κοινούς θνητούς, τότε πράγματι η συγκυρία για ένα τέτοιο συνέδριο είναι ιδανική.
Το πρόγραμμα
Την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, κεντρικοί ομιλητές για το τρίπτυχο “πλούτος - εισόδημα - φορολογία” θα είναι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ο ομότιμος καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Λάφμπορο Τζέρεμυ Λίμαν, ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Θεόδωρος Μητράκος και ο καθηγητής Αγοράς Εργασίας και Ανισότητας στο Κέντρο Μελετών Ανισοτήτων του Άμστερνταμ, Βίμερ Σάλβερντα.
Τη δεύτερη μέρα θα πάρουν τη σκυτάλη η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου, η ευρωβουλευτής Κωνσταντίνα Κούνεβα, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ντούισμπεργκ - Έσεν Γκέρχαρντ Μπος και η καθηγήτρια Συγκριτικών Συστημάτων Απασχόλησης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ Τζιλ Ρούμπερι, οι οποίοι θα επικεντρωθούν στις “ανισότητες στις βιομηχανικές σχέσεις και στην αγορά εργασίας”.
Την τρίτη και τελευταία ημέρα, θα μιλήσουν για τις “ανισότητες νεότητας, φύλου, καταγωγής (ντόπιοι- μετανάστες) και μεταξύ των γενεών” ο Νίκος Παΐζης, επικεφαλής ερευνητής στο Κέντρο για την Ανάπτυξη της Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ, ο ομόλογός του Δημήτρης Παρσάνογλου από το Πάντειο, ο Μισέλ Βακαλούλης, καθηγητής στον Πανεπιστήμιο του Παρισιού, και η Πάολα Βίλα, καθηγήτρια Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Τρέντο. Για τον “νεοφιλελευθερισμό, το κοινωνικό κράτος και τις ανισότητες”, θα μιλήσουν ο Διονύσης Γκραβάρης, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πάντειο, ο Βέρνερ Ράζα, συντονιστής της ομάδας των αριστερών οικονομολόγων (EuroMemo), και ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης. Με τις “ανισότητες και τη μεσαία τάξη στη Νότια Ευρώπη” θα ασχοληθούν η Έλενα Παπαδοπούλου, γενική γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, ο Ραφαέλ Μουνιόζ Ντε Μπουστίγιο, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, η Άννα Μαρία Σιμονάτσι, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Σαπιέντζα της Ρώμης, και η Θεανώ Φωτίου, αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Το συνέδριο θα κλείσουν με ομιλίες τους ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και η πρόεδρος της ευρωομάδας της Αριστεράς Γκάμπι Τσίμερ, για να ακολουθήσει η παρέμβαση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.
