"Νομίζω ότι είμαι άχρονη, γιατί είναι το τραγούδι μου διαχρονικό" λέει η Μαρία Φαραντούρη. Σε μια εκ βαθέων συζήτηση, με την ευκαιρία της μεγάλης συναυλίας με τίτλο "Χθες άρχισα να τραγουδώ", που δίνει στο Ηρώδειο στις 17 Σεπτεμβρίου (9 μ.μ.) με αφορμή την 50χρονη πορεία της στο τραγούδι, η κορυφαία ερμηνεύτρια μιλά για την τέχνη της και την προσωπική της διαδρομή. Θυμάται το κοριτσάκι από τη Νέα Ιωνία, θυμάται την πρώτη συνάντησή της με τον Μίκη, όταν τη ρώτησε αν θέλει να γίνει η μούσα του, δεν ξεχνά τη σχέση της με την Αριστερά, αυτή που θα τη φέρει και στο Φεστιβάλ του ΣΥΡΙΖΑ να ερμηνεύει εμβληματικά τραγούδια "των κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων".
* Πέρασαν κιόλας πενήντα χρόνια...
Ποτέ δεν τα έκρυψα. Νομίζω ότι είμαι άχρονη, γιατί είναι το τραγούδι μου διαχρονικό. Τώρα που τα σκέφτομαι, νομίζω ότι ήταν σαν μια ταινία. Κι επειδή συνεχίζω ακόμα, γι' αυτό έβαλα και τίτλο "Χθες άρχισα να τραγουδάω". Θέλω να συνδέομαι με το παρόν κι ό,τι συμβαίνει γύρω μου. Αυτή την εποχή λέω ότι μπορώ κι εγώ μέσα από τη μικρή μου σκέψη, ιδέα και εργασία για να προσφέρω κάτι, κατ' αρχήν στον εαυτό μου και μετά στον κόσμο.
* Σε σας τι προσφέρει το τραγούδι;
Για μένα το τραγούδι είναι υπαρξιακή ανάγκη. Αν δεν υπήρχε το τραγούδι, αν δεν ήταν το πρόβλημα με την υγεία μου, επίσης, θα ήμουνα μια άλλη. Όλα αυτά είναι αλληλένδετα. Όμως με τη μουσική έχεις ανάγκη πάντα να εκφράζεσαι, να συναντάς το καινούργιο, να πειραματίζεσαι. Αυτό σου δίνει χρόνο. Το τραγούδι, λοιπόν, είναι το οξυγόνο μου. Για τον κόσμο τα τραγούδια του Μίκη, του Μάνου είναι διαχρονικά, πάνω απ' όλα, όμως, αποτελούν περιουσία για τον σύγχρονο πολιτισμό μας. Τραγουδώντας τα δεν έχω την αίσθηση της νοσταλγίας. Αντιθέτως, νιώθω τη διαχρονία τους. Ο έρωτας μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο "Μαουτχάουζεν" δεν σου φέρνει την εικόνα αυτού που βιώνουμε τώρα με τους χρυσαυγίτες; Δεν είναι τόσο επίκαιρο με την επανεμφάνιση του νεοναζισμού, όχι μόνο εδώ, αλλά σε όλο τον κόσμο;
Ο φασισμός είναι η χειρότερη μορφή του ατομισμού. Ποιοι είναι αυτοί που είναι ανώτεροι; Έχουν κοιτάξει τον εαυτό τους στον καθρέφτη για να βάζουν στο στόχαστρο τον "άλλο", να τον κάνουν φόβητρο και να του αποδίδουν όλα τα δεινά; Άλλο οι ευθύνες της πολιτικής που δεν είχε ολοκληρωμένη πρόταση να αντιμετωπίσει τα προβλήματα. Δεν μπορείς όμως εσύ να κάνεις φόβητρο αυτούς τους ανθρώπους και να το μεταφέρεις στους άλλους, τους εφησυχασμένους, τους μικροαστούς που φοβούνται. Το χειρότερο είναι ότι παρασύρονται τα νέα παιδιά που δεν γνωρίζουν την Ιστορία του τόπου μας.
* Η τέχνη μπορεί να δράσει ανασχετικά;
Είναι πολιτικό το πρόβλημα και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστεί. Πρέπει να αντιμετωπιστεί και από την κάθε χώρα ξεχωριστά αλλά και η Ευρώπη οφείλει να σκύψει πάνω του σοβαρότερα και να πάρει πολιτικές αποφάσεις. Η τέχνη μπορεί να δώσει μια ελπίδα. Άλλωστε, τι κάνει η τέχνη σε καιρό κρίσης; Αναδεικνύει κάποιες αλήθειες και κάποιες ανάγκες που δεν είχαμε δει την εποχή του εφησυχασμού και επισημαίνει ότι δεν μπορείς να παλεύεις μόνος σου για να αλλάξεις τα πράγματα.
Όταν μπορέσουμε να παλέψουμε όλοι μαζί, ο αγώνας μας θα περάσει μέσα από την τέχνη μας, από το τραγούδι μας, μέσα από την ποίησή μας.
* Αληθεύει ότι θα σας ακούσουμε και στο Φεστιβάλ του ΣΥΡΙΖΑ;
Βεβαίως, υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα θεματική, ένα αφιέρωμα στα 40 χρόνια Πικάσο, Λούθερ Κινγκ, Λαμπράκη και Νερούδα, το οποίο μπορώ να υπηρετήσω. Θα φέρω και νέα παιδιά στο Φεστιβάλ του ΣΥΡΙΖΑ, τον Πέτρο Ατραζάνη και την Μπέτυ Χαρλάφτη.
* Τι σας φέρνει στο Φεστιβάλ του ΣΥΡΙΖΑ;
Η Αριστερά. Η συνάντησή μου με τον κόσμο. Δεν θα πάω στους αριστερούς. Εκεί είμαι. Δεν είμαι τραγουδίστρια για συνέδρια, εγώ τραγουδάω με τον κόσμο. Εγώ συμβολίζω όλη την Αριστερά. Δεν θα τιμήσω τον κόσμο; Θα τους πω και Μπρεχτ, και τραγούδια του Λιβανελί για τους μετανάστες, θα τους πω τραγούδια για την ειρήνη.
* Ελπίδα από πού μπορούμε να αντλήσουμε αυτήν την περίοδο;
Δημοκρατία έχουμε και πάντα η δημοκρατία αλλάζει τους πολιτικούς, αλλάζει τα κόμματα. Εύχομαι να γίνει μία πολιτική αλλαγή με την οποία, τουλάχιστον, να βιώνουμε με όχι τόσο οδυνηρό τρόπο την κρίση. Μόνο αυτό λέω γιατί είμαι ρεαλίστρια, δεν μπορούμε να περιμένουμε θαύματα. Κάθε δημοκράτης και αριστερός πάντα έχει μέσα του την ελπίδα. Για να παλέψεις, πρέπει να έχεις ελπίδα και η Ιστορία μας έχει δείξει ότι τίποτα δεν είναι μόνιμο, πάντα τα πράγματα αλλάζουν.
* Όταν λέτε πολιτική αλλαγή, τι εννοείτε;
Εννοώ τον ΣΥΡΙΖΑ, μακάρι να βγει αυτόνομος. Ξέρω ότι θαύματα δεν μπορεί να κάνει, όμως μπορεί και μακάρι να διαχειριστεί τουλάχιστον τους αδύναμους, που τώρα τσακίζονται, και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανεργίας.
* "Χθες άρχισα να τραγουδάω" τιτλοφορείτε τη συναυλία σας στο Ηρώδειο. Πώς ήταν αυτό το κορίτσι των 17 χρόνων στη Νέα Ιωνία όταν άρχισε να τραγουδάει;
Αισθάνομαι ακόμα και τώρα την ίδια δημιουργική φλόγα, όπως τότε που πρωτοξεκίνησα. Όταν παρουσιάζω ένα καινούργιο έργο, αισθάνομαι σαν το παιδάκι που πάει να κατακτήσει κάτι καινούργιο. Δεν αισθάνομαι ότι έχω φτάσει. Όταν φτάνεις, φτάνεις στην Ιθάκη, τότε παραιτήσου και τελείωσε. Βέβαια, ο χρόνος αφήνει το αποτύπωμά του, αλλά πρέπει να αφήνεις χρόνο και στους άλλους. Όπου βλέπω νέα παιδιά, είμαι κοντά τους. Πάντως έχω την ίδια αγωνία και το ίδιο πάθος.
* Ποια εικόνα σάς ακολουθεί από τότε;
Είναι κάτι που δεν μπορώ να το περιγράψω. Είναι κάτι που με ακολουθεί από την κοιλιά της μάνας μου. Η ανάγκη μου για μουσική, αυτό είναι το πρωταρχικό. Είναι η συνάντησή μου με τα ιερά τέρατα του σύγχρονου πολιτισμού, αυτούς τους ανθρώπους με τέτοια ευαισθησία, ανθρώπους εκπληκτικής αισθητικής προσωπικότητες ποιητικού βάρους. Είχα την τύχη να συναντηθώ μαζί τους. Ο Μίκης και όλοι αυτοί οι μεγάλοι ήταν απόρροια μιας ιστορικής αναγκαιότητας. Κάθε τραγούδι μπήκε στην Ιστορία γιατί κάποια κινήματα, ιδεολογίες, η ανάγκη για ανατροπή το έθεσαν. Τι ήταν το "Μπέλα Τσάο"; Ένα αγροτικό τραγούδι ήταν και το πήρε το αντιφασιστικό κίνημα στην Ιταλία και το έκανε πολιτικό. Τα τραγούδια τα κάνει η Ιστορία.
* Πώς βρεθήκατε με τον Μίκη;
Πήγαινα στον Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής, στον Πειραιά. Ήμασταν μαζί, όλοι νέα παιδιά τότε, ο Λοΐζος, ο Λεοντής, ο Μαυρουδής, ο Σαββόπουλος, που μόλις είχε κατέβει από τη Θεσσαλονίκη, και τραγουδούσαμε σ' αυτή τη φοβερή αντιπολεμική ατμόσφαιρα που διακατείχε όλη την Ευρώπη και την Αμερική.
Εγώ τραγουδούσα στη χορωδία και σε μια συναυλία που μου δώσανε ένα σόλο, "Το ροδόσταμο", ήρθε ο Θεοδωράκης, γιατί θα έκανε με τον Χατζιδάκι τη "Μαγική Πόλη". Με άκουσε και μου είπε: "Θες να γίνεις η μούσα μου, η ιέρειά μου; Ξέρεις ότι γεννήθηκες για να τραγουδάς τα τραγούδια μου;". Γύρισε και στη μητέρα μου και της είπε "Κυρία Φαραντούρη, αφήστε το μωρό σας, θα το αναλάβω εγώ". Εγώ ψύχραιμα το δέχτηκα. Ήταν σαν να ήταν προδιαγεγραμμένη αυτή η συνάντηση.
* Πώς είναι να είσαι η μούσα του Θεοδωράκη;
Πολύ μεγάλο βάρος και συνάμα πολύ όμορφα. Είναι τύχη να είσαι με τον Μίκη, να γυρίζεις όλον τον κόσμο, να συναντιέσαι με τόσο σπουδαίους καλλιτέχνες, με πολιτικούς, με ακτιβιστές. Να συναντάς τον Κάστρο, τον Πάλμε, τον Υβ Μοντάν, τον Τζον Ουίλιαμς, τον Άλαν Μπέιτς, τη Βανέσα Ρεντγκρέιβ.
* Όπως, δεν είναι συνηθισμένο για ένα έφηβο κορίτσι να μεγαλώνει με όλους αυτούς τους σπουδαίους. Φαντάζομαι δεν ήταν εύκολο να μεγαλώνει με την πολυομελίτιδα.
Αυτό το ξεπερνούσα. Είχα δυσκολίες, αλλά ήμουν πάρα πολύ δραστήρια. Βέβαια, κάλυπτα το πρόβλημα όσο μπορούσα, αλλά υπέφερα. Όμως ο άνθρωπος που μεταδίδει την αλήθεια του με την τέχνη όλα τα καταφέρνει.
* Έχετε βιώσει την αρρώστια και τον πόνο. Προσπαθώ να φανταστώ το πρόσωπό σας όταν ακούτε στις ειδήσεις ότι κλείνει ένα νοσοκομείο, ότι ασθενείς δεν έχουν φάρμακα και πρόσβαση στη θεραπεία.
Είναι εφιαλτικό. Και το χειρότερο είναι ότι δεν συμβαίνει μόνο στη χώρα μας. Βλέπεις να καταστρέφουν το κοινωνικό κράτος που είχε χτιστεί τα χρόνια που ήμασταν εμείς νεότεροι. Όλα αυτά είχαν κατακτηθεί μέσα από τους αγώνες της νεολαίας, των κινημάτων. Και δεν είναι μόνο η Υγεία, είναι και η Παιδεία. Δεν θέλουν καθόλου κοινωνικό κράτος. Αν κάποιος ελπίζει κάτι καλύτερο από ένα κόμμα της Αριστεράς, είναι να εγγυηθεί τουλάχιστον για την Υγεία, για την Παιδεία.
* Έχετε φανταστεί την εποχή που δεν θα τραγουδάτε;
Α, βέβαια. Η μουσική είναι το μεγαλύτερο δώρο. Όταν έχεις αυτή τη σχέση μαζί της, δεν αισθάνεσαι ότι πρέπει να είσαι διαρκώς στη σκηνή. Έχω το βιβλίο συντροφιά, μπορώ να διδάξω, να βοηθήσω νέα παιδιά.
* Σας έχουμε ταυτίσει με τα πολιτικά τραγούδια του Μίκη. Στο Ηρώδειο επιλέξατε τον λύρικο Μίκη.
Τα ΜΜΕ θέλουν μια συγκεκριμένη εικόνα του Μίκη, όμως ο Μίκης δεν είναι μόνο αυτό, έχει τεράστιο έργο, λυρικό και συμφωνικό. Είναι παρεξηγημένος ο Μίκης, όμως έχει τέτοια δύναμη το έργο του. Οι ξένοι το έχουν αναγνωρίσει. Εδώ θεωρούν τον Μίκη πολιτικό και ερωτικό τον Μάνο. Είναι εξίσου ερωτικός κι ο Μίκης, εκπέμπει ερωτισμό μέσα από την ποιητική του φύση, μέσα από το πάθος του να κάνει καλύτερο τον κόσμο. Ακόμα και η Αριστερά τον αρνήθηκε τον Μίκη, γιατί προφανώς ήθελε να ξεπεράσει τον εαυτό της. Τον Μίκη θα τον συναντούμε πάντα μπροστά μας.
* Σας βλέπουμε στη σκηνή στιβαρή, δωρική. Τι κρύβεται, αλήθεια, πίσω απ' αυτή την εικόνα;
Τίποτα δεν κρύβεται. Εγώ είμαι το κοριτσάκι από τη Νέα Ιωνία που ακόμα ονειρεύεται.
* Η συναυλία στο Ηρώδειο είναι γιορτή, απολογισμός;
Είναι γιορτή, γι' αυτό φώναξα και τον Διονύση Σαββόπουλο. Παρ' ότι δεν συμπλεύσαμε "θεοδωρακικά", είναι ένας μεγάλος δημιουργός, ο πρώτος που έδωσε το προσωπικό μήνυμα στην ποίηση του τραγουδιού. Ενώ ο Μίκης και ο Μάνος έδωσαν την ποιητική υπέρβαση, ο Διονύσης και ο Λοΐζος, σε ένα άλλο επίπεδο, δώσανε την προσωπική διάσταση στο τραγούδι. Είναι φλόγα δημιουργική, τον είχα στηρίξει ακόμα κι όταν δεν ήμασταν κοντά, γιατί τα ταλέντα δεν κρίνονται. Εγώ υποκλίνομαι στα ταλέντα όταν βγάζουν την αλήθεια τους.
Πηγή: avgi.gr
