(φωτογραφία: Άγγελος Καλοδούκας)

 Η Μαρίζα Ματίας, εκπρόσωπος του Bloco de Esquerda (Αριστερό Μπλοκ), που συμμετέχει στην κυβέρνηση συνεργασίας στην Πορτογαλία, βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα για να συμμετάσχει στις εργασίες του συνεδρίου "Συμμαχία κατά της Λιτότητας και για τη Δημοκρατία", που διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Ν. Πουλαντζάς και τον ΣΥΡΙΖΑ, στις 18-20 Μαρτίου.  Η κ. Ματίας δέχθηκε να μιλήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Γιώργη-Βύρωνα Δάβο και απαντά για τις προοπτικές διεξόδου από την τρέχουσα οικονομικο-κοινωνική κρίση στην Ήπειρό μας, το προσφυγικό ζήτημα και τις πολιτικές επιλογές που η Ευρωπαϊκή Αριστερά καλείται να υιοθετήσει προκειμένου να προωθήσει το πρόγραμμά της για μία κοινωνικο-πολιτική αλλαγή στην Ευρώπη.

   Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:

   Ερ: Κα Ματίας ευχαριστούμε για τη συνέντευξη που παραχωρείτε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Σήμερα η Ευρώπη αντιμετωπίζει μία οξύτατη κρίση, τόσο σε κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, όσο και σε ανθρωπιστικό, καθώς πρόσφατα ήλθε να προστεθεί και το προσφυγικό ζήτημα. Εσείς πιστεύετε πως σε τούτη τη συγκυρία υπάρχουν δυνατότητες και ποιες είναι οι προοπτικές για μία εναλλακτική πολιτική για την έξοδο από τη σύνθετη αυτή κρίση;

   Απ: Εγώ πιστεύω πως τούτη τη στιγμή όλοι οι πυλώνες, θεσμικοί κι οικονομικοί στην ΕΕ τίθενται σε αμφισβήτηση, τόσο από την χρηματο-οικονομική κρίση, όσο και από την κοινωνική και τώρα την ανθρωπιστική κρίση. Δεν υπάρχει ούτε ένας από τους πυλώνες αυτούς που να μην κλυδωνίζεται. Πιστεύω πως η μόνη εναλλακτική περνά μέσα από ανάπτυξη ενός κινήματος, που θα αλλάξει τον συσχετισμό των δυνάμεων για την αλλαγή των συνεπειών με άλλον τρόπο. Αυτό σημαίνει, ότι σε εθνικό επίπεδο θα πρέπει να αλλάξει η κρατούσα πολιτική σε κάθε χώρα, σημαίνει να κατακτήσεις την εξουσία, και αυτή τη στιγμή οι συσχετισμοί εξουσίας σε κάθε χώρα είναι άνισοι και σ' αυτό το επίπεδο πιστεύω πως είναι εξόχως σημαντικό να μεταβάλλουμε αυτούς τους συσχετισμούς εξουσίας σε εθνική κλίμακα προτού προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τα πράγματα σ' ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό απαιτεί μία διευρυμένη κοινωνική πλειοψηφία για να σε στηρίξει, μία μεγάλη κοινωνική βάση στήριξης κι αυτό θέτει ενώπιόν μας άλλες δυσκολίες. Γιατί δεν αρκεί η μάχη σε θεσμικό επίπεδο, ούτε η συνεργασία με άλλες πολιτικές δυνάμεις, γιατί εάν κοιτάξουμε τον ευρωπαϊκό ορίζοντα δεν έχουμε παντού ίδιες συνθήκες και για τούτο μας χρειάζεται μια μεγαλύτερη κοινωνική βάση στήριξης.

   Ερ: Τόσο στην Ελλάδα, νωρίτερα, όπως και τώρα στην Πορτογαλία, βιώνουμε πολιτικά πειράματα κι εμπειρίες πρωτόγνωρες, μολονότι μεταξύ τους διαφορετικής μορφής. Μολαταύτα, πιστεύετε πως υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ τους, κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση; Και τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτές τις εμπειρίες;

   Απ: Πιστεύω ότι προφανώς τούτη τη στιγμή συντελείται μία μεγάλη μεταβολή σε ό,τι αφορά τον ευρωπαϊκό Νότο --όπως δείχνει το παράδειγμα της Ελλάδας. Δεν είναι τυχαίο που αυτό ξεκινά από τη νότια Ευρώπη, γιατί οι λαοί κι οι χώρες της είναι εκείνοι που επλήγησαν περισσότερο από τις πολιτικές της λιτότητας και συνεπώς είχαν μεγαλύτερο κοινωνικό αντίκτυπο στο επίπεδο της κρίσης, της φτώχειας, της ανεργίας. Και στην Πορτογαλία ευτυχώς είχαμε μία αλλαγή, στην Ισπανία δεν γνωρίζουμε ακόμη--αλλά και στην Ιρλανδία σημειώθηκαν κάποια διαφορετικά αποτελέσματα. Θεωρώ πως σε όλες εκείνες τις χώρες όπου υπήρξαν πολύ σκληρές επεμβάσεις και πολιτικές λιτότητες συντελείται μία ουσιαστική αλλαγή σε πολιτικό επίπεδο. Σε ό,τι αφορά την περίπτωση της Πορτογαλίας κατορθώσαμε να συντάξουμε και να εγκρίνουμε φέτος έναν προϋπολογισμό που σπάει τη συνέχεια της λιτότητας και των ελλειμμάτων, η περίπτωση της Ελλάδας είναι διαφορετική, με την ωμή παρέμβαση της τρόικας, που δίνει έντονο στίγμα στις πολιτικές που ακολουθούνται. Όμως πιστεύω πως αυτό που πρέπει να κάνουμε και εάν υπάρξει μία συνεργασία των προοδευτικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη επίσης πιστεύω πως αυτές οι εναλλακτικές πολιτικές μπορούν να εφαρμοσθούν.

   Ερ: Είναι δυνατή μία συμμαχία, όχι μόνον των προοδευτικών κυβερνήσεων, αλλά και των κοινωνικών δυνάμεων και των λαών στην Ευρώπη;

   Απ: Όλα αυτά δεν γίνονται χωρίς τον λαό. Όπως προείπα, τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τον λαό, δεν αρκούν οι θεσμοί, δεν αρκούν οι κυβερνητικές εξουσίες, χρειάζεται μία κοινωνική πλειοψηφία και φρονώ ότι ακόμη χρειάζονται να γίνουν πολλά για τη συνάρθρωση και συντονισμό των διαφόρων κινημάτων προς αυτήν την κατεύθυνση, διότι χωρίς μία ευρεία κοινωνική πλειοψηφία όλο αυτό για το οποίο συζητούμε, θα είναι αναποτελεσματικό. Και τούτη τη στιγμή αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο, διότι υπάρχει μία αλματώδης αύξηση της ακροδεξιάς, που χαίρει μεγάλης κοινωνικής υποστήριξης, σε πολλές χώρες, έτσι, όπως διαπιστώνεται σε συγκεκριμένα κράτη, όπως η Ουγγαρία, όπου υπάρχει μία κυβέρνηση ρατσιστική και ξενόφοβη, όπου οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης συμφωνούν με την κυβέρνηση σε αυτήν τη στάση.

   Ερ:Η Πορτογαλία υπήρξε μία από τις λιγοστές χώρες που έδειξαν αλληλεγγύη στην Ελλάδα και συμφώνησε να υποδεχθεί πρόσφυγες στο έδαφός της. Εσείς πιστεύετε πως όντως αυτό αποτελεί μία λύση στο πρόβλημα, αρκούν κάποιες θέσεις υποδοχής για να τερματισθεί αυτός ο φαύλος κύκλος;

   Απ: Εγώ πιστεύω πως αυτό είναι ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Δεν έχει λύση μόνον σε μία χώρα, δεν μπορούν να παραμείνουν όλοι μόνον στην Ελλάδα, όπως παρέμειναν για τόσο καιρό στην Ιταλία, δεν μπορούν ορισμένες χώρες μόνον να υπερφορτωθούν ένα πρόβλημα, το οποίο είναι πανευρωπαϊκό. Και η μοναδική απάντηση που μπορεί να δοθεί είναι να δείξουν όλοι αλληλεγγύη. Και τη στιγμή αυτή, η αλληλεγγύη απολείπει από τις ευρωπαϊκές χώρες. Εγώ θα ήθελα η πορτογαλική κυβέρνηση να αναλάβει πρωτοβουλία από μόνη της ν' αυξήσει τις ποσοστώσεις που έχει καθορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ν' αρχίσει να δέχεται πολύ περισσότερους πρόσφυγες από τον αριθμό που προβλέπεται από το πρόγραμμα που παρουσίασε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλόντ Γιούνκερ, το οποίο είναι ένα κακό πρόγραμμα κι ούτε έχει εφαρμοσθεί έγκαιρα. Και θα πρέπει να αναληφθούν ευθύνες και πρωτοβουλίες το συντομότερο, γιατί πιστεύω πως εκείνο που χρειάζεται είναι να εξάρουμε τον ενεργό ρόλο που παίζει η Γερμανία. Ναι μεν διαφωνώ με τις οικονομικές επιλογές και την πολιτική της καγκελαρίου Α.Μέρκελ, όμως σε ό,τι αφορά το προσφυγικό, η Γερμανία είναι εκείνη που μπορεί να υποδεχθεί τους περισσότερους πρόσφυγες και ν' αυξήσει τα ποσοστά υποδοχής εν σχέσει με άλλες χώρες.

   Ερ: Εάν μου επιτρέπετε μία πολιτικά πιο προσωπική ερώτηση όσον αφορά το Bloco de Esquerda. Μπορεί το κόμμα σας να κάνει τη διαφορά μέσα στα πλαίσια της κυβερνητικής συμμαχίας που συμμετέχει;

   Απ: Ήδη το κάνει, ήδη γίνεται και θα συνεχίσουμε να κάνουμε τη διαφορά. Αυτή η κυβερνητική λύση που έχουμε δώσει στην Πορτογαλία ξεπήδησε μετά τη στήριξη που έδωσε το Αριστερό Μπλοκ στους Σοσιαλιστές, ώστε να μπορέσουν να συνενώσουν τις δυνάμεις της Αριστεράς και να σχηματισθεί κυβέρνηση. Και θα προσπαθήσουμε να επιβιώσει αυτή η κυβέρνηση κι απέναντι στους κυρίους των Βρυξελλών και θα προσπαθήσουμε μάλιστα οι Βρυξέλλες να γίνουν διαφορετικές.