Ο Λίο Πάνιτς (Leo Panitch) είχε κατοχυρώσει δίχως αμφιβολία μια κεντρική θέση στη σύγχρονη αριστερή, ριζοσπαστική διανόηση, ως ένας από τους τελευταίους νεομαρξιστές θεωρητικούς που εξακολουθούν να επιμένουν στην ανάγκη μελέτης και εμπλουτισμού της θεωρίας του κράτους.
Γεννημένος το 1945 στο Γουίνιπεγκ του Καναδά, σπούδασε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 οικονομικά και πολιτική επιστήμη στο University of Manitoba και ολοκλήρωσε ως τα μέσα της δεκαετίας του 1970 τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές του σπουδές στο London School of Economics υπό την επίβλεψη του Ραλφ Μίλιμπαντ.
* * *
Διαβάστε σχετικά:
Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς αποχαιρετά τον Λίο Πάντιτς
Η συνέντευξη του Λίο Πάνιτς στην Εποχή
* * *
Η διατριβή του, που αφορούσε τις σχέσεις του βρετανικού Εργατικού Κόμματος με τα συνδικάτα και εκδόθηκε με τον τίτλο Social Democracy and Industrial Militancy, συνιστά μια κλασική αναφορά στη θεωρητική συζήτηση για τις στρατηγικές των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Τις επόμενες δεκαετίες ακολούθησαν το Working Class Politics in Crisis (1986) και το The End of Parliamentary Socialism (1997). Επιπλέον, ο Πάνιτς ασχολήθηκε με τη θεωρία του καναδικού κράτους (The Canadian State, 1977), τη σοσιαλιστική θεωρία (Renewing Socialism, 2001) και την παγκόσμια οικονομική κρίση (In and Out of Crisis, 2010, με τους Γκρεγκ Άλμπο και Σαμ Γκίντιν). Από το 1985 είναι επιμελητής του μαρξιστικού περιοδικού «Socialist Register» και από το 1979 συνιδρυτής και επιμελητής της καναδικής επιθεώρησης «Studies in Political Economy». Από το 1972 ως το 1984 δίδαξε πολιτική επιστήμη στο Carleton University, ενώ από το 1984 έως σήμερα διδάσκει στο York University.
Με το τελευταίο του βιβλίο The Making of Global Capitalism: The Political Economy of American Empire (2012), που συνέγραψε με τον Σαμ Γκίντιν, επαναφέρει στο επίκεντρο της νεομαρξιστικής συζήτησης το ζήτημα της στρατηγικής του κράτους, ερμηνεύοντας την ανάδυση της παγκοσμιοποίησης ως αποτέλεσμα επιλογών του αμερικανικού κράτους και όχι απλά ως απόρροια της επέκτασης των αγορών. Προκύπτει έτσι αβίαστα το συμπέρασμα ότι η πραγματική «αμερικανική αυτοκρατορία» είναι ο παγκόσμιος καπιταλισμός και η οικονομική κρίση στην Αμερική από το 2007 και μετά, κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού.
Ο Λ. Πάνιτς είναι μια από τις εμβληματικές μορφές μαρξιστών πολιτικών επιστημόνων – στην παράδοση του Ν. Πουλαντζά και του Ρ. Μίλιμπαντ– που προσπάθησαν να υπερβούν τον οικονομισμό κάποιων μαρξιστικών ρευμάτων προσεγγίζοντας τις σχέσεις βάσης-εποικοδομήματος όχι με όρους μονόπλευρων καθορισμών από τα κάτω προς τα πάνω, αλλά αναλύοντας και τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στην πολιτική σφαίρα και ιδιαίτερα στην κρατική δομή, οι οποίες με τη σειρά τους επιδρούν στις καπιταλιστικές οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις.
Το ΔΣ του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς αποχαιρετά τον Leo Panitch
Με μεγάλη θλίψη πληροφορηθήκαμε το θάνατο του Leo Panitch, ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους μαρξιστές διανοητές διεθνώς, καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Γιορκ του Τορόντο και συν-εκδότη του ιστορικού Socialist Register.
Ο Leo Panitch υπήρξε εκτός των άλλων καλός φίλος της Ελλάδας και ένας αγαπημένος σύντροφος και συνεργάτης για όλους εμάς στο Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς.
Με τη σκέψη και τις αναλύσεις του γύρω από τον παγκόσμιο καπιταλισμό, το ρόλο του κράτους, τη σύγχρονη Αριστερά και τη στρατηγική της, ο Leo Panitch υπήρξε πάντοτε ένα σημείο αναφοράς για όσους και όσες οραματίζονται έναν διαφορετικό κόσμο και επιζητούν μια σύγχρονη σοσιαλιστική προοπτική.
Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς είχε τη χαρά και την τιμή να τον φιλοξενήσει σε αρκετές ευκαιρίες, με κορυφαία την παρουσία του στη 2η Ετήσια Διάλεξη στη Μνήμη του Νίκου Πουλαντζά το 2008, με τίτλο «Το κράτος στην τρέχουσα καπιταλιστική κρίση και η στρατηγική της Αριστεράς τον 21ο αιώνα».
Ο Leo Panitch επρόκειτο να είναι μαζί μας ακόμη μία φορά στη διημερίδα Left Theory for the 21st century τον ερχόμενο Ιανουάριο, η οποία – ως ελάχιστος φόρος τιμής – αφιερώνεται στη μνήμη του.
Τον αποχαιρετάμε με ευγνωμοσύνη για τη συνεργασία μας, για την καλοσύνη του και για τη συντροφικότητα με την οποία στέκονταν πάντα δίπλα σε όλους και με την υπόσχεση ότι οι ιδέες που μοιράστηκε μαζί μας θα συνεχίσουν να μας εμπνέουν.
