Τρεις από τους τέσσερις άνδρες θανατοποινίτες εκτελέστηκαν στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, Μινσκ στο πλαίσιο μιας επαίσχυντης εκκαθάρισης από τις 5 Νοεμβρίου, αποκάλυψε η Διεθνής Αμνηστία στις 30 Νοεμβρίου, αφού επιβεβαίωσε την πληροφορία από ακτιβιστές στη χώρα αυτή.
Μετά από αυτήν την είδηση, η Διεθνής Αμνηστία προωθεί μια νέα διαδικτυακή έκκληση και ένα βίντεο με στόχο τον τερματισμό της επιβολής της θανατικής ποινής στη Λευκορωσία – την τελευταία χώρα στην Ευρώπη και στην πρώην Σοβιετική Ένωση που εξακολουθεί να πραγματοποιεί εκτελέσεις.
«H αφαίρεση της ζωής των κρατουμένων που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο, αποτελεί ένα τρομακτικό μέτρο για κάθε χώρα που το λαμβάνει. Αλλά είναι επιπλέον ντροπή να συμβαίνει κάτι τέτοιο στη Λευκορωσία, όπου οι εκτελέσεις πραγματοποιούνται κατά κανόνα μέσα σε άκρα μυστικότητα και με γνωστοποίηση στον εκάστοτε θανατοποινίτη μόλις την τελευταία στιγμή», δήλωσε η Aisha Jung, Υπεύθυνη εκστρατειών της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Λευκορωσία, η οποία επέστρεψε πρόσφατα από το Μινσκ.
«Αυτή η ξαφνική αύξηση στον αριθμό των εκτελέσεων στη Λευκορωσία προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη, καθώς πολλοί πίστευαν ότι αυτή η χώρα – που αποτελεί το τελευταίο σύνορο της θανατικής ποινής στην Ευρώπη – ήταν κοντά στην οριστική εξάλειψη της θανατικής ποινής».
Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Viasna στη Λευκορωσία, από τις 5 Νοεμβρίου, ο Siarhei Khmialeuski, ο Ivan Kulesh και ενδεχομένως o Hyanadz Yakavitski έχουν όλοι εκτελεστεί με μια σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Η τύχη του τέταρτου θανατοποινίτη άνδρα, Siarhei Vostrykau, κρέμεται από μια κλωστή μετά από την καταδίκη του σε θάνατο στις 19 Μαΐου.
Στις 29 Νοεμβρίου, οι συγγενείς του 31χρονου Siarhei Khmialeuski, οι οποίοι έφτασαν στη φυλακή SIZO - 1 στο Μινσκ για να επισκεφτούν στον «διάδρομο των μελλοθάνατων», ενημερώθηκαν μόλις εκείνη τη στιγμή ότι είχε ήδη πραγματοποιηθεί η εκτέλεσή του τις τελευταίες εβδομάδες σε άγνωστη ημερομηνία. Δεν είχαν λάβει γράμματα από αυτόν για περισσότερο από ένα μήνα, αλλά η διοίκηση της φυλακής δέχτηκε την πληρωμή που ήρθε στο όνομά του την τελευταία εβδομάδα. Το Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε την καταδίκη του σε θάνατο στις 6 Μαΐου για τη δολοφονία τουλάχιστον δύο ανθρώπων στην πρωτεύουσα Μίνσκ.
Η εκτέλεση του Siarhei Khmialeuski πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τις δύο άλλες εκτελέσεις των τελευταίων εβδομάδων.
Ο Ivan Kulesh, του οποίου η ποινή σε θάνατο επιβεβαιώθηκε στις 29 Μαρτίου για φόνο και ληστεία, εκτελέστηκε στις 5 Νοεμβρίου. Ο Hyanadz Yakavitski, ο οποίος καταδικάστηκε σε θάνατο στις 5 Ιανουαρίου για τη δολοφονία της συντρόφου του, επίσης πιστεύεται ότι εκτελέστηκε αυτόν το μήνα – η τύχη του θα αποκαλυφθεί τις επόμενες ημέρες όταν η κόρη του θα τον επισκεφτεί στην πτέρυγα θανατοποινιτών.
Τα ξαφνικά αυτά κρούσματα εκτελέσεων στη Λευκορωσία εμφανίστηκαν μετά από μια μακρά παύση στο θέμα αυτό. Πριν από αυτόν το μήνα, μόνο ένα άτομο είχε εκτελεστεί από το Νοέμβρη του 2014 – ο Siarhei Ivanou στις 18 Απριλίου του 2016.
Στη Λευκορωσία, οι συγγενείς των κρατουμένων θανατοποινιτών συνήθως δεν ενημερώνονται και δεν έχουν τη δυνατότητα για μια τελευταία συνάντηση πριν την εκτέλεση. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Λευκορωσίας, τα σώματα των εκτελεσθέντων δεν δίνονται στους συγγενείς για ταφή και ο τόπος της ταφής δεν αποκαλύπτεται.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικογένειες μαθαίνουν για πρώτη φορά το θάνατο του συγγενή τους όταν λαμβάνουν ένα δέμα με τις μπότες που φορούσε στη φυλακή το αγαπημένο τους πρόσωπο και με τη στολή του θανατοποινίτη. Εν τω μεταξύ καλούνται οι ίδιοι οι συγγενείς να συγκεντρώνουν τα πιστοποιητικά θανάτου από τις αρχές της Λευκορωσίας.
Οι πληροφορίες σχετικά με τα στοιχεία της θανατικής ποινής στη Λευκορωσία χαρακτηρίζονται ως κρατικό μυστικό. Η μυστικότητα γύρω από το θέμα της χρήσης της θανατικής ποινής αποτελεί σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση του καταδικασθέντος προσώπου και των μελών της οικογένειάς του.
«Οι αρχές της Λευκορωσίας εφαρμόζουν τη θανατική ποινή, που είναι από τη φύση της άδικη, κατά τρόπο απάνθρωπο, καθώς το δικαστικό σύστημα υποβάλλει σε τεράστια ψυχολογική πίεση τις οικογένειες εκείνων που καταδικάζονται σε θάνατο», δήλωσε η Aisha Jung.
«Καλούμε τις αρχές της Λευκορωσίας να ακολουθήσουν το παράδειγμα της υπόλοιπης Ευρώπης και της πλειοψηφίας των χωρών σε όλο τον κόσμο, θεσπίζοντας άμεσα μορατόριουμ στις εκτελέσεις, με στόχο την κατάργηση της θανατικής ποινής».
Υπόβαθρο
Ο ακριβής αριθμός των εκτελέσεων στη Λευκορωσία είναι άγνωστος, αλλά οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι δημοσιογράφοι σε αυτήν τη χώρα έχουν εργαστεί ακούραστα προκειμένου να αποκαλύψουν κάποιες πληροφορίες σχετικά με τις θανατικές ποινές και τις εκτελέσεις.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Λευκορωσίας, 245 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο από το 1994 έως το 2014. Οι ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα πιστεύουν ότι περίπου 400 άνθρωποι έχουν εκτελεστεί από τότε που η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991.
Το 2012, η Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Ο.Η.Ε, διαπίστωσε ότι η μυστικότητα που περιβάλλει τη θανατική ποινή στη Λευκορωσία συνιστά απάνθρωπη μεταχείριση των οικογενειών και αποτελεί παραβίαση του άρθρου 7 (απαγόρευση βασανιστηρίων ή σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας) του Διεθνούς Σύμφωνου για τα Ατομικά και Πολιτικά δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ), στo οποίo η Λευκορωσία είναι συμβαλλόμενο μέρος.
Η Διεθνής Αμνηστία είναι εναντίον στη θανατική ποινή σε κάθε περίπτωση και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Η θανατική ποινή παραβιάζει το δικαίωμα στη ζωή, όπως αναγνωρίζεται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και είναι η πιο σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική τιμωρία.
