(φωτογραφίες: Άγγελος Καλοδούκας)
«Θέλεις να είσαι κακοπληρωμένος, υποδηλωμένος, να δουλεύεις τρίωρα ή μήπως προτιμάς να είσαι άνεργος»; Αυτό μοιάζει να είναι το πραγματικό ερώτημα το οποίο υπονοείται πίσω από το ερωτηματολόγιο της ΝΔ, ερωτηματολόγιο με το οποίο, υπογραμμίζει ο Νάσος Ηλιόπουλος, ο πολιτικός βραχίονας της εργοδοσίας επιχειρεί να κανονικοποιήσει την πραγματικότητα που βιώνουν χιλιάδες εργαζόμενοι.
«Μη μιλάς πολύ, είσαι και τυχερός που έχεις μία δουλειά», αποτελεί το μότο που ΝΔ και εργοδότες προσπαθούν να καταστήσουν ηγεμονική αντίληψη στα χρόνια της κρίσης.
Ο ειδικός γραμματέας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.), μιλώντας στην εκδήλωση για την «Εργασία στην Ελλάδα του 2017», στο πλαίσιο του ΣΠΟΥΤΝΙΚ Festival, υπενθύμισε ότι η κατάσταση που αναφέραμε παραπάνω δεν αφορά, όπως στερεότυπα νομίζουν πολλοί, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις: Πρωταθλήτριες στην υποδηλωμένη εργασία, το απέδειξαν και οι πρόσφατοι έλεγχοι (και κυρώσεις) του ΣΕΠΕ σε «Πειραιώς» και «Εθνική», είναι οι μεγάλες τράπεζες. Αυτές είναι, άλλωστε, που, μέσω του ΣΕΒ, αντιστάθηκαν σθεναρά στην θέσπιση της ηλεκτρονικής προαναγγελίας των υπερωριών.
«Προτιμούσαν να πληρώνουν τα πρόστιμα αντί να συμμορφωθούν με την εργατική νομοθεσία. Γι’ αυτό και με το νέο νόμο αυστηροποιήσαμε το ήδη υπάρχον εργαλείο της προσωρινής αναστολής λειτουργίας μίας επιχείρησης, ποινή που θα επιβάλλεται αν βρεθούν πάνω από 3 περιπτώσεις με απλήρωτες υπερωρίες», σημειώνει ο Ν. Ηλιόπουλος.
Στον προσφάτως ψηφισμένο νόμο για την προστασία των εργαζομένων, τον οποίο απαξίωσε, όπως αναμενόταν, η ΝΔ, έγιναν δεκτές και ορισμένες από τις προτάσεις και διεκδικήσεις του Εργατικού Κέντρου Αθήνας (Ε.Κ.Α.). Ο αναπληρωτής οργανωτικός γραμματέας του Ε.Κ.Α., Χρήστος Γιαμπουράνης, μιλώντας στην ίδια εκδήλωση, στηλίτευσε την αφωνία της Γ.Σ.Ε.Ε. τόσο για τον εν λόγω νόμο όσο και για την πρόσφατη πρωτοβουλία του Ε.Κ.Α. κατά της απλήρωτης εργασίας.
«Ένας στους δύο εργαζόμενους έχει μικρότερη ή μεγαλύτερη καθυστέρηση στη μισθοδοσία του και ως Ε.Κ.Α. δεν μπορούμε να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια όπως κάνουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες που απωθούν τους εργαζόμενους από τη συλλογική δράση», υπογραμμίζει ο Χρ. Γιαμπουράνης.
Με τον ισχύοντα εδώ και λίγες εβδομάδες νόμο, θεσπίστηκαν νέα εργαλεία για την απλήρωτη εργασία ενώ, όπως υπενθύμισε ο Ν. Ηλιόπουλος, το αρμόδιο υπουργείο, στον αντίποδα όσων έκαναν οι προηγούμενες κυβερνήσεις (βλέπε απαξίωση του ΣΕΠΕ, με την κατάργηση ακόμα και του τμήματος νομικής στήριξης!), στηρίζει όσο και όπου μπορεί τους εργαζόμενους.
«Πίσω από κάθε ρύθμιση του νόμου, υπάρχουν καθημερινές ιστορίες εργαζομένων», επαναλαμβάνει ο Ν. Ηλιόπουλος.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του «Καρυπίδη», όπου, παρά τις περίπου 170 μηνύσεις από πλευράς υπουργείου και εργαζομένων, η Δικαιοσύνη αργοπορούσε τραγικά ως προς την ικανοποίηση των απαιτήσεων των εργαζόμενων. Με τις νέες διατάξεις, προβλέπεται μεταξύ άλλων και η δυνατότητα ταχύτερης εκδίκασης των κρισιμότερων περιπτώσεων εργατικών διαφορών ενώ, επίσης, μειώνεται δραστικά το κόστος της δίκης για εργαζόμενους που διεκδικούν τα δεδουλευμένα τους.
Να μην ξεχνάμε και τους 16 εργαζόμενους σε ξενοδοχείο της Κρήτης, οι απολύσεις των οποίων είχαν βαφτιστεί «οικειοθελείς αποχωρήσεις». Με το νέο νόμο θα δικαιωθούν, εφόσον δεν έχουν υπογράψει, καθώς η ηλεκτρονική αναγγελία οικειοθελούς αποχώρησης εργαζόμενου προβλέπεται μόνο εφόσον ο ίδιος έχει συνυπογράψει ή ενημερωθεί με εξώδικο.
Όμως, επισημαίνει ο Ν. Ηλιόπουλος, κανένας νόμος, κανένα υπουργείο, όσο καλές προθέσεις κι αν έχει, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον αγώνα των εργαζομένων δια των σωματείων τους.
«Στην δική μου αντίληψη αλλά και πολλών ακόμα εργαζομένων και μελών του Ε.Κ.Α.» αναφέρει σχετικά ο Χρ. Γιαμπουράνης, «είναι ότι ακόμα και μεμονωμένες καταγγελίες ή παρεμβάσεις, π.χ. για να μην απολυθεί ένας εργαζόμενος σε μία επιχείρηση ή για να κολληθούν ένσημα σε μερικούς άλλους, μπορούν να δώσουν μία δυναμική για την ενίσχυση του εργατικού κινήματος».
«Δεν πρέπει να υποτιμούμε, στο όνομα του μαξιμαλισμού, τις δράσεις κανενός σωματείου γιατί οι μικρές νίκες, όπως έχει αποδείξει και οι εμπειρία μου στον κλάδο των courier, είναι αυτές που δίνουν περιθώριο ανάπτυξης της συλλογικής δράσης», προσθέτει.
Απαραίτητη, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι και η αλληλεγγύη μεταξύ των διαφορετικών κλάδων αλλά και συνολικά μεταξύ όλων των πληττόμενων κομματιών της κοινωνίας. Στο σημείο αυτό εξήρε τη στήριξη των Reworkes σε κινητοποιήσεις σωματείων, όπως η πρόσφατη μαζική παρουσία στο πρακτορείο διανομής Τύπου «Ευρώπη».
Εξίσου σημαντική είναι και η δημοσιοποίηση καταγγελιών ή διεκδικήσεων σωματείων και εργαζομένων προκειμένου να πιέζεται η εργοδοσία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως θύμισε ο Χρ. Γιαμπουράνης, το ρεπορτάζ του Left.gr για την εργοδοτική ασυδοσία σε υποκατάστημα franchise της ACS η οποία, υπό το φόβο της δυσφήμησης, προχώρησε σε αποκατάσταση των αιτημάτων των εργαζόμενων.
Ως εκ τούτου, οι θεσμικές αλλά κυρίως οι κοινωνικές παρεμβάσεις, μικρότερες ή μεγαλύτερες, μπορούν τόσο να προστατεύσουν και να στηρίξουν τους εργαζόμενους απέναντι στην εργοδοτική ασυδοσία (ασυδοσία η οποία θα περιοριστεί όσο αποκλιμακώνεται με γοργούς ρυθμούς η ανεργία) όσο και να αναζωογονήσουν το εργατικό κίνημα ενισχύοντας την εκπροσώπηση όλο και μεγαλύτερων κομματιών της εργατικής τάξης, όπως οι μετανάστες ή οι γυναίκες (δύο κατηγορίες εργαζομένων που είναι σαν να μην υπάρχουν, αν δει κάποιος το Δ.Σ. της Γ.Σ.Ε.Ε.).
Η αποκατάσταση, δε, του βασικού πυρήνα του θεσμού των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, από τον Αύγουστο του 2018, θα είναι ένας ακόμη καθοριστικός κρίκος προς την κατεύθυνση αυτή. Και θα καταστήσει ακόμα πιο βαριά την ευθύνη (και την ανάγκη αποτελεσματικών παρεμβάσεων) του οργανωμένου συνδικαλιστικού κινήματος.
