Ο πρωθυπουργός βρέθηκε να προσπαθεί να συμβιβάσει πράγματα ασυμβίβαστα τόσο από οικονομική, όσο και από πολιτική σκοπιά. Από τη μια υποσχέθηκε συνέχιση τεράστιων πλεονασμάτων και νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων και από την άλλη ραγδαία μεγέθυνση και φοροελαφρύνσεις. Από τη μια δεσμεύτηκε στην αποπληρωμή των υποχρεώσεων της χώρας χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους (διολισθαίνοντας στην αποδοχή του «πιστοποιητικού») και από την άλλη αρνείται επιπρόσθετη χρηματοδότηση (παρά τα ήδη υπάρχοντα χρηματοδοτικά κενά) και ελπίζει σε απρόσκοπτη φθηνή χρηματοδότηση από τις αγορές. Είναι προφανές - ανεξάρτητα από το αν κανείς συμφωνεί ή όχι με το μνημόνιο - ότι όλα αυτά μαζί δεν μπορούν να επιτευχθούν. Επιπλέον, διατυμπανίζει τον ερχομό τεράστιων ρυθμών μεγέθυνσης κρύβοντας ότι όλα τα στοιχεία (διαθέσιμο εισόδημα, πιστωτική επέκταση, εξαγωγές, επενδύσεις) και οι προβλέψεις (όπως της Deutsche Bank) παραπέμπουν σε στασιμότητα.
Η ώρα της διάψευσης
Η διάψευση του «τέλους του μνημονίου» δεν ήρθε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ήρθε από την τρόικα, της οποίας οι «παροτρύνσεις» για αποδοχή ενός νέου χρηματοδοτικού πακέτου και συνέχιση της εποπτείας έγιναν σταδιακά όλο και πιο πιεστικές. Στο τέλος, η πτώση στο χρηματιστήριο και η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού ξεκαθάρισαν ότι δεν υφίσταται πλέον το σχέδιο Σαμαρά, καθώς η κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών από τις αγορές δεν μπορεί να γίνει ούτε με επιτόκια στο μισό ύψος από αυτό που βρίσκονται τώρα. Η δήλωση Κατάινεν δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας: «Θα στηρίξουμε την Ελλάδα διαβεβαιώνοντας τους πιστωτές και τις αγορές για την ξεκάθαρη δέσμευση ότι θα συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις και θα τηρηθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, συμπεριλαμβανομένου ενός ισχυρού και κατάλληλου χρηματοδοτικού αποθέματος". Σαφής είναι και η δήλωση Ρέσλινγκ: «Θεωρώ ότι υπάρχει στην Ευρωζώνη αρκετή συμπάθεια για την άποψη ότι η Ελλάδα πρέπει να έχει μία προληπτική συμφωνία που θα συνοδεύει τις μεταρρυθμιστικές της προσπάθειες. Αυτή μπορεί να αποτελέσει μία χρήσιμη ασφάλεια στην περίπτωση που χρειασθεί (η Ελλάδα) περισσότερα χρήματα».
Χρεοκοπία του μνημονίου και όχι της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ
Από την Κουμουνδούρου δηλώνουν ότι: "Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιχαίρει για ότι συμβαίνει τις τελευταίες μέρες αλλά δεν μπορεί να μην επισημάνει ότι αποδεικνύουν ότι χρειάζεται μια ριζική αλλαγή πολιτικής. Ή δέχεσαι το μνημόνιο ή το αντικαθιστάς από ένα εντελώς διαφορετικό σχέδιο. Για αυτό και είναι ατυχές να θεωρούνται οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, όχι μόνο ως το αποτέλεσμα της τυχοδιωκτικής πολιτικής του κ Σαμαρά, αλλά και ως μηνύματα προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ παρεμβαίνει στο εξωτερικό με βάση τα ολοένα περισσότερα ρήγματα στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή" και τονίζουν πως "Ρήγματα που δημιουργούνται από την ολοφάνερη αποτυχία του μοντέλου που ακολουθείται (στην οποία η ελληνική κυβέρνηση συνδράμει όσο μπορεί την κ Μέρεκλ). Είναι άλλο πράγμα η επιθετική διαπραγμάτευση με βάση ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το πρόβλημα του χρέους και την αναπτυξιακή πολιτική στην Ευρώπη (που μπορεί να κλείσει οριστικά τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της αβεβαιότητας) και άλλο το να εκλιπαρεί η τωρινή κυβέρνηση για πολιτικές χάρες για να εφαρμόσει ένα αδιέξοδο πρόγραμμα. Για αυτό και ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκαθαρίζει ότι δεν θα δεχτεί οποιαδήποτε συμφωνία η οποία δεν αποτελεί επαρκή λύση".
Η προσπάθεια επιμερισμού ευθυνών στον ΣΥΡΙΖΑ
"Ξαφνικά ο κ. Σαμαράς ξέχασε τις διακηρύξεις του ότι έσωσε οριστικά τη χώρα από τον κίνδυνο. Τόσο ο ίδιος, όσο και στελέχη της κυβέρνησης προσπαθούν να τρομοκρατήσουν για τον ερχομό του ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί αυτές οι δηλώσεις να μην έχουν παρά ελάχιστη πολιτική επίδραση στο εσωτερικό της χώρας γιατί ο κόσμος γνωρίζει την πολιτική ποιότητα αυτών που τις κάνουν. Όμως, στο εξωτερικό διαβάζονται επιγραμματικά ως δηλώσεις ανώτερων στελεχών που αναφέρονται - στα σοβαρά - στο ενδεχόμενο τραπεζικής κατάρρευσης (ελπίζουμε να έχουν γίνει γνωστοί και εκεί)", αναφέρουν πηγές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ χαρακτηρίζονται "τουλάχιστον υποκριτικές και αστείες οι αιτιάσεις των κυβερνητικών στελεχών σχετικά με τις ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ".
Τονίζεται δε πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν άλλαξε κάτι στις θέσεις του για το μνημόνιο εδώ και πολύ καιρό (ώστε ξαφνικά να τρομάξουν οι αγορές). Η Κουμουνδούρου επιμένει ότι ούτε παρουσιάστηκε τώρα δημοκοπικά η πολιτική υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε περίμεναν οι αγορές από τον ΣΥΡΙΖΑ να πληροφορηθούν ότι τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης ευθύνονται για την εκτεταμένη οικονομικό - πολιτική διαπλοκή που υπάρχει στην χώρα για δεκαετίες.
Υπενθύμιση της πορείας των αγορών
Μια επισκόπηση της πορείας των δεικτών την τελευταία περίοδο ξεκαθαρίζει σε ποιόν απάντησαν οι αγορές τις τελευταίες μέρες. Το χρηματιστήριο ξεπέρασε τα επίπεδα των 1300 μονάδων στις αρχές καλοκαιριού (παρόλη τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές) και κινήθηκε κοντά στις 1200 μονάδες στις αρχές του Σεπτεμβρίου (παρόλα τα πρώτα γκάλοπ που έδειξαν διεύρυνση της ψαλίδας). Αντίστοιχα, το επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων παράμενε σε πολύ χαμηλά επίπεδα στις αρχές Σεπτεμβρίου (5,56% στις 8/9). Η αρνητική πορεία των δεικτών ξεκίνησε με την επιμονή των διαρροών του σχεδίου του «τέλους του μνημονίου» από το Μαξίμου. Εντάθηκε μετά τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού κατά τη συνάντηση με την κ Μέρκελ (άνοδος του επιτοκίου στο 6,23% στις 24/9) και κορυφώθηκε την περασμένη Τρίτη μετά τη σκλήρυνση της στάσης του Eurogroup και την ανάλογη στάση που τηρήθηκε από το ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον.
Η ταύτιση του Πρωθυπουργού με τον τυχοδιωκτισμό
Με βάση τα γεγονότα της τελευταίας περιόδου ένα συμπέρασμα προκύπτει. Δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που παίζει πολιτικά παιχνίδια στις πλάτες τις οικονομίας. Είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός που το κάνει αυτό επειδή δειλιάζει να παραδεχτεί ότι το μνημόνιο έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο τη χώρα. Ο τυχοδιωκτισμός και η έλλειψη πολιτικής ευθύνης εκ μέρους του είναι γνωστά από τον τρόπο που έχει διαχειριστεί το «Μακεδονικό», τον τρόπο που έχει μεταβεί από πολέμιος του μνημονίου σε πιο καλός μαθητής του και από τον τρόπο που διαχειρίστηκαν οι στενότεροι συνεργάτες του το φαινόμενο της ΧΑ. Καλό θα ήταν να αυτοπροστατευτεί, λοιπόν, από το επιχείρημα της πολιτικής αβεβαιότητας και τη συσχέτιση του με την οικονομία.
Ταυτόχρονα, η Κουμουνδούρου τονίζει πως "η επικείμενη δημοκρατική μετάβαση σε μια κυβέρνηση με βάση τον ΣΥΡΙΖΑ έχει προεξοφληθεί από την αγορά, όπως και από την κοινωνία. Η αβεβαιότητα έχει να κάνει μόνο με τις τελευταίες πράξεις της κυβέρνησης του".
