Η ατμόσφαιρα ήταν τραγική. Τον Αύγουστο του 1941, οι ναζί εκτελούν στην Κρήτη πάνω από 2.000 πολίτες. Στις 30 Σεπτεμβρίου αρχίζει η μάχη της Μόσχας ενώ μέρες πριν, στις 8 Σεπτεμβρίου1941, αρχίζει ο αποκλεισμός του Λένινγκραντ. Σε εκείνες τις ζοφερές μέρες γράφεται το ποίημα. Είναι γραμμένο σε μορφή προσευχής και με επωδό τη φράση «Κύριε, όχι μ΄ αυτούς». Το ποίημα έχει μια διαχρονική αξία που ξεπερνά τις συγκεκριμένες συνθήκες που γράφτηκε. Δεν χρειάζεται καν να είναι ζοφερές οι εξωτερικές συνθήκες. Αρκούν οι εσωτερικές μας, που ούτε και αυτές χρειάζεται να είναι οδυνηρές. Αρκεί μια κατάσταση ήρεμης κριτικής διάθεσης της πορείας μας, μιας αναστοχαστικής διάθεσης.

Υστερόγραφο

Αλλά έχουν μάτια κάτασπρα χωρίς ματόκλαδα

και τα χέρια τους είναι λιγνά σαν τα καλάμια.

Κύριε, όχι μ’ αυτούς. Γνώρισα

τη φωνή των παιδιών την αυγή

πάνω σε πράσινες πλαγιές ροβολώντας

χαρούμενα σαν μέλισσες και σαν

τις πεταλούδες, με τόσα χρώματα.

Κύριε, όχι μ' αυτούς, η φωνή τους

δε βγαίνει καν από το στόμα τους.

Στέκεται εκεί κολλημένη σε κίτρινα δόντια.

Δική σου η θάλασσα κι ο αγέρας

μ’ ένα άστρο κρεμασμένο στο στερέωμα,

Κύριε, δεν ξέρουνε πως είμαστε

ό,τι μπορούμε να είμαστε

γιατρεύοντας τις πληγές μας με τα βότανα

που βρίσκουμε πάνω σε πράσινες πλαγιές,

όχι άλλες, τούτες τις πλαγιές κοντά μας·

πως ανασαίνουμε όπως μπορούμε ν' ανασάνουμε

με μια μικρούλα δέηση κάθε πρωί

που βρίσκει τ' ακρογιάλι ταξιδεύοντας

στα χάσματα της μνήμης —

Κύριε, όχι μ’ αυτούς. Ας γίνει αλλιώς το θέλημά σου.