Το ερειπωμένο χωριό της Κυδιάντας περικλείεται στο τρίγωνο των χωριών «Λαγκάδα» - «Συκιάδα» - «Πιτυός». Δημιουργήθηκε από τους κατοίκους των ιστορικών ''Κοίλων", μετά την καταστροφή τους από πειρατές. Η Κυδιάντα είναι κτισμένη ανάμεσα σε πλαγιές βουνών, αόρατη από τη θάλασσα και τα μάτια των θαλασσινών ληστών. Τα Μεσαιωνικά χρόνια, πιθανότατα αποτέλεσε το μεγαλύτερο οικισμό της ευρύτερης περιοχής.
Στην επανάσταση του 1822, η Κυδιάντα ήταν από τα λίγα χωριά που άφοβα ενστερνίστηκε το κάλεσμα της λευτεριάς, για αυτό και καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους ως αντίποινα. Το 1834 η Κυδιάντα μαζί με τη Λαγκάδα συστάθηκαν ως κοινότητα, ενώ το 1881 ο καταστροφικός σεισμός της Χίου, υπήρξε η αιτία της δημιουργίας του χωριού της Συκιάδας, από μεγάλο αριθμό κατοίκων της Κυδιάντας.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι ασχολούμενοι με τη θάλασσα, άρχιζαν να κτίζουν τα σπίτια τους στον κόλπο της ''κολοκυθιάς'. Αυτή ήταν και η απαρχή της δημιουργίας του σημερινού χωριού της Λαγκάδας.
Οι κάτοικοι της Κυδιάντας υπήρξαν οι πρωτοπόροι της Χιώτικης Ναυτιλίας. Ένας τόπος που ζούσε κόσμος ανήσυχος, με φιλελεύθερο πνεύμα που έφτασε να καταστήσει το χωριό του τη βάση της Εθνικής αντίστασης στη Χίο.
Κατόπιν της απελευθέρωσης της Ελλάδας από το γερμανικό ζυγό, το απόμερο της τοποθεσίας, ο νέος καταστροφικός σεισμός του 1949 και η προσχώρηση σημαντικού μέρους των κατοίκων του χωριού στο Λαϊκό Κίνημα, υπήρξαν τα κύρια αιτία διώξεων και εγκατάλειψης της Κυδιάντας, οδηγώντας τη στην ερήμωσή της. Το 1948 ήταν η τελευταία χρονιά που λειτούργησε το σχολείο του χωριού. Σήμερα τα μόνα κτίσματα που αντιστέκονται στη φθορά του πανδαμάτορα χρόνου είναι η εκκλησίες του Αγίου Ιωάννου και της Αγίας Αναστασίας.
Η Κυδιάντα «ζωντανεύει» δύο φορές το χρόνο με δύο εκδηλώσεις. Η πρώτη είναι αφιερωμένη στην τιμή και μνήμη ίδρυσης της ΕΠΟΝ. Η δεύτερη πραγματοποιείται από τους απογόνους των Κυδιαντούσων, κάθε Μεγάλη Παρασκευή, όπου προσέρχονται σαν ταπεινοί προσκυνητές για να τιμήσουν τη μνήμη της εγκαταλελειμμένης κοιτίδας τους.
Σχολιασμός αφιερώματος: Μιχάλης Γ. Καριάμης
Δημιουργία κινηματογραφικού αφιερώματος: Γιάννης Ζαφείρης
