Η ποσότητα των αντιβιοτικών που πωλούνται για χρήση στα εκτρεφόμενα ζώα αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), γεγονός άκρως ανησυχητικό σύμφωνα με τους ειδικούς, λαμβανομένων υπόψη των προσπαθειών που γίνονται για την καταπολέμηση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά των μικροβίων στον άνθρωπο.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της αμερικανικής υπηρεσίας, η ποσότητα των σημαντικών αντιβιοτικών που πωλούνται σε αγρότες και κτηνοτρόφους για χρήση σε ζώα που εκτρέφονται για το κρέας τους στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 16% την περίοδο 2009 – 2012.
Ακόμη πιο ανησυχητικό γεγονός θεωρείται η άνοδος της πώλησης των κεφαλοσπορινών, μιας τάξης αντιβιοτικών ευρέος φάσματος, σημαντικών για την ανθρώπινη υγεία, παρά τους νέους περιορισμούς του FDA που τέθηκαν σε εφαρμογή στις αρχές του 2012. Η έκθεση έδειξε αύξηση 8% στην πώληση αυτών των φαρμάκων το 2012 και 37% την περίοδο 2009 – 2012, επιβεβαιώνοντας τους φόβους ότι οι προσπάθειες του Οργανισμού δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Στην έκθεση, που αναφέρεται σε όλα τα είδη των ζώων που εκτρέφονται για το κρέας τους, γίνεται και λεπτομερής αναφορά στο πώς χρησιμοποιούνται τα αντιβιοτικά. Το 70% πουλήθηκαν ως πρόσθετα ζωοτροφών και το 22% ως πρόσθετα στο πόσιμο νερό που καταναλώνουν τα εκτρεφόμενα ζώα. Συνολικά, το 97% των φαρμάκων πουλιούνται ελεύθερα χωρίς ιατρική συνταγή, πρακτική που, σύμφωνα με τους νέους κανόνες που έθεσε ο FDA, θα έπρεπε να σταματήσει το 2013.
«Ανησυχούμε επειδή οι πωλήσεις αντιβιοτικών για τα τρόφιμα ζωικής παραγωγής εξακολουθούν να αυξάνονται», αναφέρει η Λάουρα Ρότζερς, διευθύντρια της οργάνωσης Εκστρατεία για την Ανθρώπινη Υγεία και τη Βιομηχανική Εκτροφή Ζώων. Από την πλευρά της, η National Chicken Council, μια ένωση αμερικανικών εταιρειών που παράγουν κοτόπουλα, δήλωσε ότι η πώληση των αντιβιοτικών δεν σχετίζεται απαραιτήτως με τις τάσεις ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά, καθώς τα περισσότερα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή κοτόπουλων δεν χρησιμοποιούνται στην ιατρική.
Εντούτοις, πρόσφατο δημοσίευμα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters αποκαλύπτει ότι ορισμένοι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πουλερικών στις ΗΠΑ τρέφουν τα πουλερικά με σωρεία αντιβιοτικών, όχι μόνο όταν τα προσβάλλουν ασθένειες, αλλά ως πάγια πρακτική στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής των πουλερικών. Οσον αφορά, δε, τις δόσεις των αντιβιοτικών που χορηγούνται, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές για την ανάπτυξη των αποκαλούμενων μικροβίων, των βακτηρίων δηλαδή που αποκτούν ανθεκτικότητα στα συμβατικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των ανθρώπων. Μερικά από τα αντιβιοτικά, δε, ανήκουν στις κατηγορίες που θεωρούνται ιατρικώς σημαντικές για τον άνθρωπο.
Σύμφωνα με το Reuters, δύο από τους μεγάλους παραγωγούς πουλερικών χορηγούν φάρμακα που ανήκουν στις ίδιες κατηγορίες των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων στον άνθρωπο στο πλαίσιο μιας, κατά τα λοιπά, νόμιμης πρακτικής και παρ' όλο που οι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς τα μικρόβια μπορεί τελικά να νικήσουν τα σωτήρια ανθρώπινα αντιβιοτικά. Από την πλευρά του, το λόμπι της αμερικανικής βιομηχανίας πουλερικών υποστηρίζει ότι υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι τα βακτήρια που έχουν καταστεί ανθεκτικά μολύνουν και τους ανθρώπους.
Ας σημειωθεί ότι οι παραγωγοί πουλερικών στις ΗΠΑ ξεκίνησαν τη χρήση αντιβιοτικών τη δεκαετία του 1940, καθώς οι επιστήμονες είχαν ανακαλύψει ότι η πενικιλίνη, η στρεπτομυκίνη και η χλωροτετρακυκλίνη βοηθούν στον έλεγχο των νόσων στα κοτόπουλα. Με τα φάρμακα προέκυπτε ένα πρόσθετο όφελος: κρατούσαν το πεπτικό σύστημα των πουλερικών υγιές και τα κοτόπουλα αποκτούσαν περισσότερο βάρος χωρίς να τρώνε περισσότερο φαγητό.
Τα αντιβιοτικά ήταν τα θαυματουργά φάρμακα του 20ού αιώνα και η αρχική χρήση τους στον άνθρωπο και τα ζώα ήταν αδιάκριτη, λένε οι ειδικοί. Οι εκτροφείς ζώων έμαθαν ότι τα αντιβιοτικά βοηθούν τα ζώα να μεγαλώνουν γρήγορα και άρχισαν να προσθέτουν τα φάρμακα στις ζωοτροφές και το νερό, χωρίς ιατρική συνταγή ή μετά από κάποια σημάδια εμφάνισης ασθενειών στα ζώα. Ομως, είναι πλέον γνωστό ότι η ευρεία χρήση τους οδηγεί σε ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά, κάτι που σημαίνει ότι κρίσιμα αντιβιοτικά δεν είναι πλέον τόσο αποτελεσματικά στη θεραπεία των λοιμώξεων σε ανθρώπους.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούνται πολύ περισσότερα αντιβιοτικά στα εκτρεφόμενα ζώα από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες. Τα ζώα που εκτρέφονται για τρόφιμα στην Αμερική λαμβάνουν περίπου έξι φορές περισσότερα αντιβιοτικά, σε σχέση με τα ζώα στη Νορβηγία και τη Δανία, για παράδειγμα. Οι πιο σαρωτικές αλλαγές στην αμερικανική ομοσπονδιακή πολιτική, που στοχεύει στον περιορισμό των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται σε ζώα, έγιναν το περασμένο έτος από την FDA. Με βάση αυτές, οι παραγωγοί τροφίμων ζωικής προέλευσης δεν θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν τα αντιβιοτικά για να μεγαλώνουν τα ζώα γρηγορότερα.
Και αν οι παραγωγοί θελήσουν να δώσουν φάρμακα σε ένα άρρωστο ζώο, θα πρέπει να λάβουν μια συνταγή από κτηνίατρο.
Αλλά οι υπερασπιστές της υγείας των καταναλωτών ανέφεραν ότι οι νέοι κανόνες άφησαν ένα μεγάλο κενό, καθώς οι παραγωγοί μπορούν απλώς να υποστηρίξουν ότι χρησιμοποιούν τα φάρμακα για να κρατήσουν τα ζώα τους μακριά από ασθένειες και όχι για να μεγαλώνουν γρηγορότερα.
